جوان آنلاین: «تب ناتمام»، «خانوم ماه» و «همسفر آتش و برف» سه عنوان کتاب جدیدی است که قرار است تقریظ رهبر معظم انقلاب بر آنها در ایام شهادت حضرت زهرا (س) رونمایی شود. هر سه عنوان کتاب در حوزه ادبیات دفاع مقدس نوشته شده و نگاهی دارد به نقش زنان در مدیریت بحران‌های اجتماعی دهه ۶۰. زنانی که هرچند جنگ مسیر زندگی آنها را تغییر داد، اما پای آرمان‌های خود ایستادند، شیرازه خانواده بودند و مایه دلگرمی مردانی شدند که در معرکه جنگ حضور داشتند.
به گزارش تسنیم، زنان در ادوار مختلف تاریخ، نقشی تعیین‌کننده در ساختار خانواده و اجتماع داشته‌اند. اهمیت این نقش زمانی که همراه با جنگ باشد، دوچندان خواهد شد. زن که پیش از انقلاب کارکردی اجتماعی چندانی نداشت و تنها در امور خانه خلاصه می‌شد، پس از انقلاب و با رشد فضای اجتماعی، وارد عرصه‌های مختلف شد و توانست جایگاه خود را به اثبات برساند.
واکاوی خاطرات آن دوره در کنار دیگر منابع مانند کتاب، روزنامه‌ها و مجلات، تصاویر و ... ما را به نتایج جالبی از این تغییر نگاه جامعه ایران به نقش زنان می‌رساند؛ از جمله آنکه تحقق هر آینده مطلوبی در ایران، در گرو مشارکت زنان به عنوان نیمی از کنشگران اجتماعی این جامعه است. میزان احساس تعلق خاطر زنان به آینده و اجتماع، یکی از معیار‌های پژوهشگران برای در آینده‌پژوهی آن جامعه در جهت تقویت امید اجتماعی در میان اقشار مختلف جامعه است.
در ادامه به بهانه انتشار تقریظ رهبر معظم انقلاب بر این سه عنوان، نگاهی انداخته‌ایم به سبک و موضوع هر سه عنوان که در سال‌های اخیر جزو آثاری بوده‌اند که مورد توجه مخاطبان قرار گرفته‌اند.
سطر‌های نانوشته از زندگی جانبازان قطع نخاع
گاه نقش جنگ بر خانه‌ها می‌نشیند و رد گلوله‌ها تا سال‌ها یادآور روز‌هایی است که وطن مورد هجوم بیگانه قرار گرفته و گاه، این رد می‌تواند بر پیکر مردی بنشیند که از جوانی و آرزوهایش دست کشیده. «تب ناتمام» داستان یکی از این مردان است. روایتی است از روزمرگی‌های یک جانباز قطع نخاع گردنی که برای ساده‌ترین کار‌ها و امورات زندگی‌اش به دیگران وابسته است. کتاب که به قلم زهرا سادات حسینی مهرآبادی نوشته شده، به خوبی توانسته به نقش مادر در انسجام بخشیدن به پیکره خانواده پس از مواجهه با یک بحران اساسی بپردازد. خانم شهلا منزوی که ۱۷ سال پرستاری فرزندش را کرد، در این کتاب سطر‌های نانوشته‌ای از تبعات جنگ را پیش چشم مخاطب می‌گشاید.
برای هر کدام از ما که جنگ را آنطور که باید و شاید در ذهن نداریم و یا اصلاً در آن سال‌ها متولد نشده‌ایم، «تب ناتمام» روایت‌های تکان‌دهنده‌ای دارد. عمده آثار دفاع مقدس طی دهه‌های گذشته یا به فرماندهان و حاضران در میدان نبرد پرداخته یا با گردشی به عقب جبهه‌ها، سری زده است بر خانواده‌های رزمندگان و به ویژه همسران و مادران شهدا. در این میان، البته توجه به ادبیات اردوگاهی نیز با انتشار آثاری، چون «پایی که جاماند» و «آن بیست و سه نفر» رونق دوباره‌ای گرفت. با توجه به آثاری که طی سال‌های اخیر منتشر شده، به نظر می‌رسد سهم جانبازان به ویژه جانبازانی که شرایط ویژه‌ای را برای ادامه زندگی پیش رو دارند، کم و کمتر شده است.
