نفيسه ابراهيم زاده انتظام | وقف به عنوان يك سنت حسنه مذهبي،امروزه كاركردهاي جديدتري مي‌يابد. به عبارتي انعطاف پذيري اين سنت ديني باعث شده ورود وقف و واقف به حوزه‌هاي جديد و مورد نياز جامعه كنوني آسان‌تر شود. نتيجه اينكه اضافه شدن ابعاد جديد به مقوله وقف آن را از يك عمل فردي خيرخواهانه صرف، به يك ابزار اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي، سياسي و علمي تبديل كرده است. سير جهت‌گيري موقوفات در تاريخ نشان از تمركز نيازهاي جامعه در آن دوران دارد. در دوره‌اي مسجد و مدرسه، در دوره‌اي حمام و آب انبار، مزرعه و باغ و. . . و همه اينها نشان مي‌دهد كه افراد خير و واقفان نياز زمانشان را شناخته و براي پاسخ به آن از تمام يا بخشي از دارايي خود در راه رضاي خدا گذشته‌اند و صدقه جاريه‌اي براي خود باقي گذاشته‌اند.امروز هم جامعه نيازهايي دارد كه اگرچه به دليل گستردگي و پراكندگي و تشكيل دولت‌هايي كه موظف به برطرف كردن نيازهاي جامعه هستند سخت‌تر شناخته‌شده و به چشم مي‌آيند،اما همچنان وجود دارند. فرهنگ كه مبناي سبك زندگي را تشكيل مي‌دهد يكي از عرصه‌هايي است كه نيازمند مشاركت حداكثري و استفاده از تمام ظرفيت‌هاي موجود در جامعه است. چنين نگاهي سيدمرتضي ميرسراجي را تشويق كرده كه با وقف سايت الخيرات khayrat. org ـ www.al كه براي رقابت با گينس متولد شده و «ترين»هاي خوب و مثبت را ثبت مي‌كند، اولين موقوفه سايبري جهان را رقم بزند. جزئيات اين وقف استثنايي را از واقفش جويا شديم كه حاصل اين گفتوگو در ادامه مي‌آيد:
موافقيد از معرفي سايتتان شروع كنيم؟ «الخيرات» به چه منظوري طراحي شده است؟
چند سال پيش در يكي از كتاب‌هاي گينس به يك سري عكس برخوردم كه خيلي نظرم را جلب كردند. مثلاً عكس مردي بود كه ناخن‌هاي خيلي بلندي داشت و اين نشان مي‌داد مدت‌هاي زيادي كار نكرده و مراقبت كرده تا اين ناخن‌ها به چند متر برسند و همينطور ركوردهاي مشابهي كه در اين زمينه در اين كتاب خواندم. بعدها در تلويزيون و نشريات و روزنامه‌ها هم از ركوردهاي گينس زياد مي‌نوشتند. كم كم ديدم تب كارهاي نابخردانه به ايران هم رسيده است. بالاخره برانگيخته شدم و به امور مالكيت‌هاي معنوي وزارت ارشاد مراجعه كردم تا ايده ثبت ركوردهاي فرهنگي و معنوي را ثبت كردم. چون احساس مي‌كردم ركوردهايي كه در گينس ثبت مي‌شوند به نوعي بي‌احترامي به شعور بشريت هستند. از طرف ديگر چون خودم نويسنده و روزنامه‌نگار هستم ديدم نادرست بودن پرداختن به اين قبيل كارها را شايد نتوان به خوبي در حوزه نويسندگي نشان داد. بنابراين براي اجراي اين ايده‌ام فضاي مجازي را انتخاب و وبلاگ ساده‌اي طراحي كردم. بعد از چند ماه وقتي خبر تولد اين وبلاگ در راديو جوان پخش شد، يك طراح سايت خير از مشهد با من تماس گرفت و طراحي سايت ركوردهاي معنوي و فرهنگي را عهده‌دار شد.
