جوان آنلاین: مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان در هشتم تیر ماه با شبکه جهانی بی بی سی گفتگویی را داشته است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
سوال: از دیدار شما خرسندم با اینکه می‌دانم شما خیلی مشغله دارید. جناب آقای تخت روانچی، معاون وزیر امور خارجه، متشکرم که وقت تان را در اختیار «بی بی سی» قرار دادید.
پاسخ: از دیدار با شما خرسندم.
سوال: ایران گفته است دیپلماسی زمانی آغاز می‌شود که حملات متوقف شود؛ بنابراین آیا اکنون هنگام گفت‌و‌گو با آمریکایی‌ها است؟
پاسخ: ما همواره طرفدار گفت‌و‌گو و تعامل بوده‌ایم. اما ما نباید این واقعیت را فراموش کنیم که ما در میانه گفت‌و‌گو‌ها و در انتظار ششمین دور مذاکرات با آمریکایی‌ها در عمان بودیم. اما دو روز پیش از آن، اسرائیلی‌ها به ما حمله کردند. این به لطف آمریکایی‌ها میسر شد! اکنون داریم می‌شنویم، آنها پذیرفته‌اند که بخشی از این (تجاوز) بوده‌اند؛ بنابراین آنها (آمریکایی‌ها) شگفتانه خیلی بزرگی برای ما داشتند و دلیل آن اجازه دادن به اسرائیلی‌ها برای تجاوز به ایران و همکاری با آنان در تجاوز به ایران بود؛ بنابراین آنان اعتماد ضروری را که بخش اساسی هر گفت و گویی است از بین برده‌اند. هنگامی که شما به طرف مقابل اطمینان نداشته باشید و طرف مقابل غیرقابل اعتماد باشد، نمی‌توانید مطمئن باشید که چنین چیزی دوباره اتفاق نخواهد افتاد. ما اکنون در این مرحله قرار داریم. ما از آمریکایی‌ها می‌شنویم که برای گفت‌و‌گو آماده هستند، اما آنان باید به این پرسش پاسخ دهند که چه تضمینی وجود دارد که آنان کاری را که انجام دادند دوباره تکرار نخواهند کرد.
سوال: خواسته شما چیست؟
پاسخ: ما در پی ضمانت هستیم.
سوال: چه نوع ضمانتی؟
پاسخ: آنان باید ما را به این باور برسانند که جدی هستند. دفعه قبل، آنان جدی نبودند. آنان نه تنها جدیت نداشتند، که به ما خیانت کردند؛ به گفت‌و‌گو خیانت کردند، به دیپلماسی پشت پا زدند. آنان باید خیلی تلاش کنند تا ما را مطمئن سازند؛ نه تنها ایران را، بلکه آنان باید به جامعه بین المللی اطمینان بخشند که بار دیگر در هیچ اقدام تجاوزگرانه علیه ایران شرکت نخواهند کرد.
سوال:، اما این رئیس جمهور ترامپ بود که آتش بس را ترتیب داد، و از اسرائیل و ایران خواست (درگیری‌ها را) متوقف سازند. آیا این نشانه کافی نیست که او بار‌ها گفته که در اینجا خواهان صلح است، این کافی نیست؟
پاسخ: آتش بس یک چیز است و از سرگیری گفت‌و‌گو‌ها چیز دیگری است. ما باید اطمینان حاصل سازیم که در میانه گفت‌و‌گو‌ها و بحث‌ها، اگر ما چیزی که آمریکایی‌ها به ما می‌گویند را نپذیریم، آنها به زور علیه ما متوسل نخواهند شد. این، آن چیزی است که بار قبل رخ داد و ما باید اطمینان حاصل کنیم که آنچه که در تاریخ ۱۳ ژوئن روی داد، تکرار نمی‌شود.
