در حالی که سه کشور اروپایی عزم خود را جزم کرده‌اند تا در نقش کارپذیر امریکا با فعال‌سازی مکانیسم ماشه (اسنپ‌بک) فشار‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی ایران را افزایش دهند، کارشناسان و نمایندگان مجلس با نگاه به ابعاد این اقدام ظالمانه و غیرحقوقی، بر اهمیت آثار روانی و تبلیغاتی آن تأکید کرده و هشدار داده‌اند که ایران به هیچ وجه منفعل نخواهد ماند و تصمیمات مقتضی را در واکنش به این فشار‌ها اتخاذ خواهد کرد.
شورای امنیت سازمان ملل دو روز پیش با اعمال فشار امریکا و تروئیکای اروپایی نتوانست در نشستی پیش‌نویس قطعنامه کره جنوبی به عنوان رئیس دوره‌ای این شورا را درباره «تداوم لغو تحریم‌ها علیه ایران» برای جلوگیری از اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران که در توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام در سال ۲۰۱۵ لغو شده بودند، تصویب کند. این قطعنامه به دنبال حفظ لغو تحریم‌ها علیه ایران بود که ۹ رأی لازم از ۱۵ رأی اعضای شورای امنیت را کسب نکرد. با رأی نیاوردن قطعنامه کره جنوبی، البته مکانیسم ماشه بلافاصله آغاز نخواهد شد، بلکه این اقدام برای فشار بیشتر به جمهوری اسلامی ایران به منظور پذیرش مطالبات و خواسته‌های امریکا و سه کشور اروپایی در مهلت باقیمانده ۳۰ روزه تا پایان روز ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۵ برابر با ۵ مهر ماه ۱۴۰۴ به وقت گرینویچ خواهد بود.
هشدار و آمادگی برای پاسخ قاطع
ابراهیم عزیزی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، روز گذشته در حساب کاربری خود با لحنی هشدارآمیز نسبت به طراحان فعال‌سازی مکانیسم ماشه اعلام کرد: «فشار حداکثری شکست‌خورده و عاملان آن این بار با هزینه‌ای سنگین‌تر پشیمان خواهند شد.» او نوشت: «سیاست فشار حداکثری هیچ‌گاه نتیجه نداده و این بار نیز نه‌تنها بی‌ثمر خواهد بود بلکه هزینه‌ای سنگین‌تر برای طراحان آن به دنبال خواهد داشت.» عزیزی تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران «همواره پایبند به منطق گفتوگو و تعامل سازنده بوده» ولی «اجازه نخواهد داد حسن‌نیت و تمایل ایران به گفتوگو به فرصتی برای زیاده‌خواهی و عهدشکنی تبدیل شود.» وی افزود: «گفتوگو برای ما امتیازی بی‌انت‌ها نیست و طرف‌هایی که مسیر فشار را انتخاب می‌کنند باید بدانند که ایران پاسخ قاطع‌تر و جدی‌تری خواهد داد.»
عباس گودرزی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس نیز با رد اعتبار مکانیسم ماشه گفت: «مجلس هرگز در برابر چنین اقدامی سکوت نخواهد کرد و تصمیمی قاطع و متناسب در دستور کار قرار می‌دهد.» گودرزی به صراحت بیان کرد: «آنچه به عنوان اسنپ‌بک از سوی قدرت‌های غربی مطرح می‌شود، بیش از آنکه تأثیر واقعی داشته باشد، اقدامی تبلیغاتی و روانی برای فشار بر افکار عمومی ایران است.» او یادآور شد که «جمهوری اسلامی سال‌هاست با سخت‌ترین تحریم‌های یکجانبه امریکا روبه‌رو است و آنچه امروز اروپایی‌ها مطرح می‌کنند، در واقع همان محدودیت‌هایی است که پیش‌تر در قالب تحریم‌های ثانویه امریکا اعمال شده بود.» وی با اشاره به همسویی کامل اروپا با رژیم صهیونیستی تأکید کرد: «وقتی رئیس‌جمهور فرانسه در کنار مقامات رژیم صهیونیستی از عملیاتی شدن مکانیسم ماشه سخن می‌گوید، معنای آن چیزی جز همسویی کامل اروپا با تل‌آویو نیست.» گودرزی با اشاره به تجربه تلخ برجام، گفت: «مذاکره با غرب نه تنها سودی ندارد بلکه زمینه‌ساز باج‌خواهی و نقض تعهدات است.» وی تأکید کرد: «مردم ایران نشان داده‌اند که در برابر جنگ روانی دشمن مقاوم‌اند و ما اجازه نخواهیم داد این بزرگ‌نمایی‌ها تبدیل به ابزار فشار در داخل شود.»
