جوان آنلاین: پس از ۱۰ سال مناقشه و چالش بر سر توافق برجام که با بدعهدی امریکا و حمایت‌های بی‌دریغ کشور‌های غربی همراه بود، سرانجام روز غروب برجام بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل متحد (۲۶ مهرماه ۱۴۰۴) فرا رسید و به رغم فعال‌سازی مکانیسم ماشه، جمهوری اسلامی ایران این مناسبات غیر قانونی، غیرحقوقی و ظالمانه را نپذیرفت. روسیه و چین به عنوان دو عضو مؤثر سازمان ملل متحد هم فعال‌سازی مکانیسم ماشه را به رسمیت نشناختند و اکنون روسیه به عنوان رئیس دوره‌ای شورای امنیت رسماً پایان ده ساله برجام را اعلام کرده و باید پرونده هسته‌ای ایران مسیر عادی خود را دنبال کند.
این میان، اما جریانی در داخل که بانیان برجام نافرجام خوانده می‌شوند، برای فرار از این خسارت تاریخی، بدون آنکه از غروب برجام استقبال کنند، همچنان دنبال غیریت‌سازی از بانیان اسنپ بک هستند که محمدجواد ظریف در رأس این نگاه و جریان قرار دارد.
غلامرضا تاجگردون، از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب و رئیس کنونی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی است. او در زمان تصویب برجام از اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس بوده و همچنان از آن دفاع می‌کند. فارغ از نتایج و آثار مترتب بر برجام، اهمیت سخنان این نماینده از آن روست که او تصریح کرده در زمان بررسی برجام در مجلس، اسنپ بک بوده و اتفاقاً برخی نمایندگان وقت مجلس هم درباره آن سؤالاتی داشتند. این در حالی است که ظریف و دوستانش در وزارت خارجه مدتی بود که اساساً چیزی به نام اسنپ بک را انکار و تکذیب می‌کردند و اکنون که خسارات ناشی از آن عیان شده، شروع به فرافکنی کرده و گنجاندن آن را به دیگران نسبت می‌دهند که البته عذر بدتر از گناه است.
درکمیسیون ویژه برجام در باره اسنپ بک بحث کردیم
تاجگردون در گفت‌وگویی تفصیلی با ایسنا، در پاسخ این سؤال که شما عضو کمیسیون ویژه برجام بودید، برخی از نماینده‌ها می‌گویند ظریف وزیر خارجه وقت دراین کمیسیون وجود اسنپ‌بک در برجام را کتمان کرده بود، چقدر این روایت درست است، پاسخ قابل تأملی داده است: «اسنپ‌بک در برجام بود و ما در مجلس درباره آن بحث می‌کردیم. خاطرم است که در همین باره میان من و آقای پزشکیان با آقای بذرپاش بحث شد.» این نماینده سپس در پاسخ به سؤال دیگر ایسنا که پرسیده: این صحبت شما بدان معناست که در زمان بررسی برجام در کمیسیون مشترک، درباره اسنپ‌بک بحث شد، می‌گوید: «بله؛ در متن نوشته شده بود. آن زمان بحث بر سر این بود که اگر ۱۰ سال آینده اسنپ‌بک را فعال کردند، چه می‌شود. آقای ظریف می‌گفت که این کار را انجام نمی‌دهند و آنها (نمایندگان منتقد) می‌گفتند که اسنپ‌بک را فعال می‌کنند.» فارغ از نگاه جانبدارانه تاجگردون به برجام، نکته‌ای که نباید از نظر دور داشت این است که او تأیید می‌کند، ظریف از وجود اسنپ بک در برجام کاملاً مطلع بوده، اگر این نقل قول را بپذیریم که همه شواهد هم چنین نکته‌ای را تأیید می‌کند، پس انکار‌های ظریف از اصل وجود آن و ارجاع به دیگران چه معنا و مفهومی دارد؟ کتمان حقیقت اسنپ بک در برجام از سوی ظریف از دو حال خارج نیست و صد البته هیچ یک از این دوحالت از گناه ظریف نمی‌کاهد؛ یکی اینکه اعتماد او به طرف‌های غربی بسیار خوش‌بینانه و افراطی بوده و دوم اینکه با حیثیتی کردن توافق برجام، هر بهانه و نکته‌ای را که در نرسیدن به توافق مؤثر بوده، نادیده گرفته است. از این رو حفره‌های حقوقی یا دیده نشده یا اراده‌ای برای دیده شدن وجود نداشته است. شبیه همان پیشنهاد کارشناس مالی اتحادیه اروپا به نام فرانچسکو که ظریف می‌گوید روز آخر توافق بود، متن‌ها نهایی شده بود و این شخص به یکی از دوستان بسیار بسیار خوبش در هیئت مذاکره کننده پیشنهادی داده و او با اجتهاد خودش پذیرفته و به متن برجام اضافه شده بی‌آنکه به او و دکتر عراقچی گفته باشد!
