این روزها دولت چهاردهم جمهوریاسلامی نخستین هفتهها از ورود به سال دوم خود را پشتسر میگذارد. یک سال نخست فعالیت همواره برای هر دولتی، زمان تجربهاندوزی، آزمون تصمیمها و شناخت دقیقتر از ظرفیتها و ضعفهای دولت است. طبیعی است که بخشی از این دوره با آزمون و خطا همراه بوده باشد. با این حال، اکنون که افق تازهای پیش رو است، انتظار مردم و نخبگان آن است که مجموعه دولت، با انسجام و توانمندی بیشتر، گامهای خود را در مسیر خدمتگزاری بردارد و در این راه، از اصلاحات ضروری و تغییرات مدیریتی نهراسد.
بیگمان، اداره کشور در شرایط پیچیده اقتصادی و سیاسی کنونی، بیش از هر زمان دیگری نیازمند مدیرانی است که علاوه بر سلامت و صداقت، از کارآمدی، تدبیر و مهارت کافی برخوردار باشند. دولت چهاردهم نیز در یک سال گذشته به لطف خدا و حسب تأییدات رهبر انقلاب، با رئیسجمهوری پرتلاش و برخی مدیران کارآمد و شایسته توفیقاتی در اداره کشور کسب کرده که لایق حمایت عمومی جامعه و نخبگان از دولت بودهاست. هیچ دولت و حاکمیتی، اما هیچگاه خالی از نقایص و ایرادات نیست که اصلاح فوری و بیتعلل آنها به چالاکی و موفقیت دولت کمک بیشتری خواهد کرد.
در یکسال گذشته برخی اظهارنظرها، تصمیمها و حتی رفتارهای عملی از سوی شماری از مسئولان دولت، نه تنها موجب ارتقای اعتماد عمومی نشد، بلکه در مواردی به سلب اطمینان و نگرانیهای تازه دامن زد. گاه سخنانی نسنجیده در حوزه اقتصاد، یا تصمیمهایی عجولانه در عرصه فرهنگ و اجتماع، افکار عمومی را آزرده و سرمایه اجتماعی دولت را خدشهدار کردهاست. آقای پزشکیان نیز با چند عزل و برکناری در پی اقدامات ناشایست و لغزشهای بعضی مسئولان دولتی به خوبی نشان دادهاند که در اداره دولت با کسی تعارف ندارند. در همین چندوقت اخیر برخی ناکارآمدیها و اهمالها در تصمیمات اقتصادی، اشکالات و ضعف در سیستم حملونقل و راهها، انتشار مجدد برخی فیشهای حقوقی نجومی، اظهارات نسنجیده بعضی مسئولان دولتی، ناهماهنگیو ضعف در برنامههای فرهنگی نظیر آنچه در برگزاری یک کنسرت عمومی در میدان آزادی رخ داد و اعتماد عمومی را مخدوش نمود و بسیاری لغزشها و بیتدبیریها که قطعاً خود بر آن واقفتر هستید، انتقادات عمومی جامعه و نخبگان را به دنبال داشتهاست.
در چنین شرایطی، صراحت در اصلاح و قاطعیت در برکناری، نشاندهنده ضعف و تزلزل نیست، بلکه نشانهای از عزم و صداقت دولت در پایبندی به اصول حکمرانی صالح است. شخص آقای رئیسجمهور از نخستین روزهای داوطلبی این منصب و تبلیغات و مناظرات خود، سیره عملی امیرالمؤمنین علیهالسلام را الگوی حاکمیتی دولت خود معرفی نمودند. با مروری کوتاه بر تاریخ حکمرانی حضرت با نمونههای فراوانی از قاطعیت و صراحت امیرالمؤمنین در اصلاح بدنه دولت و عزل برخی کارگزاران مواجه میشویم. ایشان کمیل بن زیاد را که مردی صالح و باتقوا و پاکدست بود، به دلیل ناتوانی در حکمرانی صحیح و دفع هجمههای دشمن از کارگزاری شهر هیت عزل فرمودند. همچنین منذر بن جاروت را که در حکمرانی خود مرتکب خیانتی شدهبود، عزل فرموده و طی نامهای به وی او را اینطور بازخواست کردند «همانا شایستگى پدرت، مرا نسبت به تو خوشبین کرد و گمان کردم که همانند پدرت مىباشى و راه او را مىروى؛ ناگهان به من خبر دادند که در هواپرستى، چیزى فروگذار نکرده و توشهاى براى آخرت باقى نگذاشتهاى و دنیاى خود را با تباه کردن آخرت، آباد مىکنى و براى پیوستن به خویشاوندانت، از دین خدا بریدهاى. اگر آنچه به من گزارش شده، درست باشد، شتر خانهات و بند کفشت از تو با ارزشترند».
گاه حتی برخی از عزلهای صورت گرفته در دولت امیرالمؤمنین نه به دلیل خطا و کوتاهی آن مسئول در اداره امور، بلکه به این دلیل بودهاست که حضرت با رصد دائمی فعالیت کارگزاران، برخی مسئولان را برای دیگر مناصب مفیدتر تشخیص داده و اقدام به جابهجایی آنها فرمودهاند. نظیر آنچه در جابهجایی محمدبنابیبکر از ولایت مصر و جایگزینی مالک اشتر رخ داد. «به من خبر دادهاند که از فرستادن مالک اشتر به سوى محل فرماندارىات، ناراحت شدهاى. این کار را به دلیل کند شدن و سهلانگارىات یا انتظار کوشش بیشترى از تو انجام ندادهام. اگر تو را از فرماندارى مصر عزل کردم، فرماندار جایى قرار دادم که اداره آنجا بر تو آسانتر و حکومت تو در آنجا خوشتر است». تاریخ دولت کوتاه امیرالمؤمنین مملو است از چنین اقدامات قاطع و بیتعللی که هر جایی کمکارآمدی و نیاز به عزل یا جابهجایی به چشم آمده حضرت باتصمیم صریحی، فوراً به اصلاح وضعیت پرداختهاند.
بیتردید، جامعه بیش از آنکه انتظار معجزه داشتهباشد، چشم به صداقت و شجاعت دارد. مردم میخواهند بدانند که در برابر ناکارآمدیهای احتمالی، دولتشان سکوت نمیکند و در برابر خطا، بیعمل نمیماند. این شجاعت، میراثی است که از سیره امیرالمؤمنین به دست ما رسیده و میتواند چراغ راه امروز باشد.
جناب آقای دکتر پزشکیان؛ اکنون زمان آن است که با بازنگری دقیق در عملکرد مسئولان و مدیران کلیدی، تصمیمهای قاطع اتخاذ کنید. برکناری به موقع یا جابهجایی برخی مسئولان به پستهای مناسبتر، نه پایان یک راه، بلکه آغاز اصلاح و زمینهساز تحرک تازهای در دولت خواهد بود. مردم با تمام سختیها همچنان امیدوارند؛ امیدی که باید با تدبیر و شجاعت شما پاس داشته میشود.