مخاطرات و حوادث غیرمترقبه فقط خسارتهای جانی و مالی سنگین برجا نمیگذارند بلکه مستقیماً روی زندگی افراد نیز تأثیرگذار هستند. بر این اساس پیشگیری و کاستن از خسارتهای جانی و مالی در اولویت باید قرار داشته باشد. درست است که نمیتوان به صورت کامل جلوی مخاطرات را گرفت، ولی میتوان به سمتی گام برداشت که بتوان ضمن کاهش خسارتها و در جبران آن اقدامی عملی کرد. صنعت بیمه در کشور ما در حال گسترش است، اما همچنان در برابر بسیاری از حوادث همچون آتشسوزی، زلزله و سیل از این صنعت به شکل مطلوب استفاده نمیشود.
در حوادث طبیعی از قبیل: سیل، بیمهها ساختمانهایی را که در حریم رودخانه و مسیل رودخانهها قرار دارند را بیمه نکرده و در نتیجه سازندگان مجبور به رعایت ضوابط و مقرات و رعایت حریم رودخانهها و محلهای جاری شدن سیل میشوند.
در این زمینه مسعود تجریشی، معاون محیطزیست انسانی معتقد است که در کشور ما برای مدیریت مخاطره سیل برنامه مشخصی بین دستگاهها هماهنگی و تقسیم کار وجود ندارد.
هر چند به گفته وی، نمیتوان صرفاً به لحاظ سازهای به سیل و نحوه کنترل آن نگاه کرد، اما در دهههای اخیر در برخی کشورها بیمه سیل مطرح شده است و از این طریق همه خسارتهای ناشی از سیل بر عهده دولتها نیست. به این ترتیب کسانی که در نزدیک رودخانهها خانه دارند، باید خانههای خود ر. ا. بیمه کنند؛ اگر بیمه سیل وجود داشته باشد، حتماً باید حریم رودخانهها نیز در ساخت و ساز رعایت شده باشد.
در این رابطه باید با مردم به زبان مشترک رسید تا در مواقع وقوع مخاطرات بتوان با همان زبان مشترک، مردم در معرض حادثه را حساس و آگاه کرد تا خسارتهای جانی و مالی مخاطرات طبیعی به حداقل برسد. در همین رابطه باید گفت، ضعف سازمان هواشناسی و محیطزیست و بسیاری از دستگاههای دیگر این است که نمیتوانند حرفهای تخصصی را به شکل شفاف و ساده در اختیار مردم قرار دهند. اگر اطلاعات تخصصی به زبان ساده ارائه شود، میتواند تأثیر لازم را داشته باشد.
کشور ما یکی از کشورهای حادثهخیز است که در آن بیشترین حوادث طبیعی و بحرانهای محیطی روی میدهد. این موضوع میطلبد تا ضعفهای مدیریت بحران در بخشهای مختلف در روند ساختوسازهها بهصورت یک پروسه دیده شود و پیوست بحران برای احداث سازهها در نظر گرفته شود؛ بیمه حوادث نیز در این پروسه نباید فراموش شود؛ گسترش بیمه صنعتی نیازمند آن است که در مجلس تمرکز قانونگذاری روی آن صورت گیرد و خلأهای موجود برطرف شود. البته حمایت دولت و بخشهای متولی و خصوصی هم میتواند به رشد این صنعت کمک شایانی کند. بیمه میتواند به عنوان پشتوانهای در جبران خسارتها و احیای نوسازی و بازسازی خرابی و خسارتها ایفای نقش کند. گام برداشتن بهسوی گسترش بیمه که حلقه گمشده اجزای مدیریت بحران و ریسک است نیاز به توجه ویژه دارد.