چرا اسمش را «الخيرات» گذاشتيد؟
به خاطر اينكه به نظر من قرآن براي تمام ادوار و همه مردم است. فقط منحصر به هزار و 400 سال پيش نيست. قرآن خيلي بركات دارد و خيلي مفاهيم را مي‌شود از آن استفاده و استنباط كرد. در قرآن دو آيه داريم كه خداوند در آنها گفته «فاستبقوا الخيرات». يعني در كارهاي خير مسابقه بدهيد. حالا اين مسابقه مي‌تواند ظاهري يا باطني باشد. نام الخيرات را از اين دو آيه اقتباس كردم. البته اين نامگذاري يك مقدار هم چالش برانگيز شد. خيلي‌ها گفتند حالا چرا نام عربي يا اينكه خيرات را بدون ال مي‌گذاشتيد.اما من به كلمات خيلي فكر مي‌كنم و احساس مي‌كنم يك نويسنده و شاعر بايد كلمات را بتراشد. اولاً خواستم با اين واژه الخيرات كلام خدا را عيناً قرار بدهم و جهانشمول بودن و متعلق بودن قرآن به همه ادوار و اعصار را نشان بدهم و بعد خاص بودن كار را نشان بدهم. ديديد بعضي وقت‌ها يك اسم خاص را روي شركت يا مركزي براي جلب توجه مي‌گذارند، اين بعد هم مدنظر من بوده و ديگر اينكه خدا در قرآن مي‌فرمايد:«هذا بيان للناس» اين كتاب بيان شده است براي مردم و ناس فقط عرب‌ها نيستند، ژاپني‌ها و ايراني‌ها، امريكايي‌ها، همه هستند. پس زبان قرآن فقط متعلق به عرب‌ها نيست و متعلق به همه است و استفاده از كلمه‌اي كه خدا بيان كرده نمي‌تواند جاي هيچ شك و شبهه‌اي داشته باشد. علاوه بر اينكه خيلي به فرهنگ كشورم علاقه‌مندم و اينها با هم تنافري ندارند.
محتويات اين سايت چيست و چه چيزهايي در آن ثبت مي‌شود؟
در سايت الخيرات سعي شده علاوه بر ايجاد جذابيت، كارهاي خوب و خيري كه مردم در قالب «ترين»، مثل اولين، بزرگ‌ترين، كوچك‌ترين، بهترين، جامع‌ترين (هرچند بهترين و جامع‌ترين خيلي معناي عميق و سختي دارد ولي مي‌شود ركوردهايي در اين زمينه پيدا كرد) قرار دهيم كه با آن خرده فرهنگ يا ضد فرهنگي كه گينس در جهان ايجاد كرده و عده‌اي حتي براي شهرت طلبي و براي كسب پول جانشان را به خطر مي‌اندازند، مبارزه كنيم. ديده مي‌شود يك نفر چندين ركورد در انجام كارهاي نابخردانه در گينس دارد. الخيرات بذري است كه كاشته شده تا اولاً فرهنگسازي كند و در عين حال بتواند عمق تفكر اسلامي و خصوصاً شيعي را نشان بدهد.امام علي (ع) مي‌فرمايد: اللهم اني اعوذبك من علم لاينفع: خدايا من از دانشي كه سود ندارد به تو پناه مي‌برم. يعني هر چيزي مي‌تواند جنبه منفي و غيرسودمند هم داشته باشد. خصوصاً كه در قرآن آمده مومنان از لغو و كارهاي بيهوده اعراض دارند و اصلاً يكي از شاخص‌هاي بهشت اين است كه در آنجا لغو و لهو نمي‌بينيد. يعني همه كارها خوب و مثبت و خير است. من هم خواستم بهشت كوچكي ايجاد كنم و مجموعه‌اي از كارهاي خوب و الهام‌بخش را جمع‌آوري و معرفي كنم. الان نيروهاي شيطاني خيلي در دنيا تلاش مي‌كنند. مثلاً اگر در غرب بگوييد همجنس‌بازي كار بدي است شايد به شما بخندند! از طريق روانشناسي غلط و القايي مي‌گويند اين يك نياز است و حيوانات هم اين حالت را دارند! در اين باره كتاب مي‌نويسند، سايت راه مي‌اندازند و حتي بهترين فيلم‌هايشان به لحاظ توليد به اين موضوع مي‌پردازند. چند وقت پيش مصاحبه‌اي را از يك هنرپيشه معروف غربي خواندم كه نقش چنين فردي را بازي كرده بود، مي‌گفت وقتي فيلمنامه را خواندم گريه كردم. ببينيد چه رابطه عاطفي با اين موضوع برقرار مي‌كنند. با توجه به تلاش گسترده نيروهاي مخرب مادي و شيطاني، نيروهاي معنوي و الهي بايد دو برابر تلاش و از حق دفاع كنند.