سوال: ما از رئیس جمهور ترامپ می‌شنویم که او آشکارا می‌گوید که می‌تواند دوباره ایران را بمباران کند یا با ایران گفت‌و‌گو کند. از طریق میانجی گران، و کانال‌های پشتی به شما چه می‌گویند؟
پاسخ: نخست اینکه؛ اظهارات عمومی رئیس جمهور ترامپ بر خلاف حقوق بین الملل است...
سوال:، اما او رئیس جمهور ایالات متحده است و می‌تواند سیاست‌هایش و تغییرات در آن را اعلام کند.
پاسخ: نه، او می‌تواند هر چه که می‌خواهد بگوید. اما، آنچه که تلاش می‌کنم بگویم این است که این بر خلاف حقوق بین الملل است. این بر خلاف منشور سازمان ملل متحد است. این بر خلاف اصول بنیادین سازمان ملل است. سازمان ملل متحد برای چه تشکیل شد؟ برای اینکه جنگ‌های مرگبار را پشت سر گذاریم. اکنون، برخی ممکن است فکر کنند که حق و زور دارند بر اساس هر آنچه که باور دارند هر کاری دوست دارند، انجام دهند. باید بپذیریم که این بر خلاف حقوق بین الملل است. این بر خلاف احساسات هر انسانی است که هنگامی که چیزی می‌گوئید و کسی به آن گوش نمی‌دهد به زور متوسل شوید. این بر خلاف حقوق بین الملل است.
سوال: پس شما احساس می‌کنید که دیگر کشورها حملات به کشورتان را محکوم نکردند، کشور‌های اروپایی، حتی بریتانیا گفتند که اسرائیل حق دارد از خود دفاع کند.
پاسخ: این خیلی عجیب است، البته، بسیاری از کشورها این حملات اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها را محکوم کردند. کشور‌های زیادی همدلی خود را با ایران نشان دادند. حدود یک هفته پیش، سازمان همکاری اسلامی در استانبول نشستی داشت. آنها به اتفاق آرا قطعنامه‌ای قوی را در رد تجاوز اسرائیل و تجاوز آمریکا به ایران تصویب کردند. اما، شما درست می‌گوئید. شماری از کشورها، از جمله در اروپا بودند که از متجاوز طرفداری کردند. این شرم آور است، این شرم آور است، که شماری از کشور‌های اروپایی که همواره مدعای ترویج حقوق بین الملل را داشته‌اند، اکنون از متجاوز طرفداری می‌کنند. اما ما باید بر نیروهای خودمان تکیه کنیم، ما باید برای دفاع از خودمان تدارک و آمادگی داشته باشیم. قسمت آخر جنگ این واقعیت را به اثبات رساند که ایران باید بر توانمندی‌های خود تکیه کند، باید بر هر آنچه که داریم تکیه کنیم تا بتوانیم از خودمان دفاع کنیم.
سوال: برخی حتی می‌گویند که با حملات به تأسیسات هسته‌ای، این را محتمل‌تر می‌سازد که شما تلاش کنید به «بمب هسته‌ای» دست یابید. آیا در اینجا بحث‌ها بر سر این است؟ شما گفتید که باید از خودتان دفاع کنید...
پاسخ: تمایلات بسیاری درون جامعه ایرانی وجود دارد...
سوال: آیا این موضوع جزو بحث‌ها است که شما یک آسیب پذیری می‌بینید که به شما حمله شد، حتی پیش از اینکه بمب هسته‌ای را دنبال کنید...
پاسخ: سیاست ما در زمینه «ان پی تی» تغییری نیافته است. اگرچه...
سوال:، اما شما تهدید کرده‌اید که از «ان پی تی» خارج می‌شوید...
پاسخ: خروج از «ان پی تی» یک چیز است و به سوی بمب حرکت کردن، موضوع دیگری است...
سوال: خب، اجازه دهید درباره اولی صحبت کنیم. مجلس شما قانونی را تصویب کرد مبنی بر اینکه ایران باید از «ان پی تی» خارج شود...
