توجه به انرژی‌های پاک و پایدار به دلیل کاهش منابع سوخت‌های فسیلی و افزایش بحران گرمایش زمین اهمیت بیشتری یافته و یکی از راهکار‌های مهم و راهبردی در این زمینه، استفاده از انرژی هسته‌ای برای تولید برق است. با توجه به اینکه مصرف روزانه برق در کشورمان در اوج حدود ۷۰هزارمگاوات است و صرفاً هزارمگاوات از آن از طریق انرژی هسته‌ای تأمین می‌شود، لزوم توسعه این نوع انرژی بیش از پیش احساس می‌شود، تجربه کشور‌های پیشرفته نیز این مسیر را تأیید می‌کند. برای نمونه، طبق آنچه اخیراً منتشر شده است، فرانسه ۶۳درصد، روسیه ۱۹درصد و امریکا ۱۸درصد برق مورد نیازشان را از طریق انرژی هسته‌ای تأمین می‌کنند، بنابراین حرکت به سوی گسترش انرژی هسته‌ای، ضرورتی راهبردی برای تأمین انرژی پایدار در آینده است.
بر همین اساس، در سند راهبردی صنعت هسته‌ای کشورمان (مصوب ۲۰ فروردین ۱۴۰۱)، هدف‌گذاری شده است طی ۲۰سال آینده، ظرفیت تولید برق هسته‌ای به ۲۰هزارمگاوات برسد. یکی از نمونه‌های موفق در این حوزه، نیروگاه اتمی «بوشهر ۱» است که برق تولیدی آن از سال۱۳۹۱ وارد شبکه سراسری کشور شده و تاکنون بیش از ۷۱میلیارد کیلووات‌ساعت برق تولید کرده است و سالانه حدود ۷میلیون مگاوات‌ساعت برق به شبکه ملی تحویل می‌دهد. این میزان تولید نقش قابل توجهی در تأمین پایدار برق کشور دارد. از منظر زیست‌محیطی نیز نیروگاه «بوشهر ۱» به عنوان یک منبع انرژی پاک شناخته می‌شود. این نیروگاه فاقد هرگونه آلاینده هوا یا محصولات احتراقی است و فعالیت آن به‌طور دائم تحت نظارت نهاد‌های زیست‌محیطی داخلی و بین‌المللی قرار دارد. گزارش‌ها و ارزیابی‌ها نیز حاکی از تأیید عملکرد زیست‌محیطی این مجموعه هستند و در سال گذشته در میان شش نیروگاه برتر جهان از نظر حرکت به سوی تعالی و توسعه پایدار قرار گرفت. این موفقیت، نشان‌دهنده ظرفیت بالای صنعت هسته‌ای کشورمان در مسیر تحقق اهداف بلندمدت توسعه انرژی پاک و پایدار است.
در راستای توسعه انرژی هسته‌ای و تحقق هدف تولید ۲۰هزارمگاوات برق هسته‌ای، پروژه ساخت واحدهای جدید نیروگاه اتمی بوشهر با جدیت در حال اجراست. نیروگاه‌های «بوشهر۲» و «بوشهر۳» در کنار واحد اول این نیروگاه در حال ساخت هستند. در بهمن‌ماه۱۴۰۱، طی بازدید رسانه‌ها از این پروژه، مشاهده کردیم که ساختمان رآکتور واحد۲ در مرحله فونداسیون قرار دارد و ساختمان توربین آن نیز در حال احداث است، همچنین در واحد۳، زمین محل احداث رآکتور و توربین در مرحله تحکیم بستر قرار داشت. طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده، زمان بهره‌برداری از این دو واحد سال۱۴۰۶ عنوان شده است. نکته قابل توجه در این پروژه، حضور پررنگ مهندسان جوان و بومی است. اجرای عملیات ساخت بر عهده پیمانکاران ایرانی است و فقط یک شرکت روسی به‌عنوان ناظر پروژه همکاری دارد. همچنین اعلام شد احداث یک نیروگاه دیگر نیز در دستور کار قرار گرفته است تا عقب‌ماندگی موجود در تولید برق هسته‌ای جبران و هدف ۲۰هزارمگاوات سریع‌تر محقق شود.
روز جمعه چهارم مهر نیز موافقت‌نامه اجرایی ساخت و احداث چهار واحد نیروگاه اتمی از نوع نسل سوم و پیشرفته، به ارزش ۲۵میلیارد دلار در سیریک هرمزگان، بین شرکت ایران هرمز و شرکت پروژه روس اتم امضا شد. به گفته سخنگوی سازمان انرژی اتمی، نیروگاه‌های جدید مجموعاً ۵هزارمگاوات برق تولید خواهند کرد.