مکانیسم ماشه فاقد وجاهت حقوقی است
فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، اما فعال‌سازی مکانیسم ماشه را «اقدامی غیرحقوقی و کاملاً سیاسی» خواند که باعث تعجب تحلیلگران بین‌المللی شده است: «پس از خروج امریکا از برجام، این سازوکار ماهیت حقوقی و فنی خود را از دست داده بود و اقدام اخیر اروپایی‌ها صرفاً یک حرکت سیاسی است.» مالکی افزود که واکنش‌های چین و روسیه در چارچوب سازمان شانگهای نشان داده «این اقدام اروپایی‌ها فاقد وجاهت است» و «اروپایی‌ها در این ماجرا توسط چین، روسیه و ایران تحقیر شده‌اند.» وی با تأکید بر اینکه «جمهوری اسلامی ایران گزینه‌های متعددی دارد»، گفت: «اگر فشار‌های بین‌المللی مانع نشود و این روند اجرایی گردد، ایران قطعاً از توافقنامه اخیر با آژانس خارج خواهد شد و موضوع خروج از معاهده NPT به طور جدی در دستور کار قرار خواهد گرفت.»
آمادگی برای مدیریت اثرات روانی
پیش‌تر کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه، در گفتوگو با رسانه‌ها گفته بود: «اسنپ‌بک به بهانه عدم اجرای تعهدات هسته‌ای ایران انجام می‌شود؛ در حالی که فعالیت‌های هسته‌ای غنی‌سازی نداریم و این اتهامات بی‌اساس است.» او افزود که اقدام کشور‌های اروپایی «کاملاً سیاسی» و «سوءاستفاده از سازوکار شورای امنیت» است. غریب‌آبادی با اشاره به اینکه «تحریم‌ها ظالمانه و گسترده هستند» تأکید کرد: «آثار روانی چنین اقدامی بالا خواهد بود و باید دستگاه‌های ذی‌ربط این موضوع را مدیریت کنند تا عملیات روانی دشمن ناکام بماند.» وی همچنین گفت: «اگر حرف از دیپلماسی می‌زنند، تنها حرف است و این کشور‌ها کاملاً وابسته به امریکا هستند و استقلالی ندارند.»
فشار روانی بیش از اثرات عملی و اقتصادی
فؤاد ایزدی، کارشناس مسائل امریکا هم، در گفت‌وگویی تأکید کرد که «اصل فشار وارد شده از سوی غرب نه به خاطر تأثیر عملی قطعنامه‌ها، بلکه ناشی از عملیات روانی و هجمه رسانه‌ای برای تأثیرگذاری بر فضای داخلی ایران است.» او به ویژه به افزایش هجمه رسانه‌ای شبکه‌های وابسته به رژیم صهیونیستی اشاره کرد و گفت: «شبکه‌هایی که نتانیاهو تأمین مالی می‌کند، در چند ساعت گذشته با ایجاد هجمه تبلیغاتی سنگین، به دنبال بالا بردن قیمت دلار و بی‌ثبات‌سازی بازار هستند.» ایزدی افزود: «از نظر فنی، اسنپ‌بک تأثیر مستقیمی بر اقتصاد کشور ندارد. تحریم‌های اصلی علیه ایران هم‌اکنون توسط امریکا اعمال می‌شوند و فعال شدن این مکانیزم به تنهایی نباید اثر اقتصادی تازه‌ای داشته باشد.» این تحلیل نشان می‌دهد که غربی‌ها بیشتر در تلاش‌اند با بهره‌گیری از بعد تبلیغاتی و روانی، فضای داخلی ایران را ملتهب و متزلزل کنند، اما واقعیت میدانی و اقتصادی ایران تفاوت قابل توجهی با فضای رسانه‌ای ایجاد شده دارد. بدین ترتیب باید گفت که فعال‌سازی مکانیسم ماشه یک اقدام سیاسی و روانی از سوی غربی‌ها برای فشار بر ایران تلقی می‌شود. اقدامی که به عقیده صاحبنظران آثار روانی و تبلیغاتی این اقدام بیش از آثار اقتصادی و عملی آن است. با این حال، جمهوری اسلامی ایران با اقتدار و منطق، واکنش‌های لازم را در دستور کار دارد و به هیچ عنوان منفعل نخواهد بود.
