سرویس بین الملل جوان آنلاین: نیروهای کرد شمال شرقی سوریه (قسد) ترکیه را به نقض آتشبس متهم کرده و گفتهاند آنکارا مانع خروج غیرنظامیان از منطقه شده است. گزارشهایی جدی هم درباره استفاده آنکارا از سلاح شیمیایی علیه کردها منتشر شده است.
کردهای شمال سوریه یک بار دیگر اعتمادشان به امریکا را آزمایش کردند. مایک پنس، معاون رئیسجمهور امریکا پنج شنبه شب چهار ساعت تمام با رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه مذاکره کرد که حاصل آن یک توافق ۱۲۰ ساعته آتشبس موقت بین طرفین در شمال سوریه بود. امریکا این بار هم به عنوان نایب از طرف کردهای سوریه با دولت ترکیه مذاکره کرد. این توافق ۱۳ بند دارد که در آن ترکیه و امریکا بار دیگر بر روابط خود به عنوان اعضای مشترک ناتو تأکید میکنند و امریکا نیز اذعان کرده که به نگرانیهای امنیتی مشروع ترکیه در مرزهای جنوبی این کشور واقف است. امریکا تأکید کرده که همچنان به حراست از خاک و جمعیت کشورهای ناتو که ترکیه یکی از آنها است متعهد شده و دو کشور «تعهد خود برای حفظ جان انسانها، حقوق بشر و حراست از اجتماعات مذهبی و قومی» را یادآور میشوند. ترکیه و امریکا متعهد به «داعشزدایی» شدهاند و همزمان تأیید میکنند که عملیاتهای مبارزه با تروریسم باید فقط تروریستها و پناهگاه ها، جایگاهها، سلاحها، خودروها، تجهیزات و محل اختفای آنها را هدف قرار دهد. هر دو طرف بار دیگر بر تعهد خود به حفظ وحدت سیاسی و تمامیت ارضی سوریه اعلام تعهد کردهاند و دو طرف توافق کردند وجود یک منطقه امن همچنان برای رفع نگرانیهای امنیتی ترکیه، شامل جمع آوری مجدد سلاحهای سنگین ی. پ. گ و از کاراندازی استحکامات و دیگر مواضع رزمی آنها حائز اهمیت و کارکرد است. در جریان مذاکرات قرار شده طی این آتشبس پنج روزه نیروهای کرد به میزان ۳۰ کیلومتر از مرز سوریه و ترکیه عقبنشینی کنند. ترکیه متعهد شده که برای امکانپذیر کردن عقبنشینی ی. پ. گ از منطقه امن ظرف مدت ۱۲۰ ساعت، عملیات «چشمه صلح» را موقتاً متوقف خواهد کرد و در مقابل، امریکا قبول میکند در زمان توقف عملیات چشمه صلح دنبال اعمال تحریمهای بیشتر ذیلِ فرمان اجرایی مورخ ۱۴ اکتبر ۲۰۱۹ نباشد. کردهای سوریه با انتشار بیانیهای اعلام کردهاند که به توافق آتشبسی که امریکا از طرف آنها با ترکیه به آن دست یافته رضایت دارند. در بیانیه شبهنظامیان کرد آمده است: «نیروهای دموکراتیک سوریه روز ۱۷ اکتبر (۲۵ مهر) با عملیات آتشبس بین ما و کشور ترکیه که با میانجیگری ایالات متحده امریکا حاصل شد، موافقت کردند.»
ناراحتی اردوغان از نامه ترامپ
منابع آگاه گفتهاند که آنکارا برای تن دادن به آتشبس تمایلی نداشته، ولی در نهایت به آتشبس موقتی تن داده است. ظاهراً در طول مذاکرات، اردوغان به شدت از نامه خارج از عرف ترامپ به خودش ناراحت بوده که در مقابل پنس به اردوغان اطمینان داد که دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا به رهبر ترکیه ارج نهاده و به او احترام میگذارد. در این نامه که لحن غیرمحترمانه ترامپ به اردوغان مشخص است و خبرنگار فاکسنیوز آن را منتشر کرده، ترامپ نوشته است: «آقای رئیسجمهور گرامی:بیا با هم یک معامله خوب کنیم! تو نمیخواهی مسئول کشتار هزاران نفر باشی و من هم نمیخواهم مسئول نابود کردن اقتصاد ترکیه باشم. [لازم باشد]این کار را میکنم. قبلاً قدری از طعمش را در ارتباط با کشیش [اندرو]برانسون چشیدهای.
ترامپ در این نامه افزوده است: من سخت کار کردهام تا بعضی از مشکلات شما را حل کنم. دنیا را ناامید نکن. میتوانی معامله فوقالعادهای کنی. ژنرال مظلوم [کوبانی، فرمانده شبهنظامیان کرد]آماده مذاکره با توست و آماده است تا امتیازاتی بدهد که تا به حال نداده است. نسخهای از نامهاش را که همین به تازگی دریافت کردهام، به صورت محرمانه [برایت]ارسال میکنم. اگر این کار را به طرز درست و انسانی انجام دهی، تاریخ نگاه خوبی به تو خواهد داشت. اما اگر چیزهای خوبی اتفاق نیفتد، تا همیشه به تو به چشم یک شیطان نگاه میکند. سرسخت نباش. احمق نباش. بعداً با تو تماس میگیرم. ارادت» اردوغان روز پنج شنبه در واکنش به نامه ترامپ گفت: «نامه ترامپ منطبق با عرف دیپلماتیک و سیاسی نبود. ما این بیاحترامی را فراموش نمیکنیم. این برای ما اولویت نیست، اما وقتی زمانش برسد، میخواهیم بدانند که اقدامات لازم را انجام خواهیم داد.»