پاسخ: نخیر اینگونه نیست. مجلس قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن رابطه با آژانس بین المللی انرژی اتمی را تعلیق کرد. البته این قانونی است که باید محترم شمرده شود...
سوال: آیا شما در نظر دارید از «ان پی تی» خارج شوید؟
پاسخ: همانگونه که گفتم تمایلات گوناگونی در جامعه ایرانی وجود دارد...
سوال: آیا این گزینه‌ای بر روی میز است؟
پاسخ: تا جایی که مربوط به دولت است… شما دارید درباره جامعه صحبت می‌کنید یا دولت؟
سوال: دولت...
پاسخ: دولت موضعش را درباره هسته‌ای شدن تغییر نداده است. اما، شما دارید می‌شنوید ظرف هفته گذشته و من مطمئن هستم که با بسیاری از افراد در ایران صحبت کرده‌اید و گرایشی قوی در برخی افراد وجود دارد که معتقد هستند ما باید راه دیگری را برویم… برای آنان، اینجا مردم سالاری است و آنها می‌توانند هرچه دوست دارند بیان کنند. اما سیاست دولت در این باره تغییری نکرده است.
سوال: بگذارید روشن صحبت کنیم؛ ما می‌دانیم که پیام‌هایی از طریق میانجی گران میان آمریکا و ایران رد و بدل شده است. چه پیامی اکنون از واشنگتن درباره گام‌های بعدی دریافت کرده‌اید؟
پاسخ: ما از واشنگتن می‌شنویم که به ما می‌گویند می‌خواهند گفت‌و‌گو کنند؛ و جهت اطلاع شما هم هیچ تاریخی (برای مذاکره) تعیین نشده است...
سوال: رئیس جمهور ترامپ درباره این هفته سخن گفت...
پاسخ: من دارم به شما می‌گویم که ما در مورد هیچ تاریخی توافق نکرده‌ایم. ما در مورد شکل مذاکرات هم توافقی نداشته‌ایم. اکنون ما به دنبال پاسخی برای این پرسش هستیم: هنگامی که در گفت‌و‌گو‌ها مشارکت کنیم، آیا شاهد تکرار اقدام تجاوزکارانه خواهیم بود؟ و آمریکایی‌ها باید در مورد این پرسش بسیار مهم کاملاً شفاف باشند.
سوال: و هنگامی که می‌گوئید که نیاز به تضمین دارید، آنها چه پاسخی به شما می‌گویند؟
پاسخ: من در جایگاهی نیستم تا درباره پیام‌هایی که از طریق میانجی گران رد و بدل شده صحبت کنم. اما آنان موضع خود را در مورد این پرسش بسیار مهم هنوز روشن نکرده‌اند.
سوال: آیا شما برداشتی درباره آنچه که رئیس جمهور ترامپ می‌خواهد، دارید؟ زیرا او یک بار گفت که دیگر اهمیتی به توافق نمی‌دهد، زیرا او معتقد است که آسیب کافی به برنامه هسته‌ای شما وارد ساخته است. آیا این روی میز است؟ یک توافق هسته‌ای یا چیزی دیگر...
پاسخ: من واقعاً نمی‌دانم که ماهیت یک دستور کار احتمالی برای مذاکرات چه خواهد بود. ما باید در این باره فکر کنیم. اما همانگونه که گفتم ما نیاز داریم که در این باره به طور روشن بدانیم که چه چیزی قرار است به ما پیشنهاد بدهند تا اعتمادسازی لازم را انجام دهند که لازمه چنین گفت‌و‌گو‌هایی است و به شما می‌گویم این اعتماد با تجاوز آمریکایی‌ها به شدت تضعیف شده است.