يعني منظورتان اين است كه اهل معنويت و حقيقت، تبليغ قدرتمند ندارد؟
بله. به نظر من نشان دادن كارهاي خوب ترويج و تبليغ است براي اين كارها؛ حتي اگر جايزه و هديه‌اي هم ندهيم. همينطور كه الان خيلي‌ها براي ما كامنت مي‌گذارند يا حضوري يا تلفني با ما صحبت مي‌كنند و خيلي برايشان جالب و الهام بخش است. كم است ولي خدا در قرآن فرموده:«انما اعظكم بواحده، ان تقوموا لله مثني و فرادي» اين انما از ادات حصر است. خدا مدير عالم است خودش مي‌داند يك دست صدا ندارد يا با يك گل بهار نمي‌شود اما مي‌گويد در راه خدا دوتايي و يك نفري قيام كنيد. مثلاً همان آقايي كه زحمت طراحي سايت را كشيد بدون اينكه پولي دريافت كند. دوستاني كه براي كمك در بخش ترجمه به ما پيوستند و دوستاني كه ركوردهايي را ايميل مي‌كنند و رسانه‌ها همه فكر مي‌كنم امداد خدا باشد. به قول‌امام علي(ع) جنگ با يك سيلي آغاز مي‌شود. يا در جاي ديگري حضرت مي‌فرمايد: در راه خدا از كمي اهلش وحشت نكنيد. دفاع مقدس نمونه معاصرش است. در جبهه صدامي‌ها فكر مي‌كردند ايراني‌ها هزار نفرند. در حالي كه ممكن است در جبهه ايران فقط پنج نفر مي‌جنگيدند.
بازتاب فعاليت‌تان چطور بوده تا حالا؟
اين سايت، اتفاقات و خاطرات جالبي دارد. براي مثال يك روز آقايي زنگ زد و گفت من تاجرم و مي‌خواهم با بخش چيني شما ارتباط برقرار كنم. من زياد به حرفش توجه نمي‌كردم چون افرادي هم هستند كه اذيت مي‌كنند و مزاحم مي‌شوند. گفتم شماره‌اش در سايت هست خودتان برداريد. گفت زنگ زده‌ام خاموش است. خلاصه سي دي ما را با خود به چين مي‌برد و به سنت تاجرهاي قديم با چيني‌ها بحث مي‌كند و مي‌گويد شما چرا شيعه نيستيد. مي‌گويند شما به اكثريت جهان اسلام نگاه كن و ايشان جواب مي‌دهد خب شما هم به اكثريت چين نگاه كن. اينجا همه كافرند؛ اما شما مسلمانيد. آيا اينجا بايد به اكثريت نگاه كرد؟ اينها با اين موضوع ارتباط برقرار كرده‌اند و يكي از اين آقايان چيني در سفرهايش به ايران با مترجم چيني سايت الخيرات رفت و آمد مي‌كند و با اينكه مسلمان هم نيست با موضوع امام حسين(ع)، عكاسي مي‌كند و نمايشگاه برگزار مي‌كند. اينها بركات اين سايت است. حالا اگر سي دي كه مترجم ما در اختيار اين تاجر مي‌گذارد و اين تاجر اين سي دي را به چين ببرد و آنجا يك نفر هدايت شود احساس مي‌كنم از همه ثروت‌هايي كه از زمان حضرت آدم(ع) بوده تا روز قيامت براي من ارزش بيشتري دارد. من زياد دغدغه فرهنگ دارم و فكر مي‌كنم در اين حوزه بايد بيشتر كار شود و الخيرات تنها كار من و اولين كارم نيست و آخرينش هم نخواهد بود. از خدا خواسته‌ام كه بتوانم در راهش تأثيرگذار باشم. انسان‌ها دو دسته‌اند يا تأثيرگذار يا تأثيرپذير. من از خدا خواسته‌ام جزو گروه اول باشم.
آيا شما خيلي پولداريد يا درآمدتان اينقدر بالاست كه كارهاي فرهنگي مي‌كنيد كه اغلب درآمد ناچيزي دارد؟
من براي تحقيق به كتابخانه مجلس مي‌رفتم. آنجا استاد حائري به من گفت مثل اينكه شما خيلي پولدار هستيد و من فقط لبخند زدم. چون چنين چيزي نبود. در زندگي مسئله‌اي هست كه از پول بالاتر است و آن عشق است. از طرفي، من شغل آزاد دارم و از اين طريق زندگي مي‌كنم و با برنامه‌ريزي هم به كارم مي‌رسم و هم به خانواده و عشقم كه همين كارهاي فرهنگي و تحقيق است. اتفاقاً حرف استاد حائري نشان از يك درد چند ده ساله در حوزه تحقيق و پژوهش دارد. اگر محققين ما حمايت مالي مي‌شدند شايد جهان گلستان مي‌شد. يكي از تزهاي من در الخيرات اين بود كه افرادي كه ديده نمي‌شوند را معرفي كنم.
