سرویس جامعه جوان آنلاین: اوایل مرداد ماه بود که مسعود رضایی، عضو هیئت رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس با یادآوری اینکه ۱۱ میلیون جمعیت حاشیهنشین در کل کشور وجود دارد، ایجاد این معضل را ناشی از بیتوجهی به وضعیت نامناسب روستاییان دانست. معضلی که در تمام جلسات مجلس درباره آن بحث میشود.
از بد مسکن تا زاغهنشین
آمارهای اعلامی حاشیه نشینها از ۱۰ میلیون تا حتی ۳۸ میلیون نفر را در بر گرفتهاست. متفاوت بودن آمارها هم به دلیل تعاریف متفاوت از حاشیهنشینی است. براساس برخی تعاریف به کسی حاشیهنشین گفته میشود که در سکونتگاههای اطراف شهرها که خارج از محدوده شهر است، زندگی میکند. برخی حاشیهنشین را زاغهنشین، حلبیآبادنشین و کپرنشین توصیف میکنند. برخی هم حاشیهنشین را به کسانی اطلاق میکنند که در سکونتگاههای بدمسکن با مظهر محلی و خدمات نامناسب شهری زندگی میکنند، هر چند داخل محدوده شهری باشد.
سخنگوی فراکسیون مقابله با آسیبهای اجتماعی مجلس شورای اسلامی روز گذشته در مورد اظهارات اخیر وزیر کشور مبنی بر پیشنهاد دو طرح ملی مدیریت و ساماندهی مهاجرت و حاشیهنشینی به مجلس گفت: «جای تعجب است که آقای رحمانی فضلی پس از هفت سال تعلل و سال آخر مسئولیت خود به فکر ساماندهی حاشیهنشینی افتاده در حالی که سال اول مسئولیتش باید نسبت به ساماندهی این معضل اقدام میکرد، آن را جزو اصول اصلی وظایفش میدانست و از ابتدا وضعیت حاشیهنشینان را تعیین تکلیف میکرد.»
اولویت اول کمیسیون اجتماعی
علی اصغر عنابستانی با تأکید بر اینکه باید معضل حاشیهنشینی را ساماندهی کرد و برای آن برنامهریزی مناسب داشت، ادامه داد: «اکنون هم اگر وزارت کشور طرح ملی ساماندهی حاشیهنشینی را به مجلس پیشنهاد و ارائه کند، آن را در کمیسیون اجتماعی به صورت ویژه بررسی خواهیم کرد و به آن به عنوان اولویت اول کمیسیون میپردازیم.»
وی افزود: «دولت مسئول اجرای قوانین است و بهتر است خودش لایحه دهد و اگر لایحه یا طرح ملی در مورد ساماندهی حاشیهنشینان به مجلس ارائه شود مجلس برای اینکه معضل حاشیهنشینی هر چه سریعتر ساماندهی شود از آن استقبال خواهد کرد.»
معیارهای نادرست حاشیهنشینی
نماینده مردم سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب، داورزن و ششتمد با انتقاد از اینکه حاشیهنشینی به شدت در حال گسترش است، گفت: «شهرداریها مکلف هستند حاشیهنشینی را ساماندهی کنند، اما متأسفانه دولت طی هفت سال گذشته از پرداخت وجوه و کمکهای دولتی به آنها خودداری کرده و به طور کامل از کمکهای دولتی بیبهره بودند و به همین دلیل هم مسئله حاشیهنشینی را رها کردند؛ انتظار میرود اگر دولت طرح ملی یا لایحهای برای ساماندهی حاشیهنشینی دارد، سریعتر به مجلس ارائه کند.»
عنابستانی یادآور شد: «البته طرحهای مذکور باید به مجلس ارائه شود تا بتوان در مورد محتوای آن اظهارنظر کرد، مسئله حاشیهنشینی بسیار مهم است، اما در کشور درست تعریف نشده و همچنین معیارهای آن به درستی مشخص نشده است.»
مشکل اصلی ساماندهی است
وی در مورد طرح ملی مهاجرت یادآور شد: «اگر منظور ساماندهی مهاجرت داخلی باشد به طور قطع نمیتوان مردم را برای مهاجرت از نقطهای به نقطه دیگر کشور محدود کرد در واقع اقدام درستی نیست و کاری غیرممکن است و ضرورتی هم ندارد.»
وی ادامه داد: «نمیتوان مردم را از مهاجرت داخلی محدود کرد و اگر حاشیه شهرها را به درستی سازماندهی و از گسترش حاشیهنشینی جلوگیری کنیم چه ایرادی دارد افراد از شهر به روستا یا از روستا به شهر مهاجرت کنند در واقع مشکل اصلی ساماندهی حاشیه شهرها است و اینکه نتوانستیم حاشیهنشینی را ساماندهی کنیم و باعث شده افراد از روستاها مهاجرت و در حاشیه شهرها و در واقع در برزخ زندگی کنند.»
ارادهای برای رفع آن وجود ندارد
چندی قبل عضو هیئت رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس با یادآوری اینکه ۱۱ میلیون جمعیت حاشیهنشین در کل کشور وجود دارد، ایجاد این معضل را ناشی از بیتوجهی به وضعیت نامناسب روستاییان دانست.
مسعود رضایی در واکنش به انتشار خبری مبنی بر دو برابر شدن جمعیت حاشیهنشینان تا سال ۲۰۵۰ هشدار دادهبود که حاشیهنشینی از جمله موضوعاتی است که به عنوان معضل مهم اجتماعی در تمام جلسهها مطرح میشود؛ چرا که در شرایط کنونی ۱۱ میلیون جمعیت حاشیهنشین در کل کشور وجود دارد، اما در حقیقت ارادهای برای رفع آن وجود ندارد.
نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: «حاشیهنشینی پدیده خود مولدی نیست، بلکه عوامل متعددی دست به دست هم میدهند و این پدیده را ایجاد میکنند که عمدهترین عامل آن مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ است که با توجه به وضعیت نامناسب اقتصادی که دارند نمیتوانند مسکن مناسبی برای خود تهیه کنند، بنابراین ناچار میشوند در حاشیه شهرها به صورت کپرنشین یا آلونکنشینی سُکنی گزینند.»
آسیبهای اجتماعی در حاشیه شهرها
وی با اشاره به سایر عوامل ایجادکننده حاشیهنشینی هم گفت: «بروز خشکسالی ناشی از عدم بارندگی در بسیاری از مناطق کشور و به دنبال آن از بین رفتن مشاغلی همچون کشاورزی و دامداری و نبود شغل مناسب، رفاه و آسایش و نبود امکانات بهداشتی از جمله عواملی است که باعث افزایش مهاجرت روستاییان به حاشیه شهرهای بزرگ میشود و این دردهایی است که در شرایط کنونی وجود دارند.»
گفتنی است آمارها نشان میدهند بخش عمدهای از جرایم و آسیبهای اجتماعی شهرها با محلات حاشیهنشین در ارتباط است.