جوان آنلاین: در جهانی که تصویر‌ها و روایت‌ها نقش مهم‌تری از سیاستنامه‌ها و بیانیه‌های رسمی بازی می‌کنند، بازخوانی فاجعه‌های انسانی نه تنها یک ضرورت اخلاقی است، بلکه بخشی از مبارزه برای حقیقت نیز محسوب می‌شود. کتاب «نسل‌کشی قرن ۲۱» نوشته دکتر ابراهیم متقی و همکارانش که از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده، از جمله آثاری است که در این مسیر گام برداشته است: مستند، تحلیلی، هشداردهنده و در عین حال دردآور.
این کتاب نه فقط گزارشی تاریخی از جنایات معاصر علیه بشریت است، بلکه تحلیلی ساختاری از شیوه‌های مدرن نسل‌کشی در جهان امروز ارائه می‌دهد، نسلی از جنایت‌ها که در پوشش رسانه‌ها، اغلب یا انکار می‌شوند یا توجیه.
وقتی نام «نسل‌کشی» می‌آید، ذهن بسیاری به سراغ جنایاتی در دل تاریخ می‌رود: نسل‌کشی ارامنه از سوی ترکان عثمانی، بومی‌های امریکا و استرالیا از سوی مهاجران اروپایی و حتی جنایاتی متعلق به سده گذشته مانند هولوکاست، نسل‌کشی رواندا و بوسنی. اما این کتاب نشان می‌دهد نسل‌کشی، پدیده‌ای مربوط به گذشته نیست؛ بلکه در قرن بیست‌و‌یکم، با شکل‌ها و ابزار‌های پیچیده‌تری ادامه یافته است.
کتاب با تمرکز ویژه بر نسل‌کشی مردم غزه، یمن، مسلمانان میانمار (روهینگیا)، و مسلمانان هند، چارچوبی مفهومی برای فهم این فجایع ارائه می‌دهد. نویسنده با اتکا به منابع بین‌المللی، گزارش‌های حقوق بشری، و تحلیل‌های ژئوپلیتیک، نشان می‌دهد چگونه خشونت علیه اقلیت‌ها در فضای سکوت جهانی و توجیه‌های سیاسی، به پدیده‌ای مزمن و ساختاری تبدیل شده است.
کتاب «نسل‌کشی قرن ۲۱» ترکیبی است از گزارش، تحلیل و نظریه‌پردازی. اثر در چهار فصل اصلی تنظیم شده که هر فصل به یک منطقه جغرافیایی و یک نوع خاص از خشونت سازمان‌یافته می‌پردازد. نقطه قوت اثر، استفاده از رویکرد بین‌رشته‌ای است: نویسنده نه تنها به داده‌های حقوق بشری و آماری تکیه می‌کند، بلکه از چارچوب‌های نظری روابط بین‌الملل، جامعه‌شناسی سیاسی و تحلیل گفتمان نیز بهره می‌برد.
از منظر ساختاری، کتاب، زبانی روشن و آکادمیک دارد، اما در عین حال کوشیده تا برای مخاطب غیرمتخصص نیز قابل فهم باشد. استفاده از نمودارها، جدول‌ها و نقل‌قول‌های دقیق از بیانیه‌ها و اسناد رسمی، اعتبار کتاب را در سطح مستنداتی جدی قرار می‌دهد.
فصل مربوط به فلسطین و نوار غزه، بدون تردید یکی از پرکشش‌ترین و تحلیلی‌ترین بخش‌های کتاب است. نویسنده در این فصل، سیاست رژیم صهیونیستی در ایجاد قحطی تدریجی، قطع خدمات عمومی، و بمباران هدفمند زیرساخت‌های غیرنظامی را در چارچوب «نسل‌کشی خاموش» بررسی می‌کند. برخلاف نسل‌کشی‌های کلاسیک که با قتل‌عام مستقیم همراه بودند، در اینجا نویسنده نشان می‌دهد چگونه نسل‌کشی می‌تواند از طریق قطع آب، غذا، دارو و جریان اطلاعات صورت گیرد. فرآیندی که امروز در نوار غزه شاهد آن هستیم.
استفاده از مفهوم «biopolitics» (زیست‌سیاست) فوکو و مفهوم «خشونت ساختاری» یوهان گالتونگ، این فصل را به متنی پیشرفته در فهم سیاست‌های نوین مرگ‌آفرینی تبدیل کرده است.
نقاط قوت
پشتوانه نظری قوی: نویسنده با بهره‌گیری از ادبیات نظری مدرن، تلاش کرده تا هر رویداد را فراتر از واکنش احساسی بررسی کند و ریشه‌های ساختاری آن را آشکار سازد.
جامع‌نگری جغرافیایی: کتاب صرفاً بر یک کشور یا منطقه تمرکز ندارد. از فلسطین تا هند، از میانمار تا یمن، تنوع جغرافیایی کتاب به آن جامعیتی بی‌نظیر داده است.
پیوند با سکوت جهانی: از ویژگی‌های قابل توجه اثر، تأکید بر «همدستی سکوت» در سطح بین‌المللی است. کتاب نشان می‌دهد نسل‌کشی‌ها در قرن ۲۱ صرفاً محصول رژیم‌های سرکوبگر نیستند، بلکه محصول انفعال و انکار سازمان‌های بین‌المللی و رسانه‌های جریان اصلی‌اند.
«نسل‌کشی قرن ۲۱» را می‌توان یکی از نخستین تلاش‌های جدی در ایران برای صورت‌بندی علمی نسل‌کشی‌های معاصر دانست؛ کتابی که فراتر از موضع‌گیری‌های سیاسی، سعی کرده فهمی تحلیلی و دانشگاهی از این پدیده ارائه دهد. در فضای فکری‌ای که اغلب با واکنش‌های احساسی، کلی‌گویی یا شعار‌های کوتاه رسانه‌ای روبه‌روست، این کتاب می‌تواند مرجعی باشد برای دانشجویان، پژوهشگران و فعالان فرهنگی. انتشار این اثر از سوی انتشارات سوره مهر، به عنوان یکی از نهاد‌های متعهد به فرهنگ مقاومت، نشانه‌ای از اهتمام آن به پیوند میان روایت و تحلیل است.
کتاب «نسل‌کشی قرن ۲۱» تلاشی جسورانه و علمی است برای آشکار کردن چهره پنهان خشونت در جهان امروز. اثری که به ما نشان می‌دهد، نسل‌کشی الزاماً با گلوله و گاز سمی رخ نمی‌دهد؛ گاه، با نان ندادن، با دارو نرساندن، با قطع اینترنت و برق، با بمباران بیمارستان‌ها و پنهان کردن تصویر، نسل‌ها را می‌کشند.