با اين حال، گاهي در طي مسير اتفاقاتي مي‌افتد كه تلخ است اما نبايد به آنها توجه كرد. مثلاً چند وقت پيش براي تحقيق درباره مهدويت به كتابخانه مركز تخصصي مهدويت قم رفتم گفتند اجازه بدهيد اول كتابتان را بخوانيم اگر تأييد شد اجازه بدهيم از منابع ما استفاده كنيد. اينها خيلي دردآور است. در حالي كه من به عنوان يك جوان به جاي اينكه بروم سيگار بكشم يا دنبال موارد مخدر و كار حرام بروم وقتم را گذاشته‌ام از تهران آمده‌ام قم و از كارم زده‌ام ،اما آنها اصلاً اين مسائل را درك نمي‌كنند. دنبال اين هستند كه چي هستي، كي هستي و از كجا آمده اي! مگر چند تا جوان هستند كه در حوزه مهدويت نويسنده‌اند؟
طراحي و راه اندازي سايت چقدر برايتان هزينه داشت؟
غير از هزينه‌اش وقتي كه از من مي‌گيرد خيلي زياد است و الا تا به حال هزينه چنداني نداشته است.
چند ساعت در روز را به مديريت آن مي‌پردازيد؟
4 تا 5 ساعت.
چرا اين سايت را وقف كرديد؟
من هميشه به مقوله وقف علاقه داشتم. همانطور كه الان روي سايت نزديك 80 مطلب از جالب‌ترين موقوفات گذاشته‌ايم. خواستم مردم را به طور غيرمستقيم به وقف تشويق كنم. از طرفي هم نخواستم خودم را به زور وارد جمع واقفان كنم. شما با وقف هر چيز ساده‌اي مي‌توانيد واقف شويد و نيازي نيست حتماً در سازمان اوقاف ثبت شود. داريم فردي را كه يك سيمكارت براي امامزاده وقف كرده است. ولي من خواستم با وقف الخيرات، خيرات ماندگاري را در فضاي سايبري ايجاد كنم. خصوصاً كه رهبر انقلاب به فضاي سايبري و جنبش نرم‌افزاري خيلي اهميت مي‌دهند. خواستم كه حرف رهبري اجرا شود و هم ذات الخيرات از بين نرود و براي هميشه باقي بماند. به نظر من واقفان هميشه به آينده فكر مي‌كنند. انشاءالله درآمد يا حمايت مادي و جوايز آن را صرف موقوف عليهم كه همان ركوردداران هستند مي‌كنم. البته مي‌شد درآمد آن را صرف بيماران يا ايتام كرد اما من خواستم اين مسير منحرف نشود و حتي بعد از مرگ من هم باقي بماند و آينده خوبي را براي آن مي‌بينم. در دنيا جايزه زنان و دختران شايسته و اسكار و نوبل داريم. چرا ما مسلمانان ايراني تأثيرگذار نباشيم. البته در ايران جوايزي هست، اما من هم به نوبه خودم خواستم نگاه جديدتري به اين مقوله داشته باشم. چرا مثلاً امريكا تعيين كند فلان كشور تروريست است و همه بايد بپذيرند حتماً تروريست است. اين به خاطر اين است كه ضعف رسانه داريم. رسانه اعم از كتاب، اينترنت، منبر و قوي‌ترين آنها فضاي سايبري است.
شما قصد داريد اين ركوردها را در كتابي منتشر كنيد؟
از رابط فارسي زبان انتشارات آمازون امريكا پيام داشتم كه رايگان اين ركوردها را برايمان چاپ مي‌كنند، ولي بايد بررسي كنم. بايد ظريف عمل كنم چون اطلاعاتي كه در الخيرات منتشر مي‌شوند هم وقفي هستند.
بنياد گينس هم تا جايي كه من اطلاع دارم يك بنياد وقفي است. شما براي الخيرات از آن الگوبرداري كرديد يا ايده وقف به ذهن خودتان رسيد؟
ايده شخصي بود.
اطلاعاتي كه در سايتتان منتشر مي‌شوند اجازه انتشار در جايي ديگر را ندارند؟
نه، وقفي هستند.
چند نفر با سايت الخيرات همكاري مي‌كنند؟
حدود هشت نفر ثابت و عده‌اي هم به عنوان مشاور علمي كنار ما هستند.
