8 هزار عضو کتابخانه های عمومی/ 5 هزار عضو فعال
اهمیت کتابخوانی و کتابخانه بر هیچ کس پوشیده نیست و در این میان شهرستان آبدانان در استان ایلام با کمترین میزان نیروی انسانی نسبت به سایر شهرستان های استان، توانسته یک سوم جمعیت شهری را به سمت خود سوق دهد و اداره برتر استان گردد.
تاریخ نشان می دهد که از دیر باز، ایرانیان به کتابخوانی و کتابخانه اهمیت بسیاری می داده اند. به وضوح می توان دریافت که کتابخوانی جزء یکی از ارکان مهم پیشرفت و ترقی یک جامعه می باشد. دوران، دوران جهانی شدن و انفجار اطلاعات است که بی شک، بدون مطالعه و فراگرفتن دانش نمی توان در این دوران به جایگاه مناسبی دست یافت. کتاب را غذای روح می دانند و دين مبين اسلام و کلام‌الله مجيد هم برای مطالعه، کتابخوانی و کسب علم ارزش و اعتبار خاصی قائل شده است. اهميت کتابخوانی در اسلام به‌قدری حائز اهمیت بوده که معجزه پيامبر اکرم (ص) از نوع کتاب است و در اين کتاب مقدس هم اولين آياتی که بر پيامبر (ص) نازل شده با امر به خواندن و الفاظ کتاب، قلم، و علم توأم شده است. اهميت کتاب و کتابخوانی و عظمت و شرافت کتاب در اسلام تا حدی است که خداوند متعال به قلم و به آنچه می‌نويسد، قسم ياد می‌کند.
کشور عزیزمان ایران، همواره از نخبه پرور ترین کشورهای منطقه بوده است و با پرورش جوانان برومند خود در عرصه های مختلف علمی و عملی توانسته است در صدر جهان مورد توجه همگان قرار بگیرد. در این میان شهرستان آبدانان با تقدیم شهید راه دانش، شهید "داریوش رضایی نژاد" به خوبی معنای واقعی آیه " إقرأ بِاسمِ رَبِّکَ الَّذی خَلَق " را در یافته است که در چنین راهی به میهن عزیزش، جوانان برومندی همچون شهید رضایی نژاد را هدیه می کند.
« شهید هسته ای کشور عضو کتابخانه عمومی آبدانانی »
شهید داریوش رضایی نژاد، شهید هسته ای میهن عزیزمان در سال 65 عضو کتابخانه عمومی شهرستان آبدانان بوده است که به درستی می توان دریافت که حضور در محیط های فرهنگی و علمی از قبیل کتابخانه توانسته چنین نخبگان ارزشمندی تقدیم جامعه کند.
کتابخانه به عنوان مکانی آرام جهت مطالعه و دسترسی همه جانبه به جدیدترین کتب علمی، مقالات و به عنوان جایگاهی ارزشی در جامعه کنونی شناخته می شود. کتابخانه ای که فضای مناسب و آرام داشته باشد می تواند بهره بسزایی در راستای پیشرفت جوانان داشته باشد. نیروهای متخصص کتابداری، فضای آرام، ساختار ظاهری مناسب کتابخانه، کتب جدید و قابل دسترس و جایگاه مناسب در سطح شهر می تواند به محصلان و دانش آموختگانی که از فضای کتابخانه استفاده می نمایند، کمک بسزایی نماید.
شهرستان آبدانان با حدود 50 هزار نفر جمعیت از جمله شهرستان های استان ایلام می باشد که علم، فرهنگ و دانش آن زبان زد خاص و عام می باشد و هرساله در کنکورهای سراسری بر تارک استان درخشیده است. کتابخانه های عمومی شهرستان نیز در این راستا مثمر ثمر بوده است.
« یک ششم جمعیت شهرستان آبدانان عضو کتابخانه »
رئیس اداره کتابخانه های عمومی شهرستان آبدانان گفت:از 50 هزار نفر جمعیت شهرستان آبدانان، میزان یک ششم جمعیت این شهرستان، بالغ بر 8 هزار نفر عضو کتابخانه های عمومی این شهرستان می باشند که از این مجموعه، 5 هزار نفر به طور سالانه از خدمات کتابخانه های عمومی استفاده می کنند و به عنوان اعضای فعال کتابخانه با تعریف استاندارد عضو فعال، شناخته می شوند.
