جوان آنلاین: نمایش زنان در رسانههای غربی بهویژه در دهههای اخیر، تحولات زیادی را تجربه کرده است. این نمایشها بهطور معمول تحت تأثیر نظام سرمایهداری غربی قرار دارند.
برجستهترین ویژگی نمایش زنان در رسانههای غربی تصویر تجاری و مصرفی از آنهاست. یکی از بزرگترین نقدها به نحوه نمایش زنان در رسانههای غربی، تأکید زیاد بر زیبایی فیزیکی و جذابیت جنسی است. در تبلیغات، فیلمها، برنامههای تلویزیونی و حتی رسانههای اجتماعی، زنان بهطور غالب بهعنوان اشیای جنسی یا نمادهایی برای تحریک خرید و مصرف نشان داده میشوند. این مسئله منجر به فشارهای زیادی بر زنان برای رسیدن به استانداردهای خاص زیبایی میشود.
تصویر تجاری و مصرفی که از زن در رسانههای غربی ارائه میشود، بهطور عمده در تبلیغات، فیلمها، برنامههای تلویزیونی و به ویژه رسانههای اجتماعی مشاهده میشود. این تصویر معمولاً بر جذابیتهای فیزیکی، جنسیت و قابلیتهای زنان در خدمت اهداف تجاری متمرکز است و نتیجه آن، ایجاد تصاویری سطحی و یکبعدی از زنان است که به آنها بهعنوان اشیای مصرفی یا ابزارهایی برای تحریک فروش و مصرف نگاه میشود.
در بیشتر تبلیغات تجاری، زنان معمولاً بهعنوان نماد زیبایی، جذابیت جنسی یا حتی جنسیتی برای فروش محصولات مختلف به تصویر کشیده میشوند. این تصویرسازیها بهویژه در تبلیغات محصولات زیبایی، لباسهای زنانه، عطرها، یا خودروها رایج است. بهطور مثال زنان در این تبلیغات اغلب با ظاهری بیعیب، آرایشهای غلیظ و لباسهای بسیار جذاب به نمایش درمیآیند. این تصویر اغلب زنان را بهعنوان نماد خواستنی بودن نشان میدهد که هدف آن تحریک خریداران است.
همچنین در بسیاری از تبلیغات، هدف اصلی جذب توجه است و رسانهها از زنان برای جلب نگاه مخاطب استفاده میکنند. زنان بهعنوان وسایل یا ابزار برای تقویت جذابیت و توجه به یک محصول به کار گرفته میشوند، بدون اینکه هیچ پیامی عمیق یا اجتماعی پشت آنها وجود داشته باشد. این نوع نمایشها معمولاً موجب میشود زنان صرفاً بهعنوان چهرههای جذاب یا مدلها دیده شوند. مثلاً در تبلیغات تجاری برای نوشیدنیها، خودروها یا برندهای لوکس، زنان معمولاً در شرایط جذاب و فریبنده نمایش داده میشوند که بیشتر هدف آنها تحریک تمایلات مشتریان است تا اینکه بر ارزش واقعی محصول تأکید شود.
از سوی دیگر در بسیاری از فیلمها و برنامههای تلویزیونی، زنان بهعنوان نمادهایی از تجملگرایی و مصرفگرایی به نمایش درمیآیند. آنها غالباً در موقعیتهایی قرار دارند که نیاز به داشتن و مصرف کالاهای لوکس، لباسهای برند و زندگیهای لوکس دارند. این نوع نمایشها با تأکید بر کمال ظاهری، بر اهمیت ظاهر و زیبایی متمرکز میشوند و در نهایت، پیام میدهند که زنان تنها از طریق مصرف کالاهای خاص یا حفظ ظاهر خاص میتوانند مورد تأسیس قرار گیرند.
همچنین رسانهها درصدد ایجاد استانداردهای غیرواقعی برای زنان هستند. رسانهها بهویژه از طریق فیلمها و تبلیغات، استانداردهای زیبایی غیرواقعی برای زنان میسازند. این استانداردها شامل ویژگیهایی مانند بدنهای لاغر و باریک، صورتهای بیعیب و آرایش شده و موهای صاف و درخشان هستند. زنان در این رسانهها غالباً از نظر فیزیکی کامل به نظر میرسند و هیچگونه نقصی ندارند. این تصویر باعث میشود بسیاری از زنان احساس کنند برای پذیرش در جامعه باید به این استانداردها برسند و در غیر این صورت ارزشمند نخواهند بود.
باید توجه داشت که زنان در رسانههای تجاری اغلب بهطور تکبعدی نمایش داده میشوند. آنها بهجای شخصیتهای پیچیده با خواستهها و آرزوهای خود، بیشتر بهعنوان موجوداتی جذاب که هدفشان جلب توجه است، به تصویر کشیده میشوند. این نوع نمایش زنان را از داشتن شخصیتهای عمیق، فکری یا عاطفی دور میکند و باعث میشود آنها بهعنوان اشیا برای لذت و مصرف به نمایش درآیند.
