مذاکرات سیاسی برای انتخاب دولت جدید عراق پس از ناآرامیهای بصره روند پرشتابی به خود گرفته است، در حالی که حیدر العبادی علناً شانس خود را برای انتخاب مجدد از دست داده است، گزارشها حاکی از آن است که جریانهای سیاسی درباره بعضی نامزدهای پست نخستوزیری به توافق رسیدهاند و اسامی تنها پس از انتخاب رئیس مجلس منتشر خواهد شد.
برای دومین روز شهر جنوبی و بندری عراق شاهد آرامش بود. استان بصره طی روزهای گذشته شاهد تظاهرات گسترده مردم در اعتراض به کمبود خدمات بود. در جریان این تظاهرات ۱۵ تن کشته و صدها تن نیز زخمی شدند. برخی تظاهرکنندگان نیز ساختمانهای دولتی مثل دفتر استانداری، ساختمانهای وابسته به شهرداری، مرکز حشدالشعبی، ساختمان کنسولگری ایران و تمامی دفاتر احزاب اصلی شیعه و جنبشهای سیاسی در بصره را به آتش کشیدند. اما با فرونشستن ناآرامیها اسناد و شواهدی از نقش عوامل خارجی در این ناآرامیها بیرون آمد. روز یک شنبه بعضی رهبران عراقی از نقش عربستان و امریکا در تحریک مردم بصره خبر دادند و گفتند این اقدامات با هدف تمدید نخستوزیری حیدر العبادی صورت گرفته است. اما تحولات بصره باعث شد حیدر العبادی آخرین شانس خود را از دست بدهد و بعضی متحدان وی از جمله مقتدی صدر و عمار حکیم اعلام کردند با نخستوزیری العبادی مخالف هستند. با منتفی شدن نخستوزیری مجدد العبادی گزارشهایی از سایر نامزدها مطرح میشود. «علی البدیری» نماینده جریان حکمت ملی عراق اعلام کرد که اسامی نامزدهای تصدی پست نخستوزیری آماده است، اما تنها پس از انتخاب رئیس پارلمان این اسامی اعلام خواهد شد. وی در گفتوگو با وبگاه خبری «المعلومه» با اشاره به اینکه «حیدر العبادی» شایستگی تصدی پست نخستوزیری را پس از مخالفتهای صورت گرفته از سوی تمام طرفهای سیاسی ندارد، اظهار داشت که رفتار نخستوزیر عراق در نشست اخبر پارلمان، تأثیر مثبتی بر پارلمان داشت و اهمیت مسئله تسریع تشکیل دولت جدید را درک کرد. البدیری تصریح کرد که در این پارلمان مشخص شد که مقصر کیست و باید دولتی قاطع و قدرتمند در کشور تشکیل شد وی افزود: العبادی پس از آنکه متوجه شد همه نمایندگان با بودنش در پست نخستوزیری به دلیل ناکامی در اداره کشور مخالفند، به دنبال تشکیل دولت اضطراری است.
نگاه مرجعیت
یک منبع آگاه نزدیک به مرجعیت عالی شیعیان در عراق، اظهارات برخی نمایندگان پارلمان را در رسانهها درباره موضعگیری مرجعیت درباره نامزدی برخی شخصیتهای سیاسی رد کرد. به گزارش فارس، این منبع در بیانیهای که نسخهای از آن در پایگاه خبری «الفرات نیوز» منتشر شد، اعلام کرد: این خبر دقیق نیست و بر اساس قانون اساسی، نامزدی افراد برای تصدی پست نخستوزیری از اختیارات فراکسیون اکثریت پارلمان است و دیگران نمیتوانند آن را رد کنند. در ادامه این بیانیه آمده است که این تعبیر که مرجعیت دینی با برخی اسامی برای تصدی پست نخستوزیری مخالفت کرده، صحت ندارد و مرجعیت نام هیچ طرفی را تأیید یا رد نکرده است، اما در تماسی که طرفهای مختلف - به طور مستقیم یا غیرمستقیم - با مرجعیت برقرار کردهاند، ایشان اعلام کردهاند که نخستوزیری را که از میان شخصیتهای سیاسی که طی سالهای گذشته در قدرت بودهاند، تأیید نمیکنند و هیچ تفاوتی میان شخصیتهای سیاسی مستقل یا وابسته به احزاب مختلف وجود ندارد. وی افزود که دلیل این مخالفت مرجعیت نیز این است که اغلب مردم به این افراد امیدی ندارند که بتوانند وضعیت کشور را بهبود دهند و با فساد مبارزه کنند؛ لذا مرجعیت خواستار انتخاب فردی شایسته، پاکدست، شجاع، قاطع و دارای ویژگیهایی که در خطبههای نماز جمعه کربلا در ۲۷ ژوئیه ذکر شد، است.
«صباح الساعدی» یکی از رهبران ائتلاف «سائرون» به ریاست «مقتدی صدر» درباره موضع مرجعیت عالی شیعیان عراق درباره نامزدهای نخستوزیری، روز دو شنبه ادعا کرد که مرجعیت عالی شیعیان در عراق به طور رسمی اعلام کرده است که با نامزدی پنج نفری که در رسانهها برای تصدی پست نخستوزیری از آنها سخن گفته میشود، مخالف است. وی مدعی شد که آیتالله سیستانی اعلام کرده است که «حیدر العبادی»، «نوری المالکی»، «هادی العامری»، «فالح الفیاض» و «طارق نجم» شانسی برای نخستوزیری ندارند. از سوی دیگر، منابع آگاه در گفتوگو با المیادین، این ادعا را تکذیب و اعلام کردند که آنچه الساعدی درباره موضع مرجعیت درباره نامزدهای نخستوزیری عراق ذکر کرده، صحیح نیست و مرجعیت هیچ نظری درباره گزینههای نخستوزیری به ویژه العامری، الفیاض و طارق نجم نداده و آنها را رد نکرده است.