قبلاً با وقف آشنا بوديد؟
به وقف علاقه داشتم ولي نه آنقدر عميق.
وقتي به سازمان اوقاف مراجعه كرديد براي وقف يك سايت با چه عكس‌العملي مواجه شديد؟
خيلي برايشان عجيب بود و براي من هم جالب بود كه براي نيت‌هاي جديد حمايت‌هاي ويژه‌اي در نظر داشتند و موضوع را جدي گرفتند. آن هم وقف يك سايت كه از مسائلي بود كه در دنيا نظير نداشت. البته چالش‌هاي خاص خودش را داشت. دو، سه ماه طول كشيد. كارشناسان حقوقي اوقاف، وكلا، معاونت فرهنگي سازمان اوقاف خيلي كمك كردند كه مثلاً مشخص كنيم بعد از من چه كسي متولي اين موقوفه باشد. وقف نامه را چطور بنويسم. چي بنويسم. من افتخار مي‌كنم كه نخستين وقف سايبري جهان در ايران انجام شده است.
وقف سايبري خيلي دير به ذهن آدم مي‌رسد. معمولاً از وقف به دنبال وقف زمين، خانه يا آب براي‌امامزاده هستيم. چه شد شما اين مسئله به ذهنتان رسيد؟
به طور اتفاقي. بعضي‌وقت‌ها خدا به دل آدم چيزهايي مي‌اندازد. اول وبلاگ بود، بعد سايت شد. از اسفند گذشته موضوع وقف سايت به ذهنم رسيد و با هر كس هم مشورت مي‌كردم مي‌گفتند اصلاً سازمان اوقاف به موقوفاتي كه پول و درآمد نداشته باشند توجه نمي‌كند.اما وقتي رفتم ديدم اصلاً اينطور نيست.
به نظر شما چه حوزه‌هاي جديد ديگري هستند كه تا به حال وقف در آنها وارد نشده و لازم است كه وارد شود؟
جالب‌ترين وقف‌هايي كه در ركوردهاي جهاني الخيرات هست مي‌توانند الهام بخش باشند. با مطالعه اينها مي‌بينيم كه وقف اصلاً محدوديت ندارد. وقف يك نيك‌انديشي است كه مي‌تواند در تمام حوزه‌ها باشد.
به نظر مي‌رسد خيلي‌ها هستند كه در سر سوداي اين نيك انديشي را دارند ولي درست هدايت نمي‌شوند؟
همه چيز را مي‌شود وقف كرد. مي‌بينيم يك نفر درخت زرشك، ديگ يا سيمكارت وقف مي‌كند. واقف تنها پادشاهي است كه بعد از مرگ هم حكمش نافذ است. بعد از مرگ يك پادشاه ديگر دستوراتش عملي نمي‌شود، اما اتفاقاً بعد از مرگ يك واقف است كه خواسته‌هايش لازم الاجرا مي‌شود و هر كس در انجام آنها كوتاهي يا به حدود آن وقف تعدي كند گنهكار است. بنابراين خيلي‌ها مي‌ترسند و آن كار را نمي‌كنند و تنها پادشاهي است كه بعد از مرگ هم حكمراني مي‌كند. با خواندن جالب‌ترين وقف‌ها فكر مي‌كنم عده‌اي جذب موضوع وقف بشوند. بايد جذابيت‌ها را بگوييم. اهل بيت مي‌گويند اگر زيبايي‌هاي كلام ما را مردم درك مي‌كردند از ما رويگردان نبودند. ما بايد قشنگي‌هاي حرف اهل بيت را بيان كنيم. وقتي ميانگين تحصيلات در جامعه به ليسانس مي‌رسد بايد متناسب با درك و سطح سواد مردم و نيازها و پديده‌هاي نوظهور از زيبايي‌ها و جذابيت‌هاي دين گفت. نه اينكه براي اين سطح سواد به شيوه اعراب دوران جاهليت تبليغ كرد.
ركوردهايي كه در الخيرات ثبت مي‌شوند فقط متعلق به مسلمانان است يا نه؟
نه. اتفاقاً من معتقدم اين ماجرا را بايد با يك ديد جهاني نگاه كنيم. ثبت كارهاي خير تمام مردم دنيا از هر دين و نژادي است. كار خوب از هر كسي باشد خوب است و كار بد هم از هر كسي باشد بد است. البته كار خير بعضي وقت‌ها به دام ريا هم مي‌افتد ولي ما مسئول تشخيصش نيستيم و كارهاي خوب را ثبت مي‌كنيم مگر اينكه مطمئن شويم كه كار به هدف ريا انجام شده است.
