سرویس ایثار و مقاومت جوان آنلاین: حجت‌الاسلام محمد رحمانی از فرماندهان اولیه بسیج در این خصوص می‌گوید: «پس از علنی شدن مبارزات حضرت امام علیه رژیم طاغوت و تبعید ایشان از ایران، شاگردان این سؤال را طرح کردند که اگر نهضت اسلامی به پیروزی رسید، چه کاری باید انجام داد و آیا باید نیروی مسلح جدیدی تشکیل داد؟ امام در پاسخ نقل به این مضمون فرمودند: «من اشتباهی را که آقای دکتر مصدق مرتکب شدند، به هیچ نحوی مرتکب نخواهم شد. آن‌ها به زاهدی و دوستان ایشان، به زاهدی تانک‌سوار اعتماد کردند و این خطا بود. به حول و قوه الهی برای حفظ نظام و سرزمین ملت شریف ایران بسیج را راه خواهم انداخت.»
از سوی دیگر امام خمینی به‌عنوان یک رهبر دینی، بسیج را برگرفته از باور‌های اسلامی می‌دانستند و در این خصوص فرموده‌اند: «قضیه بسیج، همان مسئله‌ای است که در صدر اسلام بوده و این مسئله جدید نیست، در اسلام سابقه داشته است و، چون مقصد ما اسلام است، باید هر جوانی یک نیرو باشد برای دفاع از اسلام و همه مردم و هر کسی در هر شغلی که هست، مهیا باشد برای جلوگیری از کفر و هجوم بیگانگان»
در بحبوحه انقلاب از آنجایی که دولت موقت مهندس بازرگان یک هفته قبل از پیروزی نهایی انقلاب در ۱۵ بهمن ماه ۱۳۵۷ تشکیل شده بود، برای اولین‌بار این دولت طرح تشکیل بسیج ملی را ارائه داد. همین موضوع باعث شد برخی عنوان کنند طرح تشکیل بسیج از ایده بسیج ملی نشئت گرفته است، اما همانطور که عنوان شد، ایده تشکیل بسیج از سال‌ها قبل از پیروزی انقلاب در ذهن حضرت امام وجود داشت، اما از آنجایی که سکان اجرایی کشور به دست دولت موقت بود، این دولت با امکانات اجرایی که در اختیار داشت، سعی کرد نهاد‌های انقلابی را طبق سلیقه خودش تشکیل بدهد. چنانچه قبل از تشکیل رسمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز طرح تشکیل گارد ملی را ارائه داده بود.
به هر روی از بدو پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ماه ۱۳۵۷، نیرو‌های مردمی در قالب کمیته‌های انقلاب اسلامی به نوعی جریان عملی بسیج را به ظهور رساندند. کمیته‌ها در سراسر کشور و حتی در تک‌تک محلات و شهر‌ها تشکیل شدند و خیلی از افراد حاضر در این کمیته‌ها علاوه بر داشتن مشاغل خاص خود (یکی معلم بود دیگری کارمند یا کارگر) در مواقع فراغت در کمیته حضور می‌یافتند و خدماتی داوطلبانه و بسیجی‌گونه ارائه می‌دادند.
پس از تسخیر لانه جاسوسی تهدیدات امریکا علیه انقلاب اسلامی آشکارتر شد. آن روز‌ها اخبار از آرایش جنگی ناوگان امریکا در خلیج‌فارس سخن می‌گفتند و خطر حمله این کشور به ایران محتمل به نظر می‌رسید، بنابراین در پنجم آذر ماه ۱۳۵۸ یعنی کمتر از یک ماه بعد از تسخیر لانه جاسوسی، حضرت امام طی سخنانی که در جمع اعضای سپاه صورت می‌گرفت، خطر حمله امریکا را جدی دانسته و دستور تشکیل بسیج مستضعفین را صادر کردند. مقام‌معظم رهبری نیز سال‌ها بعد از این واقعه تاریخی، تسخیر لانه جاسوسی و امکان جنگ با امریکا را یکی از دلایل تشکیل بسیج مستضعفین برشمردند.
آن روز‌ها ارتش از وضعیت مناسبی برخوردار نبود و سازمان رزم سپاه هم نهایتاً از حد گردان فراتر نمی‌رفت. به همین خاطر فرمان تشکیل ارتش ۲۰ میلیونی در قالب بسیج مستضعفین می‌توانست پاسخ قاطعی بر تهدید‌هایی باشد که از سوی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای هر روز و هر لحظه کشور و انقلاب را متوجه خود می‌ساخت.
۹ ماه بعد از تشکیل بسیج، دفاع‌مقدس آغاز شد و دوراندیشی حضرت امام برای ایجاد یک نیروی مردمی در جهت مقابله با دشمنان بیش از پیش خودش را نشان داد. نهایتاً در ۲۸ دی ماه ۱۳۵۹، مجلس شورای اسلامی قانون ادغام بسیج مستضعفین در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تصویب کرد، بنابراین هنوز سال اول جنگ به پایان نرسیده، با حضور بسیج در واحد‌های سپاه، تحول شگرفی در جبهه‌های جنگ ایجاد شد؛ چنانچه از اواسط سال ۱۳۶۰ دور عملیات پیروزمند کشورمان در قالب طرح کربلا با شکست حصر آبادان شروع شد و نهایتاً در عملیات الی‌بیت‌المقدس، بسیاری از سرزمین‌های اشغالی کشورمان از لوث وجود بیگانه آزاد شد.