اردشیر بوستانی افزود: از جمعیت 22901 شهری آبدانان، حدود 5 هزار نفر عضو کتابخانه عمومی امیر کبیر بخش مرکزی این شهرستان می باشند که از این تعداد، چهار هزار و 500 نفر عضو فعال کتابخانه عمومی آبدانان در یک سال گذشته می باشند. این در حالی است که در تعریف استاندارد عضو فعال آمده است، هر عضوی که تعداد 22 جلد کتاب در طول یکسال مطالعه نماید را عضو فعال گویند.
اردشیر بوستانی به دلایل استقبال عموم مردم از کتابخانه های عمومی آبدانان اشاره کرد و افزود: تجهیز کتابخانه به سیستم های به روز دیجیتالی از جمله خرید نرم افزارهای علمی متعدد، ایجاد شبکه های پر سرعت اینترنت، ایجاد شبکه داخلی LAN، تخصصی بودن کتابداران به رشته کتابداری، پاسخ به درخواست مراجعه کنندگان در کمترین زمان ممکن از طریق اتوماسیون های اداری، تأمین کتب کمیاب از طریق سامانه ملی "طرح کتاب من"، ایجاد فضای با نشاط فیزیکی در کتابخانه، ایجاد بخش کودکان جهت استفاده خردسالان، برگزاری مسابقات فرهنگی به صورت ماهیانه ـ کتبی و آنلاین و اعلام برندگان به صورت ماهیانه و اهداء کارت هدیه از عواملی می باشد که کتابخانه عمومی شهرستان آبدانان را در صدر استان قرار داده است.
وی خاطر نشان کرد: شهرستان آبدانان دارای تعداد 3 باب کتابخانه عمومی؛ امیر کبیر در بخش مرکزی، دکتر شریعتی در سرابباغ و دکتر حسابی در مورموری می باشد که جمعاً دارای تعداد بیش از 26 هزار نسخه در عناوین کلیات روانشناسی، مذهب، علوم اجتماعی، زبان، علوم خالص، علوم عملی، هنر، ادبیات و تاریخ و جغرافیا می باشد.
بوستانی اظهار کرد: کتابخانه عمومی امیرکبیر همچنین دارای تعداد 100 عنوان مجله و نشریه ادواری در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و سیاسی و دارای بخش ها تخصصی، مخزن، مرجع، مسابقات، شبکه های کتابخانه LAN (داخلی) می باشد که باعث جذب هر چه بیشتر اقشار مختلف مردم به کتابخانه شده است.
این کارشناس کتابداری یادآور شد: تعداد 2 سالن مجزا قرائت خوانه خواهران و برادران، اینترنت پر سرعت و نمایه نشریات جهت پرینت گرفتن مقالات می باشد که مراجعه کنندگان می توانند جهت سفارش کتب کمیاب از سامانه ملی "طرح کتاب من" استفاده کنند.
« فقر نیروی انسانی کتابخانه »
رئیس اداره کتابخانه های عمومی این شهرستان افزود: نبود حمایت های مالی و فقر نیروی انسانی از مشکلات کتابخانه های عمومی آبدانان می باشد به طوری که هر کتابخانه ای که درجه 6 را داشته باشد می بایست طبق استاندار نهاد کتابخانه های عمومی کشور تعداد 4 نیروی متخصص کتابداری در آن مشغول به کار باشند اما تعداد3 باب کتابخانه عمومی شهرستان که باید جوابگوی بیش از 50 هزار نفر جمعیت باشد، تنها با 5 نیرو اداره می شود که از این تعداد، تنها 2 نفر تخصص کتابداری را دارا می باشند.
متأسفانه شهرستان آبدانان با داشتن چنین پتانسیل های خوبی جهت پیشرفت هر چه بیشتر کتابخوانی، کمترین نیروی انسانی در کتابخانه نسبت به شهرستان های همسایه و دیگر شهرهای استان می باشد.
« اداره برتر استان »
طی بازدید سید عارف علوی، مدیر کل منابع نهاد کتابخانه های عمومی کشور از کتابخانه های عمومی استان، کتابخانه های عمومی آبدانان به عنوان اداره برتر و "اردشیر بوستانی" به عنوان مدیر برتر اداره کتابخانه های عمومی استان شناخته شد.
این اداره در بین 49 باب کتابخانه در 8 شهرستان استان، با شاخص بالاترین میانگین نمره های؛ مدیریت، بخش مخزن، طرح کتاب من، ساختمان، بخش کودک و اعضاء و امانت از سوی مدیر کل نهاد کتابخانه های عمومی کشور به عنوان اداره برتر شناخته شد.
