جوان آنلاین: صورتحساب الکترونیک، منجر به حل مشکلات مؤدیان قانون‌مدار شده و جلوی فاکتورسازی شرکت‌های صوری را خواهد گرفت و با ایجاد امکان دادن مالیات بر ارزش افزوده معاملات نسیه و اعتباری پس از تسویه کامل معامله مذکور، زمینه حمایت از نقدینگی بخش مولد را فراهم خواهد کرد و در این زمینه منجر به بهبود محیط کسب و کار و تقویت رقابت‌پذیری در اقتصاد خواهد شد.
همواره نحوه مالیات‌ستانی موضوعی مهم و حساس برای دولت‌ها بوده است. در گذشته توجهی به روش‌های دریافت مالیات در کشور نداشتیم و این امر ذیل چارچوب‌های قدیمی و ممیزمحور انجام می‌شد. مأموران مالیاتی به بررسی پرونده‌ها و اظهارنامه‌های مالیاتی می‌پرداختند و اغلب در یک مواجهه رو در رو به تعیین مبلغ مالیات مؤدی مبادرت می‌کردند. عدم هوشمندسازی نظام مالیاتی، منجر به بروز خطا‌های انسانی و گاه سوءاستفاده بود.
طی سال‌های اخیر، هوشمندسازی روند دریافت مالیات در کشور مدنظر قرار گرفت. صدور صورتحساب الکترونیک به جای فاکتور‌های کاغذی نیز در همین راستاست، به نحوی که همه‌چیز در چارچوب سامانه و سیستم انجام می‌شود و مواجهه مؤدی و مأمور مالیاتی از بین می‌رود.
هسته اصلی نظام مالیاتی هوشمند در بخش مالیات بر ارزش افزوده، صورتحساب الکترونیک است. این ابزار نه تنها جایگزین فاکتور‌های کاغذی می‌شود، بلکه به نوعی زیرساخت فاکتور الکترونیک هر تراکنش اقتصادی نیز ایجاد خواهد شد و هر فاکتور به صورت برخط در سامانه مؤدیان سازمان امور مالیاتی ثبت و اطلاعات آن میان فروشنده، خریدار و دولت به اشتراک گذاشته می‌شود.
یکی از موضوعات اساسی در اصلاح نظام مالیات بر ارزش افزوده، نحوه پرداخت مالیات در معاملات نسیه و اعتباری است. در ساختار سنتی، مؤدی موظف بود مالیات بر ارزش افزوده را در لحظه صدور فاکتور و قبل از دریافت وجه معامله بپردازد، این در حالی است که در بسیاری از معاملات، به‌ویژه در بخش تولید و توزیع، پرداخت وجه به صورت نسیه انجام می‌شود و ممکن است ماه‌ها بعد تسویه شود. این الزام موجب فشار مضاعف بر بنگاه‌ها و تضعیف سرمایه در گردش آنها می‌شد. تولیدکننده‌ای که هنوز پول کالا را از خریدار دریافت نکرده بود، مجبور بود مالیات آن را به دولت بپردازد و همین موضوع به کمبود نقدینگی و افزایش هزینه‌های مالی در واحد‌های اقتصادی منجر می‌شد.
در شرایطی که بسیاری از بنگاه‌های کوچک و متوسط با مشکل سرمایه در گردش مواجه‌اند، این وضعیت گاهی به تعطیلی یا کاهش ظرفیت تولید منجر می‌شد. در این زمینه، حرکت جدید سازمان امور مالیاتی برای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده پس از تسویه نهایی معاملات نسیه و اعتباری، تحولی بنیادین در حمایت از تولید به شمار می‌رود. این تصمیم نه تنها مانع قفل شدن نقدینگی بنگاه‌ها می‌شود، بلکه انگیزه فعالیت رسمی و ثبت معاملات واقعی را نیز افزایش می‌دهد. همچنین امکان پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده پس از تسویه نهایی معامله به‌معنای یک تنفس مالیاتی هدفمند برای بنگاه‌های اقتصادی است. در واقع، دولت به فعالان اقتصادی این فرصت را می‌دهد که ابتدا جریان نقدی معامله را به پایان برسانند و سپس سهم مالیاتی خود را بپردازند.