در ادامه مسیر توسعه صنعت برق هسته‌ای و تحقق هدف‌گذاری ۲۰هزارمگاوات برق هسته‌ای در کشورمان، گام مهم دیگری نیز برداشته شده است. روز جمعه، چهارم‌مهر، توافق‌نامه اجرایی ساخت چهار واحد نیروگاه اتمی نسل سوم و پیشرفته در منطقه سیریک استان هرمزگان، بین شرکت ایرانی «ایران هرمز» و شرکت روسی «پروژه روس‌اتم» امضا شد. این پروژه عظیم به ارزش تقریبی ۲۵میلیارد دلار طراحی شده و قرار است در آینده‌ای نزدیک وارد مرحله اجرایی شود. بر اساس اعلام سخنگوی سازمان انرژی اتمی، این چهار واحد نیروگاهی در مجموع قادر خواهند بود «حدود ۵هزارمگاوات برق» تولید کنند. این میزان تولید، سهم قابل توجهی از برق هسته‌ای کشورمان را تشکیل خواهد داد و می‌تواند نقشی مهم در تأمین برق پایدار در جنوب کشور به‌ویژه مناطق گرمسیر مانند هرمزگان ایفا کند؛ مناطقی که به دلیل دمای بالای هوا، همواره با مصرف زیاد برق روبه‌رو هستند.
نیروگاه‌هایی که قرار است در سیریک ساخته شوند، از نوع نسل سوم و پیشرفته هستند. این نسل از نیروگاه‌ها از نظر ایمنی، کارایی و سازگاری با استاندارد‌های زیست‌محیطی، پیشرفته‌تر از نسل‌های قبلی هستند. طراحی این نیروگاه‌ها به گونه‌ای است که خطرات احتمالی را به حداقل می‌رساند و بازدهی تولید انرژی را افزایش می‌دهد، همچنین با استفاده از فناوری‌های جدید در ساخت این واحدها، سطح اتکای کشورمان به دانش و توانمندی‌های داخلی نیز افزایش می‌یابد، چراکه در اجرای این پروژه‌ها، شرکت‌های ایرانی نیز به طور گسترده مشارکت خواهند داشت. از سوی دیگر، انتخاب منطقه سیریک در استان هرمزگان برای احداث این نیروگاه‌ها، تصمیمی هوشمندانه و راهبردی است. این منطقه به دلیل نزدیکی به دریا و دسترسی به منابع آبی، شرایط مطلوبی برای خنک‌سازی رآکتور‌ها دارد، همچنین نزدیکی به مسیر‌های انرژی و خطوط انتقال برق، موجب سهولت در انتقال برق تولیدی به شبکه سراسری خواهد شد.
توسعه نیروگاه‌های جدید هسته‌ای در کشورمان، علاوه بر پاسخگویی به نیاز رو‌به‌رشد مصرف برق، گامی مهم برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی نیز محسوب می‌شود. با توجه به ضرورت کاهش تولید گاز‌های گلخانه‌ای، بسیاری از کشور‌های جهان به‌سوی استفاده از انرژی‌های پاک و پایدار مانند انرژی هسته‌ای روی آورده‌اند. در همین راستا، ایران نیز با اجرای پروژه‌های بزرگ هسته‌ای در تلاش است سهم انرژی هسته‌ای در سبد برق کشور را افزایش دهد. علاوه بر مزایای زیست‌محیطی و انرژی، اجرای چنین پروژه‌هایی نقش مهمی در رشد اشتغال، انتقال فناوری و ارتقای توانمندی‌های فنی و مهندسی کشور دارد. تجربه موفق ساخت نیروگاه بوشهر۱ و پیشرفت‌های حاصل‌شده در پروژه‌های بوشهر۲و۳، زمینه‌ساز اجرای پروژه‌های بزرگ‌تری مانند سیریک شده‌اند.
در مجموع، امضای این توافق‌نامه بزرگ با روس‌اتم برای احداث چهار نیروگاه هسته‌ای پیشرفته، نشان‌دهنده عزم جدی کشورمان در مسیر توسعه انرژی هسته‌ای و پاسخ به نیاز‌های آینده انرژی کشور است. این پروژه می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ صنعت هسته‌ای ایران باشد و جایگاه کشورمان را در بین تولیدکنندگان بزرگ برق هسته‌ای جهان تقویت کند.
جان کلام آنکه توسعه برق هسته‌ای در کشورمان با سرعت و قدرت بیشتری در حال پیشرفت است. با ساخت چهار نیروگاه جدید از نوع نسل سوم و پیشرفته در سیریک هرمزگان که در مجموع ۵هزارمگاوات برق تولید خواهند کرد، گام بلندی در مسیر تحقق اهداف راهبردی صنعت هسته‌ای برداشته شده است. در کنار این پروژه، دو واحد جدید نیروگاه اتمی بوشهر (واحدهای۲و۳) نیز در حال ساخت هستند که مجموعاً بیش از ۲هزارمگاوات به ظرفیت برق هسته‌ای کشور اضافه می‌کنند، همچنین نیروگاه بوشهر۱ که از سال۱۳۹۱ وارد مدار شده است، هم‌اکنون بیش از هزارمگاوات برق تولید می‌کند. با این حساب، مجموع ظرفیت برق هسته‌ای کشورمان با افزایشی چشمگیر به بیش از ۸هزارمگاوات خواهد رسید، ان‌شاءالله.
