تیم رسانهای قوی جهت تبلیغات سریع، بهموقع و فوری
رهبری در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضاییه در سال ۹۷ فرمودند: «یکی از مهمترین کارهای شما این است؛ یعنی یک تیم قوی رسانهای هنرمند را بهکار بگیرید.» (۶/۴/۹۷)
دارا بودن یک تیم رسانهای بهروز برای همه مجموعههای حکومتی لازم و ضروری است؛ مخصوصاً برای قوه قضاییه که معمولاً تنها شاکی و طرف شکایت از روند رسیدگی به پروندهشان مطلع میشوند و بسیاری از مردم هیچ اطلاعی راجع به رسیدگیها، آرای صادره، آرای مختومه و... ندارند. بسیاری از امورِ انجامشده یا در حالِ انجامِ دستگاه قضایی میتواند بهصورت گزارش صوتی و تصویری و یا مکتوب تهیه شده و در راستای شفافیت اطلاعات، قابل انتشار و در اختیار ملت محترم قرار بدهند. به جهت اینکه دستگاه قضایی کشور، گرفتار سیاهنماییها و جوسازیهای خودی و غیرخودی نگردد، لازم و ضروری است اقداماتی برای این مورد مهم انجام شود.
معرفی قضات شایسته و انقلابی و تقدیر از آنها بهطور سالانه در یک روز خاص (هفته قوه قضاییه)
رهبر انقلاب فرمودند: «من در یکی از جلسات- به نظرم سال گذشته یا قبل از آن بود- گفتم که شما قاضی خوب کم ندارید، قاضیهای بسیار خوب [دارید]؛ قاضیای که شب و روز ندارد، از وقت خواب و وقت استراحت و وقت حضور در خانواده و همه اینها میزند برای اینکه برسد به عمق یک پرونده و پرونده را احقاق کند و زنده کند مفاد آن را؛ قاضیهای کوشا و اهل سعی و تلاش و صادق و قانع. خیلی خب، یک تعدادی از اینها را چهره کنید، معرّفی کنید؛ فرض بفرمایید یک قاضیای را که این تعداد پرونده را به بهترین وجهی که موجب رضایت متخاصمین است یا موجب رضایت مجموعه دستگاه است و رسیدگی کرده و به نتیجه رسانده، مشخّص کنید، معرّفی کنید؛ مثل معلّمین برجسته، مثل اساتید برجسته، مثل محقّقین برجسته، مثل کارآفرینان برجسته. قاضی برجسته را چهره کنید تا تشویق بشوند یک عدّهای به این سبک کار» (مورخ ۶/۴/۹۷)
پیشنهاد میشود همزمان در هفته گرامیداشت قوه قضاییه، از قضات شریف، عالم، وارسته و انقلابی تقدیر و تشکر بهعمل آید و تیم رسانهای نیز آن را پوشش وسیع بدهد تا مردم با آنها آشنا شوند و پیشرفت کار دستگاه قضایی را بهصورت ملموس دریابند.
معرفی قضات فاسد و خائن
در مقابل قاضی شایسته، وارسته و انقلابی، قضاتی هستند که با عملکرد منفی خود، هم آبروی خویش را برده و هم برای دستگاه قضایی هزینهتراشی میکنند. به گفته رهبر انقلاب «قاضیای که خیانت کرده در مقام قضا- حالا قاضی یا اعضای دادسرا، فرق نمیکند- این را معرّفی کنید؛ چه اشکالی دارد؟ تشهیر کنید. مواردی اینجوری باید انجام بگیرد.» (مورخ ۶/۴/۹۷)
هرچند باید گفت: تاکنون چند قاضی متخلف در رسانهها معرفی شدهاند، اما اینها دستاوردهای کمی است که باید در کنار اجرای قانون و اقدامات پیشگیرانه در قبال جرم و جنایت، بیش از سالهای قبل صورت بگیرد.
امکان شکایت از بخشنامهها و آییننامههای قوه قضاییه و تصمیمات رئیس قوه در دیوان عدالت اداری
در ماده ۱۲ قانون دیوان عدالت اداری که حدود صلاحیت و وظایف هیئت عمومی دیوان رسیدگی به شکایات را تعیین میکند، مقرر شده است «تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آییننامهها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداریها و مؤسسات عمومی غیردولتی در مواردی که مقررات مذکور به علت مغایرت با شرع یا قانون و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز یا سوءاستفاده از اختیارات یا تخلف در اجرای قوانین و مقررات یا خودداری از انجام وظایفی که موجب تضییع حقوق اشخاص میشود.»
در تبصره ذیل این ماده آمده است: «رسیدگی به تصمیمات قضایی قوه قضاییه و صرفاً آییننامهها، بخشنامهها و تصمیمات رئیس قوه قضاییه... از شمول این ماده خارج است.»
با شناخت روحیه نقدپذیری ریاست جدید دستگاه قضا و اینکه هر مسئولی در نظام جمهوری اسلامی ایران، معصوم نیست و گاهی دچار خطا و اشتباه در حوزه فردی و مسئولیتی خویش میشود، به نظر میرسد که بخشنامهها و آییننامههای قوه قضاییه و نیز تصمیمات شخص رئیس قوه، زینپس جزو موارد قابل شکایت باشد و از مستثنی شدن حذف گردد.
