خشك سالي هاي يك دهه اخير موجب شده تا منابع مهم آبي دربيشتر مناطق كشور به مرز بحران برسد.دراين ميان، اين كم آبي ها اثرات بسيارمخربي برروي برخي ازتالابها ودرياچه ها گذاشته به طوري که در حال حاضردر کنار اين بحران ، معضل ريزگردها هم به آن افزوده شده است.اين موضوع زماني حاد شد كه خشكسالي ها گريبان درياچه هاي شوركشور را گرفت چرا كه ريزگردهاي نمكي مي تواندعلاوه برمنطقه بر روي ساير استانهاي همجوارنيز تاثير منفي بگذارد.با اين اوصاف کارشناسان معتقدند بايد فکري براي بهره برداري از املاح موجود در اين دريلچه ها نمود تا علاوه بر جلوگيري از عوارض جانبي، به نوعي به درآمدزايي ها هم رسيد.
در همين راستا چند روزقبل رئیس سازمان
صنعت، معدن و تجارت استان قم اعلام كرد : « ارزش تخمینی ذخایر
املاح معدنی دریاچه نمک اين استان بیش از 1000 میلیارد دلار است، كه مقدمات سرمايه
گذاري دراين زمينه درحال آماده شدن است.»
*****
دریاچه نمک يا حوض سلطان كه به دریاچه شاهی و ساوه قم هم معروف است به مساحت تقریبی ۲۴۰ کیلومتر مربع در۴۰ کیلومتری
شمال شهرستان قم واقع شده است.
بررسي ها نشان مي دهد ،روند خشك شدن
اين درياچه از نيم قرن گذشته با كندي آغاز شد، اما از سال 82 همزمان با آغاز خشکسالی،
این بحران شدت گرفت ، به طوري كه در حال حاضر چهار استان، قم، تهران، مرکزی و البرزبه
طور مستقيم و استان‌های همدان، اصفهان و قزوین
به طور غير مستقيم تهديد مي شوند.
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان قم دراين خصوص به "جوان" مي
گويد:« تأمین نشدن حقابه تالاب‌های
استان، دركنار بهره برداري بيش از حد ازمنابع آب زیرزمینی درکنارعوامل طبیعی ازجمله
کاهش شدید بارندگی‌ها و افزایش دمای هوا به شدت براين بحران زيست محيطي افزوده
است.»
سید احمد شفیعی مي افزايد:«خشكسالي وكمي بارشها به شدت بر شوري آب منطقه تاثير گذاشته به طوري
كه سبب شوري زمین‌های کشاورزی وبه دنبال آن خالي شدن روستاهای از سکنه شده است.»
تاثير خشك شدن درياچه بر ساير استانها
گزارشها نشان مي دهد ، درصورت خشك شدن درياچه نمك قم، ريزگرد هاي نمكي
بلافاصله به حركت درآمده وبه مرور زمان تمامي مناطقي را كه در مسير آنها قرار دارد
را به شدت دچار بحران مي كند.
هم اكنون هزار کانون مستعد ریزگرد در قم
وجودارد كه این مسئله نسبت به مساحت استان‌های
کشور رتبه نخست را دارد، چرا كه سه هزار کیلومتر مربع ،معادل 30 درصد از مساحت استان
قم رامجموعه‌های بدون پوشش گیاهی تشكيل مي
دهد ، که خطرناک‌ترین اراضی از نظر تولید ریزگرد به شمار می‌آید.
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان قم دراين خصوص مي گويد:«با خشك شدن اين درياچه ، چهار استان، قم، تهران، مرکزی
و البرزبه طورمستقيم و استان‌های همدان، اصفهان
و قزوین به طور غير مستقيم مورد تهديد قرار گرفته وبه شدت دچار آسيب مي شوند.»
سید احمد شفیعی مي افزايد:«درصورت ورود اين ريزگردهاي نمكي به اين مناطق علاوه
برنابود شدن تمامي كشاورزي وباغداري آبها نيز به شدت شور خواهد شد .»
