سرویس جامعه جوان آنلاین: پروژه «ارتقای مدیریت جامع منابع طبیعی برای احیای اکوسیستم هامون» شامل حمایت از معیشت‌های جایگزین جوامع محلی هامون هم می‌شود. یعنی زندگی مردم محلی در این برنامه کاملاً جدی گرفته‌شده که تا پیش از این در پروژه‌های بین‌المللی اجرا شده در کشورمان سابقه نداشت.
حیات هامون در زندگی مردم
اواسط فروردین ماه امسال بود که در نتیجه فعالیت‌های طرح حفاظت از تالاب‌های کشور و همکاری سازمان محیط‌زیست با برنامه عمران سازمان ملل متحد، پروژه احیای اکوسیستم تالاب به اضافه حمایت از جوامع محلی‌اش شکل گرفت و به امضای تفاهم طرفین منتج شد.
هدف این پروژه این است که بتواند به نقش و ارتباط زندگی مردم در تالاب هامون و همچنین حیات هامون در زندگی مردم توجه کند و همزمان بتواند هم روی موضوع حفاظت از این تالاب و هم ارتقای سطح معیشت اهالی اطراف آن کار کند. این پروژه قرار است به مدت پنج سال اجرایی شود و حمایت مالی اتحادیه اروپا را هم به همراه دارد. این پروژه فرصتی است تا بتوان ایده‌ها یا شکل‌های جدید گزینه‌های معیشتی مردم محلی را در آن محدوده به صورت آزمایشی اجرایی کرد. پس از اجرای این پروژه دولت می‌تواند برنامه‌های آزمایشی اجرا شده‌اش را در سطح گسترده تری اجرا و حتی در دیگر نقاط کشور عملیاتی کند.
روابط منطقه‌ای حول هامون
روز گذشته هم مدیر دفتر اکوسیستم‌های تالابی سازمان محیط‌زیست از اجرای قطعی این طرح بین‌المللی برای احیای تالاب هامون خبر داد. مسعود باقرزاده کریمی با تأکید بر اینکه اجرای این طرح در بخش ایرانی تالاب هامون اجرا می‌شود، اظهار امیدواری کرد: «با شروع این پروژه و بروز نتایج مثبت آن در ساماندهی وضعیت بخش ایرانی تالاب هامون، افغانستانی‌ها هم برای اجرای آن پای کار بیایند.» مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران هم در این زمینه گفت: «فعالیت این پروژه بر این تأکید دارد که باید فشار بر منابع تالاب‌های هامون و به طور خاص بر منابع آبی مجموعه این تالاب‌ها به حداقل ممکن برسد و همزمان به تقویت ارتباط فرامرزی تالاب هامون با کشور همجوار کمک کند تا شاهد تخصیص منابع آبی بیشتری برای این مجموعه تالابی باشیم و شاید فرصتی باشد برای تقویت و گسترش ارتباط وزارت امور خارجه کشورمان با کشور همجوار یعنی افغانستان با این تالاب تا مقوله تخصیص آب‌های فرامرزی به شکل بهتری اجرایی شود.»
فشار کمتر به منابع آبی کشور
علی ارواحی تأکید کرده «مبحث دیگر این پروژه توجه به مقوله تغییرات اقلیمی و شیوه‌های سازگاری با این تغییرات است، می‌دانیم که ایران کشوری خشک و نیمه‌خشک است و بر این اساس منابع آبی محدودی در اختیار داریم، بنابراین داشتن سازگاری با شرایط اقلیمی بسیار حایز اهمیت است، به عنوان مثال در این پروژه بحث کشاورزی به عنوان یکی از شاخه‌های فعالیت مد‌نظر است، به این معنا که بتوانیم این بخش را تا حد ممکن با اقلیم سازگار کنیم.»
مدیرملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران ادامه داد: «علاوه بر بخش کشاورزی تلاش شد تا سایر فعالیت‌هایی که به طور خاص روی منابع آبی تالابی فشار وارد می‌کنند نیز مد‌نظر قرار گیرند تا با اجرای آن فشار کمتری به منابع آبی وارد شود، در واقع به طور کلی تلاش می‌شود تا به نوعی شیوه‌های بهره‌برداری سازگار با منابع به مرحله اجرا گذاشته شود که امیدواریم با اجرای آن تجربه خوبی به دست آوریم.»
تعمیم به تمام مناطق تالابی کشور
وی اظهار داشت: «برای اجرا ابتدا مطالعاتی را روی مباحث اقلیمی انجام خواهیم داد تا شیوه‌های مؤثری را شناسایی و اجرایی کنیم، به طوری که هم بحث توسعه منطقه اتفاق بیفتد و هم معیشت مردم وضعیت بهتری یابد و هم اینکه موجب احیای تالاب شود، در واقع رسالت پروژه‌های اینچنینی پایلوت کردن مدل‌ها است که امیدواریم از دل این فعالیت‌ها مدلی بیرون بیاید که در صورت تأیید بخش‌های دولتی، شاهد تعمیم آن به تمام مناطق تالابی در کشور باشیم؛ همچنین تقویت حمایت‌های مالی دولت را نیز در این راستا داشته‌باشیم.»
هفتمین تالاب بین‌المللی جهان
تالاب هامون در استان سیستان و بلوچستان واقع شده و از سه دریاچه کوچک به نام‌های هامون پوزک، هامون سابوری و هامون هیرمند تشکیل شده است که در زمان فراوانی آب به هم می‌پیوندند و دریاچه مشترک هامون بین افغانستان و ایران را تشکیل می‌دهند، رودخانه هیرمند شریان اصلی ورود به هامون است.
دریاچه یا تالاب بین‌المللی هامون سومین دریاچه بزرگ ایران پس از دریاچه خزر و دریاچه ارومیه، هفتمین تالاب بین‌المللی جهان و یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره در ایران است.
وسعت دریاچه هامون در زمان پرآبی ۵۶۶۰ کیلومتر مربع است که از این مقدار ۳۸۲۰ کیلومتر مربع متعلق به ایران و بقیه متعلق به افغانستان است. با این اوصاف، دریاچه هامون وابسته به رودخانه هیرمند است و این وابستگی باعث شده تا هرگونه نوسانات در میزان آب آن، مشکلاتی را برای تمام سیستم هامون به وجود آورد.
