جوان آنلاین: اثری که هم اینک در معرفی آن سخن میرود، همانگونه که از نام آن هویداست، به بازخوانی وجه استعمارستیزانه قیام شادروان میرزا کوچکخان جنگلی پرداخته است. این پژوهش ازسوی محمدامیر شیخنوری انجام شده و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به انتشار آن همت گماشته است. تارنمای ناشر در توضیحی پیرامون مضمون و محتوای این کتاب، به نکات ذیل اشارت برده است:
«کتاب حاضر با اتکا به اسناد و شواهد تاریخی و منابع تحقیقاتی، گوشههایی از تاریخ معاصر ایران را به تصویر میکشد و جلوههایی از مجاهدت مردی مبارز که خیال آزادی وطن از ظلموجور داخلی و رهایی از غارت و چپاول استعمار خارجی را در سر داشت، برای نسل امروز ایران اسلامی نمایان میکند. این کتاب از چهار بخش تشکیل شده است: در بخش اول با عنوان ایران در جنگ جهانی اول، هم از اوضاع کلی ایران و هم از گیلان در جنبش مشروطه و جنگ جهانی اول و در نهایت، از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روسیه بحث شده است. در این بخش توضیح داده شده است که قدرتهای استعماری، با وجود اعلام بیطرفی ایران، آن را به اشغال خود درمیآوردند و مملکت را به تاراج میبردند. چنانکه سوخت جنگ جهانی اول با ابعاد مختلف آن، از نفت ایران تأمین شد، بدون پرداخت حتی یک ریال! بخش دوم در ارتباط با نهضت جنگل است که به چه نحوی تشکیل شد؟ و خاستگاه اجتماعی و انگیزههای رهبران چه بوده است؟ این نهضت، یک نهضت ایرانی- اسلامی بود و تمام مراحل آن شرح داده شده است. میرزاکوچکخان، معتقد به فرایض دینی و مؤمن به اصول اخلاقی بود. چنانکه دکتر حشمت یکی از همرزمان میرزا، قبل از اعدام در بازجویی میگوید: میرزا کوچکخان یک مرد به تماممعنا مسلمان بوده و تا به حال، دامنش به بیعفتی، بیدینی، دزدی و خیانت ملوث نشده است. این شخص است که آرزو دارد اسلام را به اعلا درجه استعلا ببیند... سپس به مواضع میرزاکوچکخان در حفظ استقلال ایران پرداخته شده است که در نهایت و در راه این هدف، دشمنان به شقاوت سرش را بریدند! در پایان این بخش، به جنگ جهانی اول و میرزاکوچکخان پرداخته و به بلشویکها و انگلیس هم اشارهای شده است. بخش سوم، درباره شوروی و نهضت جنگل است. در ابتدای این فصل، روابط بازرگانی ایران و روسیه توضیح داده شده است. در مقطعی که کلاً منطقه شمال ایران پر از کالاهای روسی بود و از طرف دیگر، روسها تشویق به خرید زمینهای گیلان و مازندران از طرف دولت خود میشدند. چه روسیه قصد داشت که منطقه شمال ایران را به صورت کلنی خود دربیاورد. سپس از تجاوز بلشویکها به خاک ایران بحث شده که در عمل بلشویکها ثابت کردند، هیچ فرقی با تزارها و انگلیسیها ندارند! آنها هرچند خود را طرفدار نهضتهای رهاییبخش معرفی میکردند، حرف آنها در عمل با شعارشان یکی نبود و در نهایت هم با انگلیسیها قرارداد امضا کردند و نهضت جنگل، قربانی سیاستهای توسعهطلبانه آنها شد. در بخش چهارم یعنی آخرین بخش، به سیاستهای انگلیس پرداخته شده است که به کودتای ۳اسفند ۱۲۹۹ و روی کار آوردن رضاخان منجر شد. او با پشتیبانی انگلیس و روسیه موفق شد، تا قیام کوچکخان را نابود کند و یک منطقه امن برای انگلیس فراهم آورد، تا این دولت استعماری بتواند با خیال راحت به غارت نفت ایران ادامه دهد...».
