محمد اسماعیلی
«بناي ضدبرجامي ترامپ فرو ريخت»، «رؤياي بر باد رفته ترامپ»، «تو دهني آژانس به ترامپ»، «ناكامي سياسي امريكا در مقابله با برجام»، «ترامپ در منگنه» و «برجام، اهرم ايران براي انزواي امريكا» اينها بخشي از تيترهاي احساسي روزنامه‌هاي ابتكار، شرق، اعتماد، جمهوري اسلامي و مردم‌سالاري درباره گزارش اخير آژانس بين‌المللي انرژي اتمي است كه به خوبي نشان‌دهنده «يكجانبه‌گرايي» اين طيف سياسي در قبال موضوعاتي است كه با منافع و امنيت كشور پيوند ناگسستني دارد.
تيترهاي انتخاب شده توسط اين روزنامه‌ها بدون توجه به راهبرد دستگاه سياست خارجه در زمينه برجام و تنها نازل به اهداف حزبي –جناحي كه مهم‌ترين آن عادي‌سازي روابط ايران با ايالات متحده و تغييرماهيت انقلاب اسلامي ايران است، در صفحه اول اين رسانه‌ها درج شده تا موج نگراني نخبگان از اظهارات يوكيا آمانو به بدنه مردمي انتقال داده نشود.
يكجانبه‌گرايي در موضوع توافق هسته‌اي ايران و 1+5 و ابعاد و حواشي آن به اين معناست كه قبل، حين و بعد از اين توافق يك جريان سياسي با ابزارهاي مختلف از جمله رسانه‌هاي پرشمار خود تلاش كند تا «دشمني‌ها»، «كارشكني‌ها» و «نقض برجام» را سانسور و در مقابل «ملاطفت‌هاي زودگذر» يا «اجراي تعهدات حداقلي» غرب يا سازمان‌هاي بين‌المللي تحت نفوذ ايالات متحده را برجسته و از آن تحت عنوان يك اقدام اساسي در جهت تأمين منافع جمهوري اسلامي ايران تفسير كند.
از روز شروع مذاكرات هسته‌اي در قالب ديپلماسي نوين در پاييز 92، وابستگان به جريان داخلي خوش‌بين به نظام سلطه، تلاش داشته‌اند دشمني غرب با ايران را پايان‌يافته تلقي كنند و از نظام جمهوري اسلامي ايران بخواهند تقابل خود با امريكايي‌ها را تعديل و حتي تعطيل كند، با اين توجيه كه مقامات امريكايي بنا ندارند مانند چند دهه اخير با موجوديت جمهوري اسلامي ايران به منازعه بپردازند.
پايان يافته جلوه دادن دشمني امريكا
تلاش‌هاي جريان مورد اشاره در حالي طي بيش از 50 ماه اخير خط ثابت خبري- رسانه‌اي خود را جهت «پايان يافته» وانمود كردن دشمني امريكايي‌ها با ايران قرار داده كه به موازات اجراي تعهدات برجامي توسط ايران، امريكايي‌ها دشمني‌هاي خود را با تهديدات نظامي مكرر و توسعه تحريم‌هاي ضدايراني دامنه‌دارتر كرده‌اند كه آخرين اقدام اين كشور، تحت فشار قرار دادن آژانس بين‌المللي انرژي اتمي براي بازديد از مراكز نظامي ايران است.
اين طيف سياسي مانند ماه‌هاي گذشته، سفر نيكي هيلي به وين و اظهارات ضدبرجامي يوكيا آمانو را سانسور و در مقابل تلاش كرده گزارش روز پنج‌شنبه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي را برجسته كند كه در آن براي چندمين بار پايبندي ايران به برجام اعلام شده است. برجسته كردن گزارش آژانس در مقابل گفته‌هاي مهم يوكيا آمانو نشان مي‌دهد جريان داخلي هواخواه غرب، همچنان اصرار دارد دشمني‌هاي امريكايي‌ها را مانند چند سال گذشته سانسور و براي تحت تأثير قرار دادن افكار عمومي داخلي، موضوعاتي را برجسته‌سازي كند كه خروجي آن«تطهير چهره امريكا» و نه«تأمين منافع ملي»باشد، آن هم در شرايطي كه گفته‌هاي دبيركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، بسيار مهم‌تر از گزارشي است كه خود آژانس از فعاليت‌هاي هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران ارائه داده است.
حق دسترسي آژانس به مراكز نظامي اهميتي ندارد!
يوكيا آمانو با تصريح بر اينكه «طبق برجام، درصورت وجود اطلاعات معتبر و نگراني از فعاليت‌هاي اعلام نشده، آژانس حق دسترسي به همه مراكز نظامي و غيرنظامي را دارد»، براي نخستين بار «حق» بازديد از مراكز نظامي ايران، براي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي ايجاد مي‌كند كه دقيقاً همان چيزي است كه امريكايي‌ها در تكاپو براي رسيدن به آن هستند و بدون كمترين هزينه بين‌المللي به آن دست پيدا كرده‌اند.
