سرویس بین‌الملل جوان آنلاین: زمانی که فضا به میزان قابل ملاحظه‌ای در دسترس قرار گیرد و در این زمینه پیشرفت حاصل شود، اقتصاد، امنیت و تجارب روزمره‌مان در زندگی تغییر خواهد کرد. «جان مانکینز» فیزیکدان پیشین سازمان ناسا در این مورد گفته است: «هر چیزی که ما درباره فضا می‌دانیم در حال تغییر است.» طی یک دهه آینده، هزینه عزیمت به فضا بیش از یک‌سوم کاهش خواهد یافت و این در حالی است که درخواست‌ها برای چنین اقدامی از سال ۲۰۰۰ (تاکنون)، دو برابر شده است. با فناوری‌ها و ساختار‌های جدید، شرکت‌های دولتی و خصوصی می‌توانند چیز‌هایی را که در ذهن نمی‌گنجد، به واقعیت و حتی به مسائلی عادی تبدیل کنند.
انتظار می‌رود در چند دهه پیش رو، فرصت‌های اقتصادی توسعه فضا در قالب تغییرات در حمل‌و‌نقل، اطلاعات، انرژی و ساخت محقق شود. مثلاً انرژی خورشیدی فضا می‌تواند به میزان نامحدودی انرژی پاک تولید کند. به زبان دیگر، اگر تسلط بر «داده‌های کلان» کلیدی برای انقلاب چهارم صنعتی باشد، تسلط بر فضا هم کلیدی برای انقلاب پنجم خواهد بود که می‌تواند به ایجاد مزیت نظامی و در عین حال خطر‌هایی منتهی شود، اما در نهایت فرصت برای کسب اطلاعات علمی و کشف همچنان فراوان خواهد بود. ساختار‌های ضد فضا در حال توسعه هستند تا به وسیله آن‌ها از دسترسی به منابع مشترک جهانی در فضا جلوگیری شود و این در حالی است که قانون، استاندارد‌ها و مکانیسم‌های اجرایی ضروری که کشور‌ها را محدود و اقدامات لازم را روشن کند، وجود ندارد. به موازات این که طرف‌های بیشتری به این عرصه وارد می‌شوند که نقش‌آفرینان غیردولتی را هم شامل می‌شود، خطر اینکه یک طرف دسترسی آزاد به فضا را مختل کند هم افزایش می‌یابد.
به طور ویژه، رقابت فزاینده در کنترل فضای میان زمین و ماه، یکی از مواردی است که امریکا نباید بگذارد در آن شکست بخورد چراکه هم منافع اقتصادی و هم منافع امنیتی به این منطقه بستگی دارد. در سال ۲۰۲۰، شمار زیادی از نقش‌آفرینان در این منطقه برای حضور دائمی در فضا به رقابت می‌پردازند و در صورتی که امریکا و دیگران کنترل این منطقه را از دست بدهند، امکان ارتقای شبکه ماهواره، راهبری تجارب در مدار و ماه و توسعه خدمات بازرگانی جدید و خدمات اینترنت و سرویس‌های شرکت «بلو‌اورجین» (blue origin) که در زمینه گردشگری کار می‌کند را نخواهند داشت.
در شرایطی که امریکا در جهت شکاف سیاسی و توجه به امور داخلی حرکت می‌کند، دیگر قدرت‌ها به ویژه چین در راستای اینکه حداکثر فضا را در اختیار بگیرند، می‌کوشند. چین راهبرد روشنی دارد و می‌خواهد تا سال ۲۰۴۵ به رهبر جهانی در فضا تبدیل شود. اگر چین در کنترل فضای بین زمین و ماه، رتبه نخست را کسب کند، موشک‌های بالستیک قاره‌پیما را تحت کنترل خود درمی آورد و نه تنها کشوری با ساختار نظارتی، بلکه سیاره‌ای نظارتی ایجاد خواهد کرد.
به این ترتیب باید گفت غیر از مسابقه روسیه و امریکا در فضا، قدرت جدیدی وارد عرصه رقابت شده است. چین بدون اینکه لازم باشد بجنگد، می‌تواند در این مبارزه پیروز شود. به همین دلیل، ایالات متحده چندین گام ضروری در این راستا برداشته است. دولت «دونالد ترامپ» به تازگی با ایجاد فرماندهی فضای جدید امریکا، اعتبار شورای فضای ملی را دو برابر کرده و به تشکیل نیروی فضایی جدید امریکا می‌پردازد تا به این وسیله در جهت کند کردن روند عقبگرد امریکا در فضا حرکت کند. با این حال اگر اقدامات بیشتری صورت نگیرد، دستاورد امریکا در فضا در دهه‌های آتی تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت.
با این حال، فعالیت‌های هوانوردی گران تمام می‌شوند و حتی زمانی که از بهترین دستورالعمل‌ها هم پیروی شود امکان دارد با خطر شکست مواجه شوند. در چنین شرایطی، معافیت مالیاتی مربوط به فعالیت‌های فضانوردی می‌تواند هزینه‌های سرمایه‌گذاری را کاهش دهد. به این ترتیب خطرات، قابل تحمل‌تر می‌شود و سرمایه برای اختصاص به چنین موضوعی را بیشتر در دسترس می‌گذارد. همچنین اقدام به مقررات‌زدایی به صورت گزیده در شرایطی که مشکلات جدیدی در خصوص امنیت و محیط زیست ایجاد نکند، پروژه‌ها را مقرون به‌صرفه‌تر و در نتیجه سودآورتر خواهد کرد.
امروزه تلاش می‌شود تا به فناوری‌های مربوط به فضا اعم از فناوری موشکی و ربات پرداخته شود. سرمایه‌گذاری‌ها در زمینه R&D، آموزش و مشارکت به ما (امریکا) می‌گوید آیا ما در آینده رهبری فضا را در اختیار خواهیم داشت یا اینکه چنین چیزی را به چین واگذار می‌کنیم؟ مجموعه‌ای از پنج پیمان و پنج اصل در حال حاضر آزادانه فعالیت در فضا را تحت کنترل دارند. این پیمان‌ها به مسائل دشوار، مانند شیوه‌های مانور اطراف دیگر طرف‌ها (در فضا) را شامل نمی‌شود و فقط اطلاع‌رسانی به دیگران در زمینه طرح‌های برنامه‌ریزی شده یا مداخله ممنوع به وسیله دیگران در فضا را دربر می‌گیرد.
در شرایطی که ازدحام چه از جانب نقش‌آفرینان دولتی و چه غیردولتی‌ها تشدید می‌شود، خطر تصادف در فضا وجود دارد. علاوه بر شکل سایبری حملات، خطر اشتباه محاسباتی و تنش تصادفی هم رو به افزایش است.
روشن کردن عملکرد‌های استاندارد و رویه‌ها حتی در توافق‌نامه‌های غیرالزام‌آور مانند کد پیشنهادی اروپا در راهبری در این مورد، گامی ضروری است تا فضا برای فعالیت‌های بازرگانی، علمی و اکتشاف امن‌تر شود. همان‌طور که جان مانکینز گفته، همه چیز در فضا در حال تغییر است. آنچه ما باید بدانیم این است که فضا هم در حال تغییر دادن همه چیز است. در چنین وضعیتی، راهبرد‌ها و سیاست‌های ما هم باید در همین راستا حرکت کند به این ترتیب می‌توان مطمئن شد که تغییرات فضایی در جهت سمت و سویی بهتر در حرکت است.
نشریه امریکایی نشنال‌اینترنست
ترجمه: آزاده‌سادات عطار