عزیز پور، کارشناس ارشد کتابداری به نهادینه کردن مطالعه در جامعه اشاره می کند و می افزاید: نهادینه کردن فرهنگ مطالعه در خانواده به وسیله والدین، آغاز راه تعالی و پیشرفت جوانان می باشد که در این راستا، نقش اولیاء مدارس و در وهله بعد، کتابخانه های عمومی را نمی توان نادیده گرفت.
تحقیقات نشان داده است که محیط خانواده در ایجاد علاقه و عادت به مطالعه نقش اساسی دارد. اگر پدران و مادران به مطالعه علاقه مند باشند، فرزندان آنان نیز با کتاب بیشتر و بهتر آشنا می شوند و به مطالعه آن عادت می کنند.
« عدم وجود ایستگاه مطالعه در معابر شهری »
فاطمه عزیزپور گفت: در اکثر نقاط کشور ایستگاه های مطالعه در مسیرهای پر رفت و آمد و معابر شهری ایجاد شده است که در بالابردن سطح فرهنگ مطالعه و کتابخوانی مؤثر می باشد.
مسئول کتابخانه امیرکبیر بخش مرکزی آبدانان افزود: ایستگاه مطالعه، کتابخانه کوچکی است در فضای عمومی که عموم مردم می توانند با مراجعه به این ایستگاه ها، کتاب مورد علاقه خود را انتخاب کرده و بعد از مطالعه پس از 15 روز به همان ایستگاه یا به کتابخانه عمومی باز گردانند.
باید گفت که این طرح در شهرستان آبدانان تا کنون اجرا نشده است هر چند که کتاب های مورد استفاده در ایستگاه های مطالعه برای این شهرستان ارسال می شود اما بدلیل فقر نیروی انسانی مرتبط با ایستگاه مطالعه و کتابخانه های عمومی شهرستان، نبود پشتوانه مالی جهت اجرای این ایستگاه ها و عدم تعیین جایگاه مشخصی برای این ایستگاه ها باعث شده این مهم در آبدانان اجرایی نشود.
این کارشناس همچنین گفت: تشویق و همراه آوردن فرزندان به کتابخانه توسط والدین و آشنا شدن با محیط کتابخانه نیز تأثیر بسزایی در پیش زمینه مطالعه و کتابخوانی دارد.
عزیز پور افزود: به طور میانگین روزانه تعداد 60 نفر به کتابخانه امیر کبیر آبدانان مراجعه و از کتب و نشریات این کتابخانه استفاده می کنند که بیشترین میزان مطالعه مراجعین، مربوط به کتب درسی، ادبیات، تاریخی و علمی می باشد.
یکی از فعالان مطبوعاتی آبدانان عدم وجود کتابفروشی های معتبر و مناسب در شهرستان، گران کتاب و افزایش سطح فرهنگ مطالعه مردم را از عوامل روی آوردن مردم به کتابخانه ها می داند و می افزاید: در شهرستان آبدانان متأسفانه کتاب فروشی های معتبری وجود ندارد تا محصلان و دانش آموختگان بتوانند استفاده کنند و همچنین با توجه به گرانی کتب مرجع و تخصصی هر رشته و افزایش سطح فرهنگ مطالعه در بین محصلان و دانش آموختگان از مهمترین عواملی است که باعث شده تا اقشار مختلف مردم به کتابخانه های عمومی روی آورند.
ایرج کرمی گفت: فضای کم کتابخانه، وجود کتاب های فرسوده، عدم در دسترس بودن کتب مرجع تخصصی و عدم وجود قرائت خانه مجزا از نواقصی است که در کتابخانه ها دیده می شود.
وی افزود: کتاب های پر تیراژ و مرجع تخصصی، داستان های نو و معاصر، ادبیات دینی، خاطرات قبل و بعد از انقلاب، خاطرات تاریخ معاصر، ادبیات دفاع مقدس و مبارزات انقلابی، کتب نویسندگان مرجع و مطرح کشوری همچون سید جعفر شهیدی، شهید مطهری، دکتر زرین کوب، دکتر شریعتی و ... در کتابخانه به اندازه کافی یافت نمی شود و این از نقاط ضعف کتابخانه های می باشد که همت مسئولین و حمایت آنان جهت خرید چنین کتاب هایی را می طلبد.
با این همه، شهرستان آبدانان به عنوان شهرستانی با علم و فرهنگ در سطح استان و کشور شناخته شده است اما با نقطه آرمانی و هم تراز با دیگر استان های کشور، فاصله قابل توجهی نشان می دهد که یکپارچگی، حمایت و پشتوانه مالی از سوی مسئولین و توجه جدی و بیشتر خانواده ها به مسأله کتابخوانی را خواستار است.
گزارش : وحید حاجیان