سوال: وزیر امور خارجه، آقای عراقچی، گفت که بخاطر آنچه روی داد، دیپلماسی ایران اکنون باید تغییر کند. این به چه معناست؟
پاسخ: ما همواره از دیپلماسی پشتیبانی کرده‌ایم، ما در حال گفت‌و‌گو با اروپایی‌ها هستیم، حتی با وجود آنکه انتقادات خودمان به روشی که آنان در این باره در پیش گرفته‌اند را داریم، و اینکه از متجاوز طرفداری کرده‌اند. مردم در ایران از روشی که اروپایی‌ها در این موضوع داشته‌اند، خسته شده‌اند. با این وجود، ما با اروپایی‌ها تعامل داشته‌ایم. هفته پیش نشستی در ژنو داشتیم و اگر نیازی باشد با اروپایی‌ها دوباره گفت‌و‌گو می‌کنیم. ما با همسایگان مان گفت‌و‌گو می‌کنیم؛ با طرف‌هایی که می‌توانستیم با آنان تبادل دیدگاه داشته باشیم. بنابراین، این خود نشان می‌دهد که ما طرفدار گفت‌و‌گو هستیم. اما با آمریکا، این چیز دیگری است؛ این (موضوع) بی اعتمادی است که باید به طریقی درمان شود. ما نیاز داریم موضع روشن آمریکا را داشته باشیم تا مطمئن شویم که امور دوباره به حالت عادی باز خواهد گشت.
سوال: آیا زمان بازاندیشی درباره برنامه هسته‌ای شما نیست؟ بر اساس گزارش‌ها، یک توافق احتمالی مشتمل بر برداشتن تحریم‌ها، سرمایه گذاری در ایران، در مقابل تنها موافقت ایران با کنار گذاشتن غنی سازی در داخل ایران خواهد بود. آیا این ممکن خواهد بود؟
پاسخ: چرا ما باید با چنین طرح پیشنهادی موافقت کنیم؟
سوال: در این سفر به ما گفته شد که ایران بهای بسیار گزافی برای غنی سازی اورانیوم پرداخته، موجب سو ظن حتی در میان شرکای اروپایی تان شده. چرا اورانیوم را ۶۰ درصد غنی سازی می‌کنید؟ آیا این لازم بود؟
پاسخ: نخست اینکه؛ غنی سازی ۶۰ درصدی برای مقاصد صلح آمیز قابل استفاده است.
سوال:، اما این وضعیت سو ظن را ایجاد کرده است. آیا زمان بازاندیشی… آیا غنی سازی اینقدر مهم است که ایران و ایرانیان در حال پرداخت چنین بهای گزافی هستند؟
پاسخ: نخست اینکه اگر درباره سوءظن صحبت می‌کنید، ما کسانی هستیم که باید از اروپایی‌ها و دیگران بخواهیم درباره موضع شأن شفاف باشند. بنابراین، بار اتهامات را بر دوش یک طرف انداختن موجب حل مشکلات نخواهد شد. اگر قرار است که اتهامات را متوجه طرف مقابل کنیم، این ما هستیم که باید آن را در قبال اروپاییان و دیگران انجام دهیم. اما، در زمینه غنی سازی، ما بهای زیادی در مساله غنی سازی پرداخته‌ایم. زیرا، در درجه نخست این حقی است که ما معتقدیم باید به عنوان یک عضو «ان پی تی» (برای ما) در نظر گرفته شود. دوم اینکه؛ مواد هسته‌ای را از ما دریغ داشته‌اند، موادی که برای مقاصد تحقیقاتی و نیروگاه‌هایمان نیاز داشتیم. بنابراین، ما باید بر خودمان تکیه کنیم. این دلیلی است که موجب شده بر برنامه غنی سازی در ایران اصرار داشته باشیم. اما، درباره سطح آن می‌توان مذاکره کرد، درباره ظرفیت می‌توان بحث و مذاکره کرد. اما اینکه گفته شود شما نمی‌توانید غنی سازی کنید، شما باید غنی سازی صفر داشته باشید، و اگر قبول نکنید، بمباران می‌شوید، این قانون جنگل است!