واکنش تحلیلگر لبنانی به نقل قول ظریف
نقد و نفی مواضع اخیر ظریف درباره برجام و مکانیسم ماشه به داخل هم خلاصه نشده و یکی از تحلیلگران برجسته لبنانی، به نقل قول طریف درباره او واکنش نشان داده و آن را تکذیب کرده است. ناصر قندیل، تحلیلگر سیاسی برجسته، در توییتی مفصل نسبت‌های نادرست جواد ظریف، نسبت به خودش و شهید قاسم سلیمانی را تکذیب کرد. قندیل با لحنی تند و مستند، ظریف را متهم به جعل کلام شهید قاسم سلیمانی و تلاش برای تبرئه خود از مسئولیت شکست در مذاکرات برجام کرد. قندیل نوشت: «جواد ظریف برای فرار از مسئولیت پذیرش مکانیسم "ماشه" در برجام – که هیچ مذاکره‌کننده‌ای نباید آن را قبول کند – به نظریه‌ای عجیب روی آورده و روسیه و ولادیمیر پوتین را متهم به خرابکاری در توافق کرده است. او کلامی جعلی را به من نسبت داده و ادعا می‌کند سلیمانی گفته پوتین به او گفته "ما توافق هسته‌ای را خراب می‌کنیم". این دروغ محض است و سلیمانی هرگز چنین چیزی نگفته؛ اگر ایشان زنده بود، ظریف جرئت تکرار آن را نداشت.» قندیل تأکید کرده که نقل قول واقعی سلیمانی برعکس ادعای ظریف است: پوتین از نگرانی روسیه نسبت به واکنش امریکا به همکاری نظامی ایران و روسیه در سوریه سخن گفته بود و هشدار می‌داد که این امر ممکن است به لغو برجام منجر شود. سلیمانی در پاسخ تصریح کرده بود: «ایران فقط بر سر پرونده هسته‌ای مذاکره کرده و حاضر به چانه‌زنی بر سر سیاست خارجی، متحدان و حمایت از محور مقاومت نیست.» او افزوده: «ظریف با نفرتش از روسیه، نقش ایجابی آن را وارونه جلوه می‌دهد. روسیه برای اجرای برجام هرچه در توان داشت کرد، اما امریکا، اروپا و اسرائیل آن را به ابزاری برای تسلیم ایران تبدیل کردند. ظریف باید مسئولیت بپذیرد: اول، اینکه چرا تعهداتی خارج از پرونده هسته‌ای داده؛ دوم، اعتراف و عذرخواهی کند که مکانیسم ماشه را پذیرفت و به طرف مقابل حق کنترل سرنوشت توافق و بازگرداندن تحریم‌ها را داد.» قندیل نوشته «علاوه بر دروغی که ظریف به من نسبت داد؛ جعل کلام شهید سلیمانی به خود ظریف لطمه می‌زند، نه به سلیمانی.» این تحلیلگر لبنانی در پایان، از ظریف خواسته به وجدان خودش بازگردد.
