جوان آنلاین: غول انحصاری واردات نهادههای دامی (مدلل) که ماههاست با انتشار فیلم و ویدئو مدعی است در سال جاری ارز ترجیحی برای واردات نهادهها دریافت نکرده و دولت را به توقف توزیع نهادههای دامی و طیور تهدید میکند، بر اساس آمار اعلامی بانک مرکزی در سال جاری ۵۹/۵۷۱ میلیوندلار ارز ترجیحی دریافت کرده، این در حالی است که وجود شبهانحصار در فرایند واردات نهادههای اساسی دام و طیور، موجب شده است بخش قابل توجهی از مرغداران و دامداران مجبور شوند سطح خرید و تأمین نهادههای مورد نیاز خود را به ۲۰۰کیلوگرم کاهش دهند. این وضعیت که ناشی از عدمدسترسی یکسان و عادلانه به منابع وارداتی است، پایداری تولید را در این بخش حیاتی به خطر انداخته و میتواند عواقب جبرانناپذیری برای امنیت غذایی کشور داشته باشد. اندیشکده حکمرانی هوشمند با تأکید بر اینکه وابستگی صنعت خوراک دام کشور به یک ابرواردکننده باید رفع شود، پیشبینی کرده است ادامه این رویه و گرانی قیمت نهادهها و رها ماندن بازار، ما را با مرغ ۴۰۰هزارتومانی مواجه خواهد کرد.
وابستگی واردات نهادههای دامی و طیور به ابرواردکننده کشور چندین ماه است تأمین و توزیع نهادهها را با چالشی جدی روبهرو کرده است.
به رغم تخصیص ارز ترجیحی (۲۸هزارو ۵۰۰ تومانی) هم نهادهها گران به دست تولیدکننده میرسد و هم اینکه مرغ، تخممرغ و گوشت با افزایش قیمت روبهرو شده است. به عنوان مثال، کنجاله سویا که طبق قیمت جهانی حتی با دلار بازار آزاد هم بیشتر از ۴۰هزارتومان قیمت ندارد، در ایران به قیمت۷۰ تا ۸۰هزارتومان و قیمت برخی کنجالهها هم به ۱۰۰هزارتومان رسیده است.
وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی این بخش، به دلیل اعتماد و میدانداری به مدلل مرتکب خطای بزرگی شده و قوه قضائیه و سازمان بازرسی نیز وارد ماجرا شدهاند تا مشکل تأمین نهادهها را حل کنند.
در چنین فضایی شرکت کشت و صنعت مدلل ماهیدشت با انتشار ویدئویی در فضای مجازی مدعی شد، این شرکت از بهمن ماه سال گذشته تاکنون هیچ ارزی از بانک مرکزی بابت واردات نهادهها دریافت نکرده است. این شرکت دولت را تهدید کرد تا زمان تسویه کامل طلبش از دولت، توزیع را متوقف خواهد کرد. اکنون با گذشت چند ماه از علنی شدن این موضوع و تخلف و انحصار واردکنندگان نهادهها نه تنها سامانه بازارگاه محل عرضه و فروش نهادهها سر و سامان نگرفته، بلکه قیمتها گران و سیستم توزیع نیز آشفته است. صاحبنظران هشدار میدهند در صورت ادامه این روند، رسیدن قیمت مرغ به ۴۰۰هزارتومان دور از ذهن نیست. در حال حاضر مرغ کامل کیلویی ۱۸۳هزارتومان است و مرغهای قطعهشده و بستهبندی در بستههای یککیلویی به ۳۵۰ تا ۳۸۰هزارتومان افزایش یافته است.
بخش کشاورزی بیشترین ارز ترجیحی را دریافت کرد
به گزارش تسنیم، جدیدترین فهرست منتشرشده از سوی بانک مرکزی در خصوص تأمین ارز با نرخ ترجیحی (۲۸ هزارو ۵۰۰ تومانی) برای واردات کالاهای اساسی و دارو منتشر شد.