سوال: وضعیت برنامه هسته‌ای اکنون چگونه است؟ وزیر خارجه گفته است که آسیب «گسترده و جدی» بوده است. آیا می‌توانید جزئیات دقیقی به ما بگویید؟
پاسخ: نه، نمی‌توانم. من در جایگاهی نیستم که ارزیابی دقیقی از صدمات به شما بدهم. من تنها می‌توانم آنچه وزیر خارجه درباره آسیب گفت را تکرار کنم. سطح دقیق آن در حال ارزیابی و ملاحظه است…اما می‌دانم که احتمالاً در مدت کوتاهی همه چیز روشن خواهد شد.
سوال: رافائل گروسی، مدیر کل آژانس گفته است که ایران احتمالاً ظرف چند ماه غنی سازی را از سر بگیرد. شما مساله را در میدان نظارت می‌کنید. آیا ارزیابی شما نیز چنین است؟
پاسخ: من واقعاً نمی‌دانم. شما باید از متخصصان سازمان انرژی اتمی ما درباره اینکه چه زمانی آماده غنی سازی هستند، بپرسید. من فکر نمی‌کنم که رافائل گروسی درباره اینکه ایران ظرف چند ماه در چنین یا چنان وضعیتی خواهد بود، کاملاً درست بگوید. این زمان می‌برد تا همه چیز به طور کامل روشن شود.
سوال: رئیس جمهور ترامپ گفت که بمباران آمریکا برنامه هسته‌ای ایران را محو کرده است...
پاسخ: این ارزیابی او است. آن را به خودش واگذار می‌کنیم.
سوال: ارزیابی شما این نیست…او بسیار عصبانی بود از اینکه رهبر معظم، آیت الله خامنه‌ای، در سخنرانی اش به طور مستقیم از آمریکا انتقاد کرد، از رئیس جمهور ترامپ انتقاد کرد. او گفت که در نظر داشت تحریم‌ها را بردارد، در پی برنامه هسته‌ای بود، او گفت که سپس آن را متوقف کرد؛ به خاطر شیوه‌ای که ایران درباره او صحبت کرد.
پاسخ: این جالب است که ما موضع قربانی و متجاوز را جابجا می‌کنیم. در حقیقت، ما قربانی این اقدام تجاوزکارانه هستیم. ما کاملاً حق داریم از برخوردی که با ما شده، شکایت داشته باشیم. روشی که آمریکایی‌ها- من نمی‌خواهم آنچه پیشتر گفتم را تکرار کنم- دو روز پیش از دور آتی گفت و گوها، آنها در یک اقدام تجاوزگرانه علیه ما مشارکت کردند. این خود همین نشان دهنده نبود صداقت از سوی آمریکایی‌ها است. اکنون آنان از این شاکی هستند که ایران با آنها بد رفتار کرده است؟! بس کنید...
سوال: اگر سرپیچی ایران به دیپلماسی صدمه بزند و.
پاسخ: منظور شما از سرپیچی چیست؟
سوال: سرپیچی این است که شما بیانیه بدهید و بگویید که رئیس جمهور ترامپ اغراق کرده است، به توهین کنید و رئیس جمهور ترامپ در مقابل بگوید که ناراحت شده و توهین کند و سپس او اقداماتی که برای مردم ایران سودمند بود را متوقف کند.
پاسخ: نه، ما این استدلال را باور نمی‌کنیم که او در آستانه لغو تحریم‌ها بود و به یکباره موضعش را تغییر داد. ما این استدلال را باور نمی‌کنیم. نخست اینکه؛ این تحریم‌ها به عقیده ما غیرقانونی است، بر اساس برداشت ما از حقوق بین الملل، آن تحریم‌ها غیر قانونی است؛ و اینکه قضیه را اینقدر ساده ببینیم که «من داشتم آن تحریم‌ها را بر می‌داشتم و شما چنین با من رفتار کردید و به همین دلیل من تحریم‌ها را لغو نمی‌کنم»؛ این راه و روشی نیست که برداشتن تحریم‌ها بر اساس آن اجرا شود. به هر حال، آنگونه که او به رهبر ما توهین کرد. ایشان تنها یک رهبر سیاسی نیست، ایشان رهبری دینی با میلیون‌ها پیرو است، میلیون‌ها پیرو؛ و به آن پیروان هم توهین شده است.