اطلاعات خارج از كشور را چطور به دست مي‌آوريد؟
بخش ترجمه‌مان اينها را دنبال مي‌كند. از خارج از كشور هم تماس و ايميل داريم.
پيشنهاد حمايتي از نهاد يا ارگاني براي گسترش كارتان داشته‌ايد؟
فعلاً نه؛ حدود يك ماه از اين وقف گذشته و هنوز تازه است.
اولين موقوفه سايبري جهان وقتي رسانه‌اي شد بازخورد چطور بود؟
خيلي از رسانه‌ها استقبال كردند. اخبارش در رسانه‌هاي مختلف منتشر شد.
براي گسترش اين كار چه برنامه‌هايي داريد؟
خيلي ايده‌ها در ذهنم هست و بايد به مرور اينها را عملياتي كنم. اول جذب بودجه و اصلاح فرمت سايت است. اضافه كردن بخش پذيرندگان به سايت. در اين بخش مثلاً يك پزشك داوطلب مي‌شود ركوردداران را رايگان يا با تخفيف ويزيت كند. يا خدماتي به آنها ارائه كند. هم تبليغ آن شخص خدمات‌ده است و هم سودي براي ركوردداران داشته باشد و آخر اينكه مؤسسه فرهنگي- معنوي الخيرات را راه اندازي كنم.
در اين مدت چند ركورد ثبت شده است؟
الخيرات در يك سال گذشته حدود 700 ركورد ثبت شده دارد.
در سايت الخيرات ركورد يك معلم هندي ثبت شده كه 92 مداد را همزمان در دهانش جا داده است. اما شما گفتيد تصميم نداريد در اين سايت كارهاي بيهوده را ثبت و منعكس كنيد!
اين كار را به عنوان ركوردهاي نابخردانه دربخش درباره ما ثبت كرده‌‌ايم كه بگوييم با اين اعمال مقابله مي‌كنيم. اتفاقاً اين آقا چند وقت پيش از طريق فيسبوك با من تماس گرفت و درخواست كرد ركوردهاي خوبش را هم ثبت كنيم. هدف الخيرات تشويق و ترغيب به كارهاي خوب و معرفي كارهاي بد در اين حوزه است. الخيرات يك سايت تك بعدي نيست. الخيرات كارهاي خوب را معرفي مي‌كند و افراد را به انجام اين كارها تشويق مي‌كند. علاوه براين سعي دارد تبليغات غرب عليه ايران را خنثي كند. ما نشان مي‌دهيم كارهاي خوبي در ايران اتفاق مي‌افتند كه اتفاقاً خيلي از آنها براي اولين بار در دنيا هستند. در مقابل آنها مي‌خواهند القا كنند كه در ايران هيچ اتفاق خوبي نمي‌افتد. همه‌اش بدبختي است يا مردم گرسنه‌اند. نمي‌گويم در ايران هيچ مشكلي نيست ولي اينطور هم نيست كه تا اين حد بخواهيم درباره‌اش سياه نمايي كنيم. خيلي از مطالبي كه در الخيرات منتشر مي‌شوند بسيار جالب هستند و براي اولين بار است كه به آنها پرداخته مي‌شود. مثلاً در قرن دوم و سوم پلنتاريوم يا آسمان نما داشتيم. 1300 سال پيش در جهان اسلام ربات ساخته شده است. يا اولين خودنويسي كه به سبك امروزي اختراع شده را يك مسلمان شيعه مصري هزار سال پيش اختراع كرده، در حالي كه همه فكر مي‌كنند 100 سال پيش يك امريكايي آن را درست كرده است. يا مثلاً در سال 1910 مردم فرانسه يك سري نقاشي كشيده بودند كه تصورشان را از سال 2000 نشان مي‌دهد. اين نقاشي‌ها الان در كتابخانه ملي فرانسه موجود است. يعني در اوايل قرن بيستم، تصورشان را نسبت به حدود يك قرن بعد كشيده بودند. چيزهايي كه كشيده شده جالب است. آتش نشان هوايي، هواپيماي شخصي، پليس هوايي با باتوم‌هاي مخصوص يا دستگاهي كه دكمه‌اش را بزنيد ساختمان ساخته مي‌شود. ولي در سال 2010 يك سري از اين تصورات محقق نشده بود و يك سري اختراعاتي هم بودند كه مردم آن دوران بهشان فكر نكرده بودند.