کتاب ضمن پرداختن به زندگی شهید دخانچی و مادر شهید، به زنان دیگری نیز در این مسیر اشاره می‌کند که نقشی مؤثر در خانواده دارند و مایه دلگرمی و پناه اعضای خانواده‌اند. نویسنده در کنار روایت خاطرات خانم منزوی، به برخی از آداب و سنن اجتماعی در دهه ۶۰ در شهر مذهبی مانند قم نیز اشاره می‌کند و با پرداختن به مسائل عاشقانه، رنگ دیگری به خاطرات بخشیده است.
این کتاب که از سوی انتشارات حماسه یاران به چاپ رسیده، پس از استقبال مخاطبان قرار است در قالب یک اثر سینمایی نیز بازتولید شود. این انتشارات چاپ دهم از این کتاب را اخیراً روانه بازار نشر کرده است.
قهرمانان گمنام
هنر ساجده تقی‌زاده در «خانوم ماه»، روایت خاطرات یک همسر شهید در بستری جذاب است. در سال‌های اخیر تعداد کتاب‌هایی که با تمرکز بر خاطرات زنان و مادران شهدا در جنگ منتشر شده، کم نیست؛ کتاب‌هایی که نوعی زنانگی آشکار تنیده در کلمات را به نمایش می‌گذارند و معرف یک نوع سبک زندگی هستند. هنر نویسنده آن است که بتواند نوع اتفاقات و قهرمان داستانش را به‌گونه‌ای معرفی کند که با دیگر آثار به ظاهر مشابه، متفاوت باشد.
«خانوم ماه» داستان زندگی خانم‌ناز علی‌نژاد، همسر شهید شیرعلی سلطانی، از شهدای نامدار شیراز است. کتاب تلاش دارد نگاهی بیندازد به تأثیر یک زن در انتخاب‌های مهم همسرش و نقش او را در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی مانند مقابله با گروه‌های منحرف، مبارزه با رژیم پهلوی و جنگ تحمیلی بکاود.
این اثر همزمان دو روایت را پیش می‌برد؛ روایتی از یک زن معتقد به مبانی فمینیسم در فرانسه و در مقابل، زنی ایرانی که نماد مهرورزی در خانواده است، پشت و پناه فرزندان و همسر و در مقابله با بحران‌های اجتماعی، بازوی خانواده. نویسنده با مجموعه داستان‌های کوتاهی، این دو روایت را پیش می‌برد و مخاطب را در انتخاب مخیر می‌گذارد.
یک عاشقانه آرام در دل جنگ
ترکیب جنگ با یک روایت عاشقانه، ترکیبی به ظاهر متضاد است. اما در واقعیت، عمیق‌ترین احساسات در دل جنگ شکل می‌گیرد و متولد می‌شود. کتاب «همسفر آتش و برف» از جمله کتاب‌هایی است که تلاش دارد جوانه‌های تازه روییده از زندگی را در دل جنگ و تبعات آن جست‌و‌جو کند. کتاب که به قلم فرهاد خضری نوشته شده، داستان زندگی یکی از فرماندهان نام‌آشنای غرب کشور را از زبان و زاویه دید همسر او روایت می‌کند.
شهید سعید قهاری سعید، نامی آشنا برای رزمندگان همدان و غرب کشور و همچنین کومله و گروهک‌های ضد انقلاب است. نام او با عملیات‌هایی که علیه گروهک‌های کومله و دموکرات انجام شده، گره خورده است. حضور پر رنگ او در متن مبارزه با ضد انقلاب و سپس جنگ تحمیلی، زندگی پر فراز و نشیبی برای او و خانواده‌اش به همراه داشته است؛ مسیری که پیمودن آن بدون همراهی یک همراه، ناممکن بود.
فرحناز رسولی، راوی کتاب «همسفر آتش و برف» در این اثر به بیان خاطرات خود از دوران کودکی تا ازدواج و زندگی پر فراز و نشیبش با این فرمانده شهید پرداخته است. نثر کتاب و سبک نگارش نویسنده در پرداختن به خاطرات خانم رسولی، کتابی خواندنی به مخاطب ارائه می‌دهد. توجه به جزئیات، توجه به شخصیت‌پردازی و فضاسازی از جمله ویژگی‌های کتاب حاضر است.
انتشارات روایت فتح این کتاب را منتشر کرده و قرار است کتاب صوتی آن نیز با همکاری یکی از بازیگران مطرح کشور تولید و همزمان با رونمایی از تقریظ رهبر معظم انقلاب بر کتاب، رونمایی شود.