سوال: شما فکر می‌کنید اسرائیل چه می‌خواهد؟
پاسخ: آنگونه که آنها اقدام کردند؛ می‌خواستند هر کار که تمایل داشتند را انجام دهند تا جمهوری اسلامی ایران را تضعیف کنند. اما آنان شکست خوردند. آنان شکست خوردند. شما شاید دیروز در خیابان‌های تهران به این سو و آن سو سفر کردید. شما شاهد بودید که چگونه مردم تهران در گرمای تابستان در خیابان آمدند و تلاش کردند با عزیزانشان، با شهیدان خداحافظی کنند. همین نکته نشان می‌دهد که مردم چگونه نه تنها پشتیبان حکومت هستند، که تسلیم نیز نشده‌اند. آنان حامی روشی هستند که دولت دارد وضعیت را به پیش می‌برد و علیرغم خواست آمریکا و اسرائیل، ما متحده بوده‌ایم. من مطمئن هستم که از بسیاری از ایرانی‌ها در خیابان پرسیده‌اید که آیا احساس همدلی با یکدیگر دارند و یا نه؟
سوال: نتانیاهو روشن گفته است که به دنبال تغییر رهبری در اینجا است. رئیس جمهور ترامپ دیدگاه متفاوتی دارد. شما چه پیام‌هایی دریافت کرده‌اید؟ آیا ایالات متحده می‌خواهد تغییر حکومت در ایران انجام دهد، اقدامی در مورد رهبر معظم انقلاب؟
پاسخ: نخست اینکه؛ اینها خواب و خیال نتانیاهو و هر کس دیگری در جهان است که فکر بکنند می‌توانند در ایران تغییر حکومت اجرا کنند. همانگونه که گفتم مردم طرفدار راه و روشی هستند که امور انجام شده است. اگرچه ممکن است آنها نسبت به اقدامات دولت انتقاد داشته باشند. اما هنگامی که پای تجاوز خارجی به میان می‌آید، ایرانیان مشهور هستند به اینکه از یکدیگر پشتیبانی می‌کنند، که متحد بشوند تا با تجاوزی مقابله کنند؛ و این دلیلی است که من معتقدم تغییر حکومت در ایران اتفاق نخواهد افتاد. زیرا ایران چندین هزار سال پیشینه تمدنی و تاریخی دارد.
سوال: شما از ایالات متحده چه پیامی شنیده‌اید؟ آیا این سیاست آنها هست یا نیست؟ آنها به شما چه گفته‌اند؟
پاسخ: ما اظهارات عمومی از آمریکایی‌ها شنیده‌ایم.
سوال: به طور خصوصی چه چیزی به شما گفته‌اند؟
پاسخ: تقریباً همان اظهارات؛ اینکه آنها نمی‌خواهند درگیر تغییر رژیم شوند. اما نکته مد نظرم این است که تغییر حکومت یک اقدام باطل و بیهوده است و در ایران عملی نخواهد شد.
سوال: این برای ایران بهت آور نبود که شمار زیادی از فرماندهان ارشد شما، دانشمندان هسته‌ای پیشرو شما ظرف چند ساعت از عملیات اسرائیل هدف قرار گرفتند و کشته شدند؟ دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، موساد چقدر در جامعه شما نفوذ کرده است؟ این چقدر خطرناک است؟
پاسخ: پس از حمله تروریستی به فرماندهان ما در حالی که در خانه‌هایشان در کنار عزیزانشان در خواب بودند، این جنایت است. کشتن یک فرد نظامی در حالی که در پشت جبهه به سر می‌برد هم حتی یک جنایت است. این تا اینجا. اما به آنچه در ادامه روی داد بنگرید؛ روز بعد این افراد جایگزین شدند...