بر اساس این اسناد که بازه زمانی اول فروردین ۱۴۰۴ تا ۳۰ آذر ۱۴۰۴ را پوشش میدهد، مجموع ارز تأمینشده برای دو وزارتخانه «جهاد کشاورزی» و «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» رقمی معادل ۹ میلیاردو ۲۳۹میلیوندلار بوده است. بررسی تفکیکی گروههای کالایی نشان میدهد بخش اعظم این ارز، یعنی مبلغی بالغ بر ۷ میلیاردو ۱۱۱میلیوندلار، به حوزه وزارت جهاد کشاورزی و برای واردات نهادههای دامی و کالاهای اساسی غذایی اختصاص یافته است. در میان اقلام وارداتی، «ذرت» با دریافت ۲ میلیاردو ۶۲۷میلیوندلار، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده که نشاندهنده اهمیت استراتژیک این نهاده در زنجیره تولید پروتئین کشور است.
پس از ذرت، «دانههای روغنی» با یکمیلیاردو ۲۲۹میلیوندلار و «کنجاله سویا» با ۹۸۶میلیوندلار در رتبههای دوم و سوم قرار دارند.
سایر اقلام اساسی که ارز ترجیحی دریافت کردهاند عبارتند از:
- انواع روغن خام، نباتی و پالم: ۸۱۱میلیوندلار
- برنج: ۵۲۰میلیوندلار
- جو: ۴۹۰میلیوندلار
- گوشت قرمز: ۱۸۳میلیوندلار
- تخصیص بیش از ۲ میلیارد دلار به حوزه سلامت و دارو
غولهای دریافتکننده ارز ترجیحی چه شرکتهایی هستند؟
بخش قابل توجه دیگر این گزارش، فهرست شرکتهایی است که از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا پایان آذرماه، موفق به دریافت بیش از ۱۰۰میلیوندلار ارز ترجیحی شدهاند.
بررسی فهرست ۱۶ شرکت برتر نشان میدهد ترکیبی از شرکتهای خصوصی بزرگ و شرکتهای دولتی در این فهرست حضور دارند.
در صدر این جدول، شرکت «کشت و صنعت مدلل ماهیدشت» با دریافت ۵۹/ ۵۷۱ میلیوندلار قرار دارد که با اختلاف معناداری نسبت به سایرین، بزرگترین دریافتکننده ارز دولتی در این بازه زمانی بوده است. پس از آن، شرکت «آوا تجارت صبا» با دریافت ۸۱/ ۴۴۲ میلیوندلار در رتبه دوم و «کشت و صنعت اکسون» با ۰۹/ ۳۶۴ میلیوندلار در رتبه سوم جای گرفتهاند. نکته قابل تأمل حضور «شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور» (بازوی اجرایی دولت در تنظیم بازار) در رتبه چهارم است که مبلغ ۲۵/ ۳۶۳ میلیوندلار ارز دریافت کرده است. شرکت صباپیشروکالا با ۳۹/۸۵۳ میلیون یورو و صنعت غذایی کورش نیز با دریافت ۳۳/ ۳۵۶ میلیوندلاردر رتبههای پنجم و ششم قرار دارند.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند نیز در گفتوگو با مهر با بیان اینکه بخش زیادی از کنجاله سویای مورد نیاز صنعت تولید خوراک طیور کشور وارداتی است، گفت: چالش خوراک طیور کشور هم از همین مسئله نشئت گرفته، چون سالهاست زنجیره تأمین خوراک طیور کشور از جمله واردات کنجاله سویا به نامهای خاصی گره خورده و باعث به وجود آمدن یک گلوگاه ذهنی در جامعه تخصصی فعال در این حوزه شده است. سیدطهحسین مدنی افزود: چالش بزرگ و چندین ساله کشور در تأمین کنجاله سویای مورد نیاز صنعت خوراک دام و طیور در حالی است که این موضوع هایتک نیست که دستیابی به آن دشوار باشد. ما از نظر فرآوری از صنعت قدرتمندی در این بخش برخورداریم و مشکلی در این زمینه نداریم. در موضوع پسکرانه هم به خصوص بعد از جنگ ۱۲روزه اقدامات مهمی صورت گرفته است و از معضل دپو که قبلاً وجود داشت، فاصله گرفتهایم و سرعت عمل در حمل یکسره بهبود پیدا کرده است.
وی ادامه داد: بررسیها نشان میدهد تا حدودی در موضوع حمل و نقل با یکسری محدودیت در حمل فله و تخلیه کشتیهای فلهبر مواجه هستیم که این مسئله هم از جنس ابعاد است؛ چالشی که مشابه آن را در سنگآهن داشتیم و معادنی که در حمل ریلی بارهای بزرگ خود موفق نبودند، حمل جادهای را جایگزین کردند، چون تخلیه سریع بار از محل دپو یک اصل است و حیات معدن به آن وابسته بود، بنابراین متوقف نشد.