اين مقام ادامه مي دهد:«براي جلوگيري از اين بحران بايد سازمان هاونهادهايي
همچون ، شرکت‌های آب منطقه‌ای، وزارت
نیرو، جهاد کشاورزی، اداره کل منابع طبیعی و هواشناسی استان‌های همجوار به فكر
چاره باشند چرا كه درغير اينصورت جبران آن بسيار مشكل خواهد بود.»
سود آوري از
بحران درياچه نمك
يكي از مهمترين اصل در مديريت بهره بردن از
بدترين شرايط وتبديل آن به موقعيتي مناسب
است.
درحالي كه برخي معتقدند در صورت خشك شدن درياچه
نمك قم اين منطقه وهفت استان ديگر تحت تاثيرات اثرات منفي ريزگردهاي نمكي قرار
خواهند گرفت ، اما عدهاي خلاف اين نظر را دارند ومعتقدند اگر سرعت عمل داشته باشيم
نه تنها اين موضوع برايمان بحران نخواهد بود بلكه ميتواند به كار آفريني وسود آوري
در استان وساير مناطق كشور نيز كمك كند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم دراين خصوص به "جوان" مي
گويد:« طبق نظر كارشناسان زمين شناسي ارزش
مواد معدني موجود در درياچه قم بیش از
1000 میلیارد دلار است، كه مي تواند سود بسياري را براي مردم استان داشته باشد.»
احمد ذاکری مي افزايد:«درياچه نمك قم
با وسعت 2300 کیلومتر مربع يكي ازغني ترين منابع معدني را در خود جاي داده
است.»
وي ادامه مي دهد:« برآوردهاي اوليه
نشان مي دهد، علاوه بر نمک موجود در سطح
اين دریاچه ، مواد معدني دیگری از قبيل، منیزیا (یون منزیم) به وزن تقريبي 32 میلیون ، کلرید سدیم 200 میلیون تن و کلرید پتاسیم نيز به وزن 5.5میلیون
تن وجود دارد.»
وجود اين منابع مهم كه از ارزش بالايي
نيز برخوردار است مي تواند علاوه بر بي نيازي كشوردرزمينه واردات دروند صادرات وارز آوري نيز تاثير به سزايي
داشته باشد.
بررسي ها نشان مي دهد، اين سه ماده معدني (منیزیا، کلرید سدیم ، کلرید پتاسیم) در مواد غذايي
ودارويي، صنايع آلومينيوم سازي ،تهيه كودهاي شيميايي، گل حفاري ،مواد شوينده وصنايع رنگ وشيشه وسراميك كاربرد فراوان داشته
ومي تواند كشوررا از واردات اين مواد ارزشمند وسود آور بي نياز كند.
وجود بيش از 70 معدن دراستان قم موجب شده تا سالانه 8ميليارد دراين مكانها
سرمايه گذاري شود واين منطقه را به يكي ازغني ترين استانهاي كشور دراين زمينه
تبديل كند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم دراين خصوص مي گويد:«با توجه به بحث
اقتصاد مقاومتي كه امسال ازسوي رهبر معظم انقلاب
نام گذاري شد وجود اين معادن مي تواند علاوه برتحقق اين شعار علاوه بر
ايجاد كار آفريني براي جوانان قم براي استانهاي همسايه نيز ايجاداشتغال كرده وسود آورباشد.»
احمد ذاکری با اشاره به اقدامات انجام
گرفته دراين زمينه مي افزايد:« درحال حاضرمطالعات اولیه جاده دسترسی با اعتبار 200
میلیارد ریالی از اعتبارات مصوب استانی انجام شده است واز طرفي سرمایه گذار و شرکت بهره بردار نيز دراين زمينه
مشخص شده كه اميدواريم به زودي بهره برداري ازمنابع مدني درياچه نمك قم آغاز شود.»