بنابراین صورتحساب الکترونیک، منجر به حل مشکلات مؤدیان قانون‌مدار شده و جلوی فاکتورسازی شرکت‌های صوری را خواهد گرفت و با ایجاد امکان دادن مالیات بر ارزش افزوده معاملات نسیه و اعتباری پس از تسویه کامل معامله مذکور، زمینه حمایت از تولید و نقدینگی بخش مولد را فراهم خواهد کرد و در این زمینه منجر به بهبود محیط کسب و کار و تقویت رقابت‌پذیری در اقتصاد خواهد شد. نظام مالیاتی هوشمند در واقع زیرساخت حکمرانی داده‌محور در اقتصاد است. اطلاعات حاصل از صورتحساب‌های الکترونیک و زنجیره ارزش افزوده، منبعی غنی برای تصمیم‌گیری اقتصادی محسوب می‌شود. این داده‌ها به دولت امکان می‌دهد تا الگو‌های مصرف، شبکه‌های توزیع، تمرکز بنگاه‌ها و حتی روند‌های قیمتی را در زمان واقعی رصد کند.
مقابله با فاکتور‌های جعلی و فرار مالیاتی از مسیر اعتبارسنجی شرکت‌ها
علیرضا کلاهی، رئیس کمیسیون صنایع، معادن و کشاورزی اتاق بازرگانی ایران با اشاره به این موضوع که ایجاد امکان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده پس از تسویه نهایی یک اقدام بسیار مناسب و کمک‌کننده است، تصریح کرد: ایجاد این امکان که مالیات‌دهندگان بتوانند پس از تسویه نهایی به پرداخت مالیات مبادرت کنند، موضوع بسیار مهمی است. طی سال‌های طولانی این مشکل برای مالیات‌دهندگان وجود داشت که به محض انعقاد معامله باید مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت می‌کردند.
رئیس کمیسیون صنایع، معادن و کشاورزی اتاق ایران خاطرنشان کرد: اعتبارسنجی شرکت‌ها به منظور مقابله با فاکتورسازی نیز اقدام مناسبی است. یکی از مشکلات حوزه اقتصادی کشور همین فاکتور‌های جعلی هستند که باید در مورد آنها چاره‌اندیشی می‌شد. کلاهی گفت: برخی شرکت‌ها به این موضوع واقف نیستند که یک شرکت در زمینه صدور فاکتور صادقانه عمل نکرده است، در ادامه این موضوع باعث بروز مشکل می‌شود. در همین راستا، اعتبارسنجی شرکت‌ها و رتبه‌بندی آنها به منظور ایجاد سقفی برای صدور فاکتور از سوی شرکت‌ها ایجاد شده است که کمک‌کننده خواهد بود.
کلاهی، رئیس کمیسیون صنایع، معادن و کشاورزی اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: به طور کلی اصلاحات نظام مالیاتی کشور به سمت هوشمندسازی روند‌های مالیات‌ستانی مثبت ارزیابی می‌شود. هر چقدر از روش‌های دستی فاصله بگیریم، شفافیت بیشتر می‌شود و همین امر بستری برای دریافت مالیات با دقت و سرعت بیشتر ایجاد می‌کند. رئیس کمیسیون صنایع، معادن و کشاورزی اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: صدور صورتحساب الکترونیک اقدام مناسبی در راستای هوشمندسازی روند دریافت مالیات در کشور است. این اقدام مزیت‌های زیادی نسبت به روش‌های دستی و ممیزمحور دارد.
کمک به فعالان اقتصادی در شرایط تحریمی
فاطمه قنبرپور، نایب رئیس کمیسیون گمرک و لجستیک اتاق بازرگانی ایران با اشاره به این موضوع که در شرایط تحریم فعالان اقتصادی با مشکلات جدی روبه‌رو هستند و باید برای کمک به آنها چاره‌اندیشی شود، تصریح کرد: وقتی تحریم وجود دارد، فعالیت اقتصادی با دشواری روبه‌رو می‌شود. به طور مثال، الان فروش یک محصول برای فعال اقتصادی داخلی نسبت به کسی که ایرانی نیست، مشکلات و دشواری‌هایی دارد. به منظور اینکه فضای عادلانه‌تری برای رقابت به وجود بیاید، باید حاکمیت حمایت جدی از فعالان اقتصادی کشور به عمل بیاورد.