سوال: برخی از آنان کشته شدند...
پاسخ: یکی از آنان شهید شد، اما شخص دیگری جایگزینش شد. این روش درستی برای نگاه کردن به آنچه در ایران می‌گذرد نیست. ممکن است در کشور دیگری این مساله مهم باشد که اگر رهبران نظامی را حذف کنید، کشور در هرج و مرج فرو برود. در مورد ایران، قضیه بر عکس است؛ نه تنها با وضعیت هرج و مرج رو‌به‌رو نمی‌شود، بلکه مردم برای ناامید ساختن آمریکا و اسرائیل متحد می‌شوند. ایران متفاوت است و آنها باید درک کنند که ایران متفاوت است.
سوال: بسیاری نگران این هستند که به علت نفوذ دستگاه اطلاعات اسرائیل، نیروهای امنیتی سرکوب می‌کنند، مردم دستگیر می‌شوند، مردم اعدام می‌شوند و این بر مردم تأثیر می‌گذارد، بر زندگی شأن تأثیر دارد...
پاسخ:... ما در جنگ هستیم...
سوال: اکنون؟!
پاسخ: حالا نه، اما فضای جنگ هنوز از بین نرفته است، با اینکه در وضعیت آتش بس هستیم. اما، نیروهای امنیتی باید هشیار باشند...
سوال: به نظر شما آیا زیاده روی نمی‌کنید؟
پاسخ: منظور شما چیست؟
سوال: اینکه افراد مشهور مخالف دولت (اپوزیسیون) و معترضان...
پاسخ: نه، مساله این نیست. این درست نیست. آنها (نیروهای امنیتی) اگر با وضعیت مشکوکی رو‌به‌رو شوند، تلاش می‌کنند بفهمند داستان از چه قرار است و ممکن است برخی دستگیر شوند و اگر خطایی مرتکب نشده باشند، آزاد می‌شوند. اما، ما عوامل موساد را دستگیر کرده‌ایم. ما کسانی را دستگیر کرده‌ایم که اقدامات خلاف امنیت کشور مرتکب شده‌اند. این دلیلی است که حضور نیروهای امنیتی این روز‌ها محسوس‌تر است. آنان هر کاری که لازم است برای حفاظت از جان ایرانیان انجام می‌دهند. ما اجازه نخواهیم داد تا عوامل اسرائیلی، عوامل آمریکایی در ایران آزادی عمل داشته باشند و من گمان می‌کنم در هر کشور دیگری که مورد حمله قرار گرفته باشد نیز وضعیت چنین باشد.
سوال: آیا شما فکر می‌کنید آتش بس پایدار می‌ماند؟
پاسخ: این مشخص نیست. تا جایی که به ایران مربوط می‌شود؛ تا زمانی که مورد حمله قرار نگرفته باشیم به آن پایبند خواهیم ماند. اما اگر به هر طریقی آنها یعنی اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها احساس کنند که ممکن است موفقیتی به دست آورند، بایستی خویشتن داری کنند و به بخت و اقبال دل نبندند، زیرا این بار ما می‌دانیم چگونه عمل کنیم و ما هر آنچه که لازم باشد برای محافظت از مردم مان انجام خواهیم داد.
سوال: تنها برای روشن کردن مساله؛ آیا ایالات متحده به شما اطمینانی داده است؟ تا آنجا که به آنان مربوط است، حملات شأن را به پایان رسانده‌اند، اسرائیلی‌ها نیز به همین ترتیب حمله نمی‌کنند. آیا به شما اطمینان خاطری داده‌اند؟
پاسخ: آنچه که آشکارا گفته‌اند.
