ایلان ماسک گفته است که ویکی‌پدیا زیادی چپ (استکبارستیز) است و وعده داده با «گراکی‌پدیا» به مقابله با آن خواهد رفت. در موضوع استکبارستیزی باید دانست و درک کرد که دانش‌آموزان اکنون جهانی می‌اندیشند. نسل Z با اینترنت به دنیا آمده و با آن بزرگ شده است و یک زبان مشترک جهانی هم دارد. اگر کسی مانند ماسک ویکی‌پدیای غیر چپ خود را به راه می‌اندازد، هیچ چیز مانند این عمل او بهتر نشان نمی‌دهد که وضعیت استکبارستیزی چقدر مرتبط با ابزار‌ها و روش‌های جدید در فناوری‌های نو است.
دانش‌آموزان و دانشجویان حتی در خود لیبرالیسم امریکا احساسات سیاسی خود را با گرایش چپ آغاز می‌کنند. این خصیصه‌ای از روزگار جوانی است که مفاهیم مساوات و عدالت، احساسات‌برانگیز است. با آنکه کمونیسم و سوسیالیسم واکنشی به کاپیتالیسم بود، زیانش برای بشر اگر بیشتر از کاپیتالیسم نبود، کمتر هم نبود. اما اینکه نسل آینده با امپریالیسم چگونه مواجه خواهد شد یا آن را چگونه خواهد فهمید، به رقابت ابزار‌های نوین و سلطه دیجیتال بستگی دارد.
فردا ۱۳ آبان روز دانش‌آموز است، دانش‌آموزی که زیر نفوذ یک بستر دیجیتال جهانی سعی می‌کند شبیه همتایان خود در سراسر جهان باشد. او بزودی دانشجو می‌شود و این خصیصه را با خود حفظ می‌کند و ارتقا می‌دهد. بنابراین بهتر است در چنین روزی از این منظر هم به مسئله دانش‌آموزان نگریسته شود.
شنیده‌ام برخی استادان تیزبین و آینده‌پژوه با ظهور هوش‌مصنوعی در یک سال اخیر، روش تدریس خود را در ترم جدید و به تبع آن آزمون‌های پایان ترم را بکلی عوض کرده‌اند و دانشجو را با اضطراب امتحان نابود نمی‌کنند. اکنون هر دانشجویی می‌تواند از هوش‌مصنوعی بخواهد که او را در مباحث کلاسی و کلاسیک آموزش دهد. هوش‌مصنوعی نیز در اغلب موارد جامع‌تر و بدون تپق و حتی بدون تحقیر دانشجو که در برخی استادان شایع است و با منت‌کشی تدریس را آغاز می‌کند. هرکس چنین کرده باشد، اذعان می‌کند که نتیجه شگفت‌انگیز است. ممکن است مشخص شود که نقایصی دارد، اما این نقایص نیز به سرعت برطرف خواهد شد. می‌ماند شأن استادی و شاگردی و شاگردپروری و احترامات فائقه که باید برای آن فکری کرد!
در ساحتی دیگر دانش‌آموز ما آنچه را که از اینترنت و هوش‌مصنوعی می‌آموزد یا می‌تواند بیاموزد، اغلب بسیار بیشتر از تکالیف مدرسه است. به همین دلیل نوعی سرخوردگی در میان دانش‌آموزان از وضعیت کلاس‌های درس دیده می‌شود.
با این وضع، آینده مدارس و دانشگاه‌ها بیشتر از قبل از سطوح ملی و از دسترس معلمان و استادان خارج می‌شود. در چنین مدرسه و دانشگاهی چگونه می‌توان استکبارستیزی را سرلوحه قرار داد؟! این یک معضل جهانی است و ربطی به ایران ندارد. گفته می‌شود گوشی موبایل و سکو‌های اپلیکیشن‌ها تا پنج سال دیگر منسوخ می‌شود. در آینده، محتوا‌ها و نیاز‌های کاربران فقط با هوش مصنوعی پیشرفته تأمین خواهد شد و صفحه نمایش و صدا نقش اصلی را در تعامل با دستگاه‌ها خواهند داشت. دانش‌آموزی که در سال‌های آینده به این سیستم‌ها وصل خواهد شد، مطابق سلیقه صاحبان این فناوری‌ها آموزش خواهد دید. همین حالا در نسل Z می‌توان نزدیک‌شدن به سلیقه‌های جهانی و صاحبان فناوری‌های جدید را دید.
چندی پیش در یک ساختمان معظم متعلق به یکی از دانشگاه‌ها حاضر بودم. ساختمانی هشت طبقه که مشابه آن در مرکز تهران از چند صد کارمند میزبانی می‌کند، اما در آن ساختمان معدودی کارمند دانشگاه هر یک در اتاقی ۴۰ متری در صندلی خود فرو رفته بودند و به شمار اندک مراجعان خدماتی به شدت بروکراتیک می‌دادند. با علم و دقت می‌گویم کل آن ساختمان صد‌ها میلیاردی که شاید یک دهه پیش با انبوهی از آهن و سیمان ساخته شده است، با تمامی خدماتی که می‌دهد، همین‌حالا از منظر فناوری‌های نوین روی هواست. شاید نظام دیوان‌سالارانه ما اندکی دیگر تاب بیاورد، اما کل خدمات آن دستگاه عریض و طویل، کار یک نفر با یک لپ‌تاپ است، و این برای همین یکی دو سال خواهد بود زیرا اندکی بعد نیازی به آن یک نفر نیز نخواهیم داشت! در چنین جهانی که به هم متصل خواهد بود، تکلیف آموزش و دانش‌آموز و دانشجو دیگر بسیار متفاوت خواهد شد. اگر برخی هنجار‌ها ابتدا در خانه‌ها شکل گرفت و بعد ناگهان جامعه را با خود درگیر و بسیاری را غافلگیر کرد، آموزش آینده و به تبع آن فهم سیاسی، برعکس ابتدا در جهان بزرگ دیجیتال شکل می‌گیرد و بعد خود را در سطوح ملی و خانه‌ها نمایان می‌کند.
اگر ماسک فقط، چون احساس کرده ویکی‌پدیا «چپ» می‌زند، نسخه امپریالیستی را وعده می‌دهد، باید بدانیم که درآینده نزدیک، اینکه نسل Z که آینده‌ساز است، چپ شود یا راست، یا «نه شرقی، نه غربی» باشد، دیگر به قدرتی فراتر از بیانیه‌ها و نشست‌های خبری روز‌های قبل از ۱۳ آبان نیاز است.
| سردبیر
