رئیس سازمان بنادر و دریانوردی گفت: همزمان با لایروبی دریای خزر، تکلیف دیگری نیز وجود داشت و آن، پمپاژ آب از دریای خزر به خلیج گرگان و افزایش سطح آب بود که این بخش هنوز بهطور کامل محقق نشدهاست.
خلیج گرگان، بزرگترین خلیج دریای خزر، امروز بیش از هر زمان دیگری در آستانه یک بحران خاموش ایستاده است؛ بحرانی که ریشه آن به پسروی مداوم آب دریای خزر، قطع جریان طبیعی آب، افزایش شوری و تهدید جدی حیات تالابی بازمیگردد. اگرچه طی سالهای اخیر با اجرای اقداماتی اضطراری مانند لایروبی کانال آشوراده، نفس تازهای به این پهنه آبی داده شد و از خشکشدن کامل آن جلوگیری به عمل آمد، اما کارشناسان هشدار میدهند که این اقدامات صرفاً مسکنهایی کوتاهمدت بودهاند و خلیج گرگان همچنان در وضعیت شکننده قرار دارد.
در سالهای گذشته، لایروبی کانال آشوراده بهعنوان یک اقدام مداخلهای و بر پایه مدلسازیهای علمی انجام شد؛ اقدامی که به گفته مسئولان، اگر اجرا نمیشد، امروز خلیج گرگان و میانکاله عملاً از دست رفته بودند. این عملیات باعث ورود دوباره آب دریا به خلیج، کاهش شوری، توقف مرگومیر پرندگان و بازگشت بخشی از تنوع زیستی شد. همزمان، برای جلوگیری از انسداد دوباره مسیر ارتباطی خلیج با دریا، یک کشتی لایروب بهصورت مستمر در دهانه آبراهه آشوراده مستقر شده تا رسوبگذاری ناشی از پسروی دریا را کنترل کند.
با این حال، تمامی این اقدامات در بهترین حالت تنها چند سال برای خلیج زمان خریدهاند. مطالعات رسمی نشان میدهد که راهحل اصلی و اجتنابناپذیر، ایجاد ایستگاههای پمپاژ آب از دریای خزر به خلیج گرگان است؛ طرحی که میتواند حداقل برای ۲۰ سال آینده بقای این زیستبوم حساس را تضمین کند. امکانسنجی این طرح انجام و نتایج آن تأیید شده، اما اکنون اجرای آن در انتظار تکمیل مطالعات اجرایی و ورود وزارت نیرو به فاز عملیاتی است.
در رابطه با نقش سازمان بنادر و دریانوردی در احیای خلیج گرگان، سعید رسولی رئیس سازمان بنادر و دریانوردی به تسنیم میگوید: در مورد خلیج گرگان، تصمیم بر انجام مطالعات مهندسی گرفته شد. این مطالعات توسط سازمان بنادر انجام شده، عمق مشخصی برای لایروبی تعیینشده و سازمان نیز وظیفه خود را در اجرای لایروبی انجام دادهاست. همزمان با لایروبی، تکلیف دیگری نیز وجود داشت و آن، پمپاژ آب از دریای خزر به خلیج و افزایش سطح آب بود که این بخش هنوز بهطور کامل محقق نشدهاست. وی افزود: در حال حاضر، هم شرایط پیشروی آب وجود دارد و هم احتمال رسوبگذاری در برخی بخشها مطرح است. به همین دلیل، از همکاران حوزه مهندسی خواستهام مطالعات را بهروزرسانی کنند تا مشخص شود چه میزان از وضعیت فعلی ناشی از کاهش عمق، چه مقدار ناشی از کاهش تراز آب خزر و چه بخشی مربوط به لایههای رسوبی جدیدی است که احتمالاً شکل گرفتهاند. ما اقدامات خود را در این زمینه در حال انجام داریم و دولت نیز مصمم است تا جایی که مقدور باشد، این اکوسیستم را حفظ کند.
رئیس سازمان بنادر و دریانوردی با تأکید بر اینکه استفاده از «مقابله با پسروی آب خزر» درست نیست و نمیتوان با طبیعت مقابله کرد، گفت: در نشست کشورهای حاشیه خزر که بهمنماه سال گذشته به میزبانی جمهوری اسلامی ایران در تهران برگزار شد، در پنل تخصصی حملونقل این موضوع مطرح شد که هر پنج کشور حاشیه خزر در حال انجام مطالعات و اقدامات مختلف هستند. پیشنهاد ما این بود که با همافزایی و همکاری، این اقدامات به اشتراک گذاشته شود تا مدیریت این پدیده با هماهنگی بیشتری انجام گیرد.