همه اینها درحالی است که تصویر تجاری و مصرفی که از زن در رسانهها به نمایش گذاشته میشود، فشارهایی ایجاد میکند که به زنان انگیزه میدهد تا بهطور مداوم تلاش کنند تا خود را با این استانداردهای اجتماعی تطبیق دهند. این فشار میتواند به مشکلات روحی و روانی مانند اضطراب، افسردگی و مشکلات اعتماد به نفس منجر شود. زنان ممکن است خود را با مدلهای ارائهشده در رسانهها مقایسه و در نتیجه احساس کنند برای داشتن جایگاهی در جامعه باید به این استانداردهای فیزیکی دست یابند.
یکی دیگر از مشکلات این نمایشها، کاهش تنوع واقعی در تصویر زنان است. رسانههای غربی معمولاً زنان را به شکلی استاندارد و یکدست مثلاً سفیدپوست، با بدن لاغر و صورت خاص به تصویر میکشند در حالی که واقعیت، شامل تنوع فراوانی از زنان با انواع رنگهای پوست، فرمهای بدن، سنین و هویتهای جنسی است.
در تبلیغات، زنان معمولاً در قالبهای یکسان قرار میگیرند و این کاهش تنوع باعث میشود بسیاری از زنان احساس کنند برای دیده شدن باید خود را با این تصویر محدود تطبیق دهند. نمایش زنان در رسانههای تجاری بهطور کلی با منافع اقتصادی و تجاری در ارتباط است. رسانهها و برندها از این تصویر تجاری برای فروش کالاهای خود استفاده و به زنان بهعنوان ابزاری برای جلب توجه و خرید محصول نگاه میکنند. این وابستگی به بازار و سرمایهداری باعث میشود زنان بیشتر در قالب اشیای تجاری و مصرفی نشان داده شوند. تصویر تجاری و مصرفی از زن در رسانههای غربی موجب میشود زنان در بسیاری از مواقع بهعنوان ابزارهایی برای جذب توجه و تحریک مصرف در نظر گرفته شوند، نه بهعنوان افراد با شخصیتهای کامل، پیچیده و انسانی. این تصویر نه تنها به بازتولید کلیشههای منفی میانجامد، بلکه میتواند به تأثیرات منفی بر روان و اعتماد به نفس زنان نیز منجر شود.
از سوی دیگر غرب تلاش کرده است نقشهای معمول زنان را نیز در خدمت مدرنیته قرار دهد و آنها را تبدیل به ابزاری برای چرخ تکنولوژی خود کند، در حالی که در گذشته، بیشتر زنان در رسانهها در نقشهای سنتی خانهدار یا مادرانی مسئول به تصویر کشیده میشدند، اما در دهههای اخیر رسانهها این تصویر را تغییر دادهاند و امروزه بسیاری از زنان در رسانهها بهعنوان شخصیتهای قدرتمند، مستقل و موفق نمایش داده میشوند و رسانهها این تصویر را در مقابل تصویر زنان خانهدار و مدیران خانه جلوه دادهاند. شخصیتهای زن در فیلمهای ابرقهرمانی یا در جایگاههای رهبری در سریالهای تلویزیونی نیز در راستای رسیدن به همین هدف تفسیر شده است.
همچنین رسانهها در سالهای اخیر، تلاشهای بسیاری برای قبحزدایی از نمایش برهنه زن و ارائه تصویر متنوعتری از زنان انجام دادهاند. این تلاشها شامل نمایش زنانی با انواع بدنها، نژادها، قومیتها و حتی جنسیتهاست! موضوعاتی مانند فمینیسم، اصطلاحاً حقوق زنان و تنوع جنسیتی بیشتر در رسانههای غربی مطرح میشود تا به عنوان نمایش زنانی با شخصیتهای پیچیدهتر و هویتهای مختلف عملاً آنها را ابزار دست تمایلات جنسی مردان قرار دهند.
در این میان رسانههای غربی از نمایش مشکلات واقعی زنان مانند نابرابری دستمزد، خشونت خانگی یا تبعیض در محل کار اجتناب میکنند. حتی وقتی این مسائل مطرح میشود، معمولاً در قالب داستانهای پرهیجان و غیرواقعی قرار میگیرند تا جذابتر باشند.
از سوی دیگر اکنون رسانههای اجتماعی تأثیر زیادی بر نحوه نمایش زنان دارند و فرهنگ غربی با نفوذ در این فضا موفق شده است زنان را وادار کند بدون واسطه هر روز برهنهتر خود را در این رسانهها به نمایش بگذارند و هر زن تصویر شخصی خود را به عنوان بخشی موج برهنهنمایی در شبکههای اجتماعی به نمایش بگذارد. این امر بهویژه در سالهای اخیر موجب شده تا زنان بیشتری خود را شبکههای اجتماعی به نمایش بگذارند.