سرشان را خرد میکنیم
به رغم توافق آتشبس امریکا با ترکیه به نمایندگی از کردها، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه در دیدار با اصحاب رسانههای خارجی در استانبول وعده کرد اگر واشنگتن به وعدههای خود عمل نکند، با پایان مهلت ۱۲۰ ساعته برای آتشبس موقت، عملیات نظامی «چشمه صلح» در شمال شرق سوریه قاطعانه ادامه خواهد یافت.
اردوغان ضمن اعلام این ضربالاجل گفت که اگر نیروهای کرد این تا زمان تعیین شده منطقه را ترک نکنند «سرشان را خرد خواهیم کرد». اردوغان گفته که کشورش ۱۲ پست بازرسی و دیدهبانی در شمال شرقی سوریه ایجاد خواهد کرد. وی گفته است «منطقه امن» مورد نظر ترکیه فراتر از آن چیزی است که مقامهای امریکایی گفتهاند. خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه هم دیروز از ادامه تجاوز نظامی این کشور به شمال سوریه در صورت اجرایی نشدن کامل آتشبس توافق شده با امریکا خبر داد. آکار گفت مقدمات [حمله]ما آماده است. با دستور لازم، سربازان ما آماده رفتن به هر جایی هستند. نیروهای کرد شمال شرقی سوریه نیز ترکیه را به نقض آتشبس متهم کرده و گفتهاند نیروهای ترکیه مانع خروج غیرنظامیان از منطقه شدهاند. به گزارش بیبیسی، کردها گفتهاند باید یک راهرو بشردوستانه برای خارج کردن مردم شهر رأسالعین ایجاد میشد، اما چنین اتفاقی نیفتاده است. همچین «نیروهای دموکراتیک سوریه» ضمن انتقاد از ترکیه در عدم پایبندی به توافق آتشبس اعلام کردند که در این زمینه با طرف امریکایی به صورت مداوم تماس دارند، ولی وعدههای واشنگتن راه به جایی نبرده است.
منابع سوریه هم میگویند که تجاوز ترکیه به سوریه همچنان ادامه دارد و در پی حملات آنکارا به استان حسکه، هشت غیر نظامی دیگر جان باختند. منابع محلی حاضر در شهر رأسالعین در استان حسکه به سانا گفتند که نیروهای ترکیهای روستای «امالخیر» و منطقه «زرکان» را در اطراف رأس العین بمباران کردند که موجب کشته و زخمی شدن غیرنظامیان این مناطق شد. فراتر از این، روزنامه گاردین از استفاده ترکیه از سلاح شیمیایی خبر داده است. این روزنامه با انتشار گزارشی تحت عنوان «سازمان ملل درباره ادعای استفاده ترکیه از فسفر سفید در حملات خود به سوریه تحقیق میکند» نوشت: سازمان ملل اعلام کرد که در حال جمعآوری شواهد درخصوص اخبار منتشر شده درباره استفاده ارتش ترکیه از بمبهای حاوی «فسفر سفید» علیه غیرنظامیان شمال سوریه است. در مقابل، وزارت دفاع ترکیه توئیت کرد، ادعاهایی که برخی طرفها به ویژه رسانههای خارجی مطرح میکنند «تا به دستاوردهای نیروهای مسلح ترکیه ضربه بزنند»، هیچ ربطی به واقعیت ندارند.
امریکا دنبال برهم زدن روند آستانه
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو از توافق امریکا با ترکیه استقبال کرده و گفته که شمال سوریه همچنان حساسیت خود را حفظ کرده و ما بر این باوریم که توافق ترکیه و امریکا میتواند ثبات و امنیت بیشتری در آن منطقه ایجاد کند، ولی ناظران نسبت به تداوم آتشبس بین طرفین به طور جدی تردید دارند. جعفر حقپناه روز شنبه در گفتگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، معتقد است واشنگتن میخواهد با این توافق، روند آستانه را تحت تأثیر قرار دهد. العالم نیز نوشت که اینکه ترکیه فقط با پنج روز آتشبس با کردها توافق کرده یعنی به امریکا در انجام تعهداتش باور ندارد. به نوشته العالم، توافق امروز نشان داد امریکا درصدد دلجویی از اکراد سوریه است؛ اکرادی که به صراحت اعلام کردند امریکا از پشت به آنها خنجر زده است. شبکه العالم نوشته که به نظر میرسد امریکا از خوف اثرگذاری روسیه بر مسائل شمال سوریه به شکلی پیشدستانه کوشید تا قبل از سفر ۲۲ نوامبر یعنی پنج روز دیگر اردوغان به روسیه، ماجرا را به نفع خود و به اسم امریکا خاتمه دهد.