سرویس بین الملل جوان آنلاین: دولت امریکا این گام ایران را نشانگر ضعف توافق هستهای با ایران خوانده و دولت انگلیس هم اعلام کرد که برداشتن چنین گامی «بسیار ناامیدکننده» است، ولی نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین گفته نباید درباره تصمیم ایران برای استفاده از سانتریفیوژهای پیچیدهتر بیش از حد غلو شود.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی دیروز جزئیات گام سوم ایران را اعلام کرد که بر اساس این گام چهار اقدام زیر بلافاصله انجام شده است:
۱- تولید محصول غنیسازی با ماشینهای نسل جدید و عدم اختلاط پسماند و محصول این زنجیر هها (قرار بود این اقدام در پایان سال دهم برجام انجام شود)
۲- گازدهی به ماشینهای آیآر ۶ در قالب زنجیره ۲۰ تایی (پیشبینی شده برای سال یازدهم برجام)
۳- راهاندازی زنجیره ۲۰ ماشین IR۴ (پیشبینی شده برای سال یازدهم برجام)
۴- گازدهی به زنجیره ۲۰ ماشین IR۶
همچنین برای چهار اقدام زیر برنامهریزی شده که این اقدامات طی دو ماه انجام خواهد شد:
۱- راهاندازی زنجیره میانی ماشین IR۲ که برای سال یازدهم اجرای برجام پیش بین شده بود.
۲- راهاندازی و گازدهی زنجیره ۱۰ ماشین سانتریفیوژ سه بیلوز و گازدهی آنها که برای سال یازدهم برجام پیشبینی شده بود.
۳- راهاندازی و گازدهی زنجیره شاهد IR۴ و IR۲ که برای سال یازدهم برجام پیشبینی شده بود.
۴- راه اندازی و گازدهی زنجیره ۳۰ ماشین IR۶ که برای وسط سال هشتم اجرای برجام پیشبینی شده بود.
کمالوندی البته گفته که ایران در تحقیق و توسعه محدودیتی نداشته و در چارچوبهای تعیین شده نیز قصد ندارد کار غنیسازی را با عجله انجام دهد. به گفته او ماشینهای سانتریفیوژ نیاز به تستهای مختلف از جمله تست عمر و... دارند که باید در زمان خود انجام شوند. سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین گفته که ایران در مرحله کنونی قصدی برای اعمال محدودیت در نظارتهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی ذیل برجام ندارد، ولی روشن کرده که با وضعیت فعلی هم ایران میتواند غنیسازی یک میلیون سو را محقق سازد. کمالوندی در عین حال تلویحاً درباره گامهایی که بعداً ایران میتواند بردارد صحبت کرده و با گفتن اینکه اگر بخواهیم غنیسازی ۲۰ درصدی انجام دهیم باید ذخایر ۵/۴ درصد را افزایش دهیم، تصریح کرد: توانایی افزایش ظرفیت و سطح غنیسازی نه فقط ۲۰ درصد بلکه به مراتب بیشتر از ۲۰ درصد در داخل کشور موجود است. کمالوندی در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه تا چه زمانی این گامها ادامه خواهند یافت و آیا در گام چهار برنامهای برای توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و غنیسازی ۲۰ درصدی وجود خواهد داشت، گفت: لیستی از گامهای مختلف به شورای عالی امنیت ملی و ریاست جمهوری ارائه شده و خیلی از گزینهها در فهرست اول دیده شده بود؛ حتی خروج از NPT را دیده بودیم که بعد خودمان تجدیدنظر کردیم. بحثهای فنی دارد به انتها میرسد، فردو و نظارتها باقی مانده که نگاه سازمان این نیست که در حوزه نظارتها وارد شود، بهخصوص در حوزه پادمان و مسائلی مثل پروتکل الحاقی، مادامی که کار خلافی انجام نمیدهیم دلیلی ندارد شفافیت نداشته باشیم و بهانه به دشمن بدهیم.
اروپا نگران است
ایران اعلام کرده که گامهای موجود را در چارچوب (۲۶) و (۲۹) و (۳۶) برجام ۲ در داخل آن برداشته است. سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به نامهای که محمدجواد ظریف به اتحادیه اروپا نوشته، گفته است: «در این نامه تأکید شده است که این اقدام دقیقاً در راستای حقوق ایران در برجام و بهویژه بر مبنای پاراگراف ۳۶ آن بوده و در پاسخ به نقض گسترده و مستمر برجام طی ۱۶ ماه گذشته انجام میشود. جزئیات فنی و عملیاتی توقف تعهدات ایران در حوزه تحقیق و توسعه هستهای متعاقباً به اطلاع آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواهد رسید.» با این حال، مایک پمپئو به کاهش تعهدات برجامی تاخته و گفته است: «ایرانیان اعلام کردند که میخواهند به توسعه و تحقیق روی سیستم سلاحهای هستهای خود ادامه دهند. چنین اقداماتی غیرقابل قبول است.» وزیر امور خارجه امریکا مدعی شد که توانایی ایران در غنیسازی بیش از حد اورانیوم یکی از نقاط ضعف توافق هستهای با قدرتهای جهان محسوب میشود. همسو با امریکا، دولت انگلیس هم در واکنش به اقدام ایران آن را «بسیار مأیوسکننده» خوانده است. به گزارش پایگاه اینترنتی شبکه «العربیه»، وزارت امور خارجه انگلیس روز شنبه در پاسخ به گام سوم ایران در کاهش تعهد به برجام اعلام کرد: «این برداشتن گام سوم درخصوص تعهدات نسبت به توافق هستهای، در برههای که شرکای اروپایی و بینالمللی ما بهسختی روی کاهش تنش با ایران تلاش میکنند بسیار ناامیدکننده است». اتحادیه اروپا نیز از اقدام ایران ابراز نگرانی کرده است. «مایا کوسیانچیچ» سخنگوی امور خارجی اتحادیه اروپا گفته است: «ما با نگرانی زیاد درباره تصمیمی که در این نامه ایران اعلام کرده مینگریم و به ایران توصیه میکنیم که تمامی فعالیتهای خود را که با تعهداتش تطابق ندارد بازگرداند و از هرگونه اقدامی که اجرای کامل توافق هستهای را تضعیف میکند خودداری کند.»
مسکو: غلو نکنید
دولت روسیه در واکنش غیرمستقیم به واکنش اروپا و امریکا خواستار این شده که طرفهای غربی از بزرگنمایی گام متناسب ایران خودداری کنند. میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین گفته که توازن بین تکالیف و حقوق تهران در توافق هستهای باید احیا شود. میخائیل اولیانوف در پیامی توئیتری نوشت: «نباید درباره تصمیم ایران برای استفاده از سانتریفیوژهای پیچیدهتر بیش از حد غلو شود». میخائیل اولیانوف افزود: «بله درست است که این اقدام (گام سوم) انحرافی دیگر از برجام است، اما فعالیتهای جدید کاملاً تحت راستیآزمایی آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار دارند و اقداماتی برگشتپذیر هستند. هیچ تهدیدی درباره اشاعه (اتمی) وجود ندارد و تنها سیگنالی قوی درباره این است که باید توازن [بین حقوق و تکالیف]در درون برجام باید احیا شود.»