چند ساعت بعد از امضاي برجام مقامات رسمي ايالات متحده امريكا از جمله جان كري و باراك اوباما و وندي شرمن بارها تأكيد داشتند كه «بازديد از مراكز نظامي ايران»يكي از دستاوردهاي برجام براي طرف غربي است و در مقابل مقامات ارشد دولت يازدهم علناً چنين مسئله‌اي را انكار كرده و آن را غيرقابل تحقق مي‌دانستند چراكه در متن برجام يا پروتكل الحاقي چنين «حقي»پيش‌بيني نشده است و اين جنجال و تفسير دوگانه از توافق هسته‌اي را يوكيا آمانو روز جمعه به نوعي پايان داد و به تفسير و تلقي امريكايي‌ها صحه گذاشت كه اين نوع اعلام حمايت از امريكايي‌ها توسط آمانو مي‌تواند آينده برجام را با مخاطره روبه‌رو و «منافع ملي» و «امنيت» ايران را با خطرات جدي روبه‌رو سازد.
ملاطفت‌ها برجسته، دشمني‌ها سانسور
تفسير دبير كل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي همسو با مطالبات امريكايي و تضييع‌كننده منافع ملي و تهديدي براي امنيت كشور است كه روزنامه‌هاي انبوه وابسته به جريان غربگرا - غرب باور، بدون توجه به اين مسئله، ترجيح داده‌اند موضوع كم‌اهميت‌تر(گزارش سازمان بين‌المللي انرژي اتمي) را با ادبيات غلوآميز به تيتر يك خود تبديل كنند تا شايد پاسخ مناسبي به منتقدان برجام داده باشند.
اما همانطور كه بارها عنوان شده است، جريان مورد اشاره اولويتي فراتر از «پاسخ به منتقدان داخلي» را نيز مورد توجه قرار داده است و آن اينكه نخست خواسته جناحي –حزبي خود را با به‌كارگيري عمليات رواني–رسانه‌اي مانند«برجسته‌سازي ملاطفت‌هاي آني و زودگذر امريكايي‌ها»و«سانسور دشمني‌هاي پايدار و مستمر» به مطالبه ملي تبديل كرده و زمينه رويارويي مردم – حاكميت را فراهم كند تا نظام تحت فشار قرار گرفته و مجبور به چشم‌پوشي از هنجارهاي سياست خارجه برآمده از گفتمان انقلاب اسلامي ايران باشد.
لزوم عقب‌نشيني نظام در برابر خواسته يك طيف
خروجي چنين مسيري وادار كردن نظام به عقب‌نشيني در مقابل نظام سلطه و نهايتاً تغيير ماهيت انقلاب اسلامي خواهد بود؛ هدفي كه حداقل از سال 76 تاكنون به صورت جدي مورد هدف رهبران اين طيف قرار داشته است، كمااينكه با حمله نظامي امريكا به افغانستان، رئيس‌جمهور وقت كشورمان در نامه محرمانه‌اي به جورج بوش، رسماً طرح عدول ايران از حزب‌الله و حماس را مطرح مي‌كند؛ طرحي كه معناي صريح آن تغيير رفتار ايران در عرصه بين‌المللي و به ويژه ايجاد تغيير در مسئله‌اي است كه با هويت انقلاب اسلامي ايران پيوند خورده است.
رسانه‌هاي وابسته به جريان غربگرا- غرب‌محور روز گذشته به گونه‌اي اظهارات يوكيا آمانو را سانسور كردند كه انگار نه انگار اظهارات رئيس انرژي اتمي متضاد با تفسيري است كه دستگاه سياست خارجه از متن برجام ارائه داده و با منافع ملي پارادوكس كامل دارد، آن هم در شرايطي كه امريكايي‌ها بارها برجام را نقض كرده و كف تعهدات مندرج در برجام را نيز اجرا نكرده‌اند كه مهم‌ترين آن حوزه بانكي است.
آيا نبايد به سلامت يك جريان سياسي ترديد داشت، در حالي كه توافق هسته‌اي توسط امريكايي‌ها بارها نقض شده و امروز طرح جديدي با عنوان«بازديد از مراكز نظامي ايران» را روي ميز گذاشته و در تلاشند با تحت فشار قرار دادن جمهوري اسلامي ايران، اهداف خود را محقق كنند و همانند چهار سال گذشته دشمني‌هاي گسترده غرب عليه ايران را جهت فريب افكار عمومي سانسور و به جاي آن محتواي يك گزارش را برجسته كنند، آن هم در حالي كه با تفسير يوكيا آمانو از مفاد برجام و بحث بازرسي از مراكز نظامي ايران، گزارش‌هاي آتي اين آژانس نيز رنگ و بوي هواخواهي از امريكا و ضديت با ايران را خواهد گرفت.