چرا نیاز کشور به کنجاله سویا باید معطل کشتیهای بزرگ بماند؟
مدنی افزود: در موضوع تأمین کنجاله مورد نیاز خوراک دام و طیور هم حتماً لازم نیست در ابعاد بزرگ تصمیمگیری شود و کشور معطل کشتیهای بزرگ چندهزار تنی شود. این نیاز را میتوان به صورت خرد هم تأمین کرد. رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند ادامه داد: مبادی تأمین هم یکی دیگر از موضوعات مطرح در این چالش است. متأسفانه طی سالهای اخیر، تأمین نهادههای دامی به چند مبدأ خاص از جمله امریکایجنوبی محدود شده است در صورتی که مبادی نزدیکتر و ارزانتر دیگری در آفریقا، آسیای میانه و عمان (به عنوان واسطه وارداتی) نیز وجود دارد که میتوان بخشی از نیاز کشور را از این مبادی تأمین کرد.
خرید ۲۰۰کیلوگرمی کنجاله از سوی کارخانههای تولید خوراک!
مدنی تصریح کرد: ما در اندیشکده حکمرانی هوشمند طی این مدت با چندین کارخانه تولید خوراک دام و طیور جلسه داشتهایم. متأسفانه این کارخانهها به جایی رسیدهاند که به دلیل محدودیتهای ایجادشده و در دسترس نبودن کنجاله، سطح خرید خود را تا یک یا دو تن پایین آوردهاند. مدیر یکی از این کارخانهها عنوان کرد برای تأمین نیاز خط تولید خود حتی به خرید ۲۰۰کیلوگرمی کنجاله هم روی آورده است. وی خاطرنشان کرد: این محدودیتها، باعث افزایش شدید و غیرعادی کنجاله در کشور شده است. کنجاله سویا که طبق قیمت جهانی حتی با دلار بازار آزاد هم بیشتر از ۴۰هزارتومان قیمت ندارد، در ایران به ۷۰ تا ۸۰هزارتومان و قیمت برخی کنجالهها هم به ۱۰۰هزارتومان رسیده است. ادامه این رویه، رها ماندن بازار و پیش رفتن وضعیت با همین شرایط، ما را با مرغ ۴۰۰هزارتومانی مواجه خواهد کرد.
چرا دولت به تجار خرد فرصت تأمین کنجاله نمیدهد؟
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند ادامه داد: رویه تأمین چندهزار تن کنجاله باعث به وجود آمدن این وضعیت شده است. برای حل این چالش، حاکمیت و دولت باید تغییر رویه دهند و با سرعت شرایطی فراهم کنند که تجار بتوانند به صورت خرد هم در این بازار فعال شوند و نیاز کشور را تأمین کنند. با یک تصمیم ساده حاکمیت و فضا دادن به تجار، امکان تأمین سریع نیاز کشور به کنجاله به صورت خرد و تا هزار تن فراهم خواهد شد و این وضعیت رفع میشود.
مدنی با بیان اینکه تجار متعددی این موضوع را با اندیشکده حکمرانی هوشمند مطرح کردهاند، گفت: حکمرانی به معنای ارتباط حاکمیت با مردم، شرکتها و ذینفعان غیردولتی است. حال جای تأسف دارد که فضا به گونهای پیش رفته که تجار باید چنین مسائلی را با اندیشکدهها مطرح کنند. چرا فضا برای طرح مستقیم این مسائل با حاکمیت باز نیست. درست است که اندیشکدهها هم میتوانند نقش واسطه ایفا کنند، اما حاکمیت باید آغوش خود را برای طرح این مسائل و به نتیجه رساندن آن باز کند. ما از این موضوع استقبال میکنیم، اما باید توجه داشته باشیم که ارتباط تجار با حاکمیت هم باید ساده، راحت و عملیاتی باشد. وی گفت: تا زمانی که صنعت خوراک دام و طیور کشور به یک ابرواردکننده وابسته است، این مشکلات ادامه خواهد داشت. لازم است هر چه سریعتر فضا برای فعالیت تجار مختلف در تأمین نهادههای دامی از مبادی مختلف فراهم شود، در غیر این صورت خیلی سریعتر و حتی تا شب عید شاهد مرغ ۴۰۰هزارتومانی و حتی گرانتر خواهیم بود.