وی ادامه داد: ایجاد امکان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده پس از تسویه نهایی یک فرصت در اختیار مؤدی قرار می‌دهد تا مالیاتش را با تأخیر پرداخت کند. این امر به نفع مؤدی است و به صورت یک تنفس برایش عمل می‌کند.
نایب رئیس کمیسیون گمرک و لجستیک اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: یک سری ریسک‌ها در حوزه فعالیت اقتصادی وجود دارد. ممکن است یک معامله به سرانجام نرسد و اصلاً تسویه نهایی انجام نشود. در این شرایط، به وجود آوردن امکان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معامله پس از تسویه نهایی می‌تواند کمک‌کننده باشد و ریسک معاملات را کاهش دهد.
قنبرپور گفت: دریافت مالیات بر ارزش افزوده پس از تسویه نهایی به معنای یک فرصت برای بخش خصوصی است تا بتواند مالیات را در طول یک مدت زمان مشخصی پرداخت کند. این امر در شرایط تحریمی فعلی می‌تواند به نفع مؤدی عمل کند و تسهیلی برایش به وجود بیاورد.
وی ادامه داد: ایجاد اعتماد در بین مؤدیان نسبت به روند‌های مالیاتی کشور اهمیت بالایی دارد. این موضوع مهم است که سازمان امور مالیاتی و مالیات‌دهندگان ارتباط دو طرفه‌ای داشته باشند و به یکدیگر اعتماد کنند. بنابراین با به اجراگذاشتن اقدامات حمایتی به نفع مؤدیان به نحوی که قدرت رقابت‌شان در فضای کسب و کار حفظ شود، ضرورت دارد.
نایب رئیس کمیسیون گمرک و لجستیک اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: اعتبارسنجی شرکت‌ها و تعیین سقف برای صدور فاکتور نیز اگر به درستی اجرایی شود، می‌تواند نتایج مثبتی به دنبال داشته باشد. نکته مهم این است که مراقبت‌ها در مرحله اجرا صورت بگیرد و زمینه برای فاکتورسازی‌ها از بین برود.
قنبرپور درخصوص صدور صورتحساب الکترونیک و هوشمندسازی روند‌های مالیات‌ستانی در کشور خاطرنشان کرد: بدیهی است که هر چقدر از روش‌های ممیزمحور و سنتی فاصله بگیریم و به سمت سازوکار‌های هوشمند و سیستمی برویم، نتایج بهتری به لحاظ ایجاد انضباط در مالیات‌ستانی برای‌مان دارد. صدور صورتحساب الکترونیک به عنوان یک تحول مهم و اساسی در نظام مالیاتی کشور به شمار می‌رود که زمینه را برای افزایش شفافیت به وجود آورده است. همچنین نیاز است که زیرساخت‌های لازم برای بهره بردن از روند‌های الکترونیک دریافت مالیات در کشور بیش از پیش تقویت شود.
وی ادامه داد: در روش‌های هوشمند و صدور صورتحساب الکترونیک، همه چیز ثبت و ضبط می‌شود و شفافیت بالاتر می‌رود. به ویژه این نکته اهمیت دارد که در روند‌های نوین و الکترونیک امکان اصلاح فاکتور‌ها به وجود بیاید. در نظرگرفتن این ملاحظات باعث می‌شود که بهره بردن از مزیت‌های هوشمندسازی روند دریافت مالیات در کشور افزایش پیدا کند.
نایب رئیس کمیسیون گمرک و لجستیک اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: روش‌های نوین و هوشمند سال‌هاست در کشور‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. در کشور‌های دیگر می‌بینیم که تمامی روند‌ها به صورت هوشمند و الکترونیک انجام می‌شود و بر سرعت کار‌ها اضافه شده است. ما هم باید استفاده از این سازوکار‌ها را مدنظر داشته باشیم.