نشست خبری رئیس قوه قضاییه با اهالی رسانه و اهل قلم بهطور منظم و ثابت
یکی از نمودهای ارزشمند و ماندگار در نظام حقوقی ایران اسلامی، اطلاعرسانی و شفافسازی مسائل و موارد مهم یا بسیار مهم و همچنین اقدامات و فعالیتهایی است که در خود قوه و زیرمجموعههای آن صورت میگیرد. رئیس قوه قضاییه به عنوان شخصی که در رأس امور قضایی کشور قرار دارد و بسیاری از اشخاص را شخصاً به اموری منصوب میکند، شایسته است ضمن گزارش عملکرد، پاسخگوی سؤالات اهالی رسانه و اهل قلم و فعالان رسانهای نیز باشد.
ایجاد سایت یا اپلیکیشن جهت انتقادات و پیشنهادات سازنده مردمی به قوه قضاییه
پیشنهاد میشود از طریق سایت یا اپلیکشینهای معتبر و رسمی مرتبط با قوه قضاییه، فضایی برای عموم ملت فراهم گردد تا همگان در احقاق دادرسی در جامعه سهیم باشند. البته پیشنهاد بهتر در همین قالب این است که چنانچه برخی پیشنهادات مردمی، قابلیت قانونیشدن داشت، لایحه قضایی آن تهیه شده و مراحل تصویب و اجرایی شدن آن طی شود.
شفافیتسازی عملکردها و رویههای قوه قضاییه و زیرمجموعههای آن
ایجاد سامانه شفافیت دستگاه قضایی، یکی از بهترین اقداماتی است که در این برهه از زمان انقلاب اسلامی میتواند صورت بگیرد. متأسفانه خیلی از تهمتهایی که به قوه قضاییه میزنند، مثلاً ناشی از عدم اطلاع دقیق از پروندههای مفاسد اقتصادی کشور است. پیشنهاد ایجاد چنین سامانهای، میتواند موجبات قویتر شدن دستگاه قضایی، بهروز رسانی اطلاعات و مطلعشدن جامعه ایرانی از روند دقیق اقدامات و فعالیتها را فراهم نماید.
تشکیل هیئتهای اندیشهورز و سیاستگذار
پیشنهاد میشود دستگاه قضایی برای خود و تمامی زیرمجموعههای خود، هیئتهایی متشکل از قضات انقلابی و نخبگان علمی تأسیس کند تا مسیر قضایی کشور با درایت و بینش بهتری طی شود. ذیل این هیئتها میتواند کارگروههایی از تیمهای رسانهای و... تشکیل شود و در چهارچوب سیاستگذاری آنها حرکت کنند.
احیای حقوق شهروندی
تشکیل دادسرای ویژه جهت رسیدگی به امر مهم حقوق شهروندی میتواند روند رسیدگیها را تخصصیتر و پایدارتر کند. امروزه خیلی از موارد چنانچه با درونمایه تخصصیبودن پیش برود، نقش بزرگی در شفافیتِ اطلاعات و پیشبرد سریع اهداف دارد. چنانچه هدف، رسیدگی دقیق، منصفانه، بدون کمترین خطا و اشتباه و با قید فوریت باشد، تشکیل دادسراهای ویژه، به مرور زمان در همین خط حرکت خواهند کرد و آینده، نتیجه پیشرفت و اثرگذاری آن را خواهد دید. مثلاً در بعد رسیدگی به «آسیبهای اجتماعی» مانند وضعیت نابسامانِ معتادین، بدحجابیها در خیابان و... لزوماً نباید خیلی روند طولانی داشته باشد؛ ضمن رسیدگیها و اعلام مجازاتهای متناسب با جرم، باید اثرگذاری خاصی هم داشته باشد و فرد مجرم، متنبه بشود و انگیزه تکرار جرم از وی کاهش یابد.
اجرای صحیح و بدون تعارف اصل ۱۴۲ قانون اساسی
چنانچه سازوکارهای اجرایی و دقیق قانون- که قبلاً نیز قانون آن به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیده است- موبهمو اجرا بشود، دیگر شاهد نخواهیم بود که چند وزیر بعد از تصدی کرسی وزارتخانه، هنوز از اموال خود و خانوادههایشان و... اطلاعاتی را به دستگاه قضایی نداده باشند.
جذب عناصر مؤمن و انقلابی در بخشهای مختلف دستگاه قضایی و زیرمجموعههای آن
به فرموده رهبر انقلاب «یکی از تلاشها همین است که عناصر مؤمن و عالم و باانصافی به قوه قضاییه جذب شوند.» (۷/۴/۸۹)
این عناصر، هم میتواند شامل حال قاضی باشد و هم شامل مشاوران قاضی، کارکنان و حتی دفتردار و بدنه اجرایی دستگاه قضایی باشد. قوه قضاییه اولاً باید فضایی به وجود آورد که برخی عناصر حزباللهی و مؤمن به آن اعتماد کنند، زیرا هستند تعدادی که با توجه به همین سیاهنماییها، فقدان اطلاعات کافی نسبت به اقدامات و فعالیتهای قوه و... اصلاً خواهان حضور در دستگاه قضایی نیستند. ثانیاً نباید از زیرمجموعههای خود غافل شود. چنانچه مجموعهای متدین، عالم، باانصاف و انقلابی در نظام جمهوری اسلامی فعال باشند، شاهد خطای کمتر و کارآمدی بیشتری خواهیم بود.