سوال: آیا به طور خصوصی آن را گفته‌اند؟
پاسخ: تا جایی که به خاطر می‌آورم به طور محرمانه پیامی نفرستاده‌اند. اما آشکارا و علنی گفته‌اند که این مرحله به پایان رسیده است. اما بی اعتمادی، مساله اصلی هرگونه تعاملی در آینده است.
سوال: جدای از ترتیبات مربوط به آتش بس، آیا متحدان عرب شما مانند قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در حال انجام اقدامات بیشتری برای اطمینان یافتن از جلوگیری از سرگرفتن مناقشه هستند؟
پاسخ: نخست اینکه؛ ما در شرایط خوبی در روابط مان با همه همسایگان مان از جمله در حوزه خلیج فارس هستیم. ما بهترین روابط را با این کشورها داریم و در ارتباط روزانه با این همسایگان هستیم.
سوال: آیا می‌توانند کاری کنند تا مطمئن شوند که از سرگیری مناقشه در کار نخواهد بود؟
پاسخ: آنها هر کار که بتوانند می‌کنند. آنها هر چه بتوانند انجام می‌دهند تا فضای لازم برای گفت‌و‌گو را فراهم کنند. اما همانگونه که پیشتر گفتم؛ ما باید مطمئن شویم که آمریکایی‌ها بار دیگر این اقدام را تکرار نخواهند کرد.
سوال: آیا آنها می‌توانند رئیس جمهور ترامپ را قانع کنند؟
پاسخ: نمی‌دانم. باید از خودشان بپرسید. اما می‌دانید، آنها (کشور‌های عرب خلیج فارس) صداقت دارند. آنها در زمینه ترویج صلح در میان همسایگان صادق هستند. به همین دلیل ما در ارتباط نزدیک با آنها هستیم، و در تماس‌های های روزانه با آنها تبادل اطلاعات و دیدگاه داریم؛ و برایشان آرزوی توفیق می‌کنیم اگر تلاشی داشته باشند تا آمریکایی‌ها را ترغیب کنند به اینکه روشی که با ایران رفتار کرده‌اند، بد و، فاجعه بار بوده برایشان آرزوی توفیق می‌کنیم.
سوال: آیا آنها تأثیری در دستیابی به آتش بس داشتند؟
پاسخ: آنان در ارتباط با هر دو طرف بوده‌اند.
سوال: و آیا تأثیری داشته‌اند.
پاسخ: من فکر می‌کنم چنین بوده است.
سوال ماجرای آنچه بود که اسرائیلی‌ها گفتند که «ما فعلاً، به اهداف مان دست یافته‌ایم» ...
پاسخ: آنان می‌توانند چنین ادعایی کنند که به اهداف شأن دست یافته‌اند، این به درد خودشان می‌خورد که چنین صحبتی بکنند. اما هنگامی که به آن دست یافتیم، آنها آتش بس را بر پا داشتند و ما نیز چنین کردیم.
سوال: این خطرناک نیست…اغلب گفته می‌شود هنگامی که گفت‌و‌گو متوقف می‌شود، مخاطرات باز می‌گردد؟
پاسخ: مخاطرات…شما نمی‌توانید اطمینان داشته باشید که مخاطره‌ای در کار نخواهد بود.
سوال: اکنون سطح مخاطرات چقدر بالاست؟
پاسخ: من نمی‌توانم آمار و ارقامی در این زمینه به شما بگویم...
سوال: با هر کسی که در اینجا ملاقات کرده‌ایم به ما گفته که آتش بس برقرار نخواهد ماند. آنان نگران جنگ دیگری هستند. شما در وزارت خارجه چقدر نگران هستید؟
پاسخ: ما باید آماده باشیم. ما باید هر آنچه لازم است انجام دهیم. باید هوشیار باشیم و دوباره غافلگیر نشویم. به همین دلیل است که ما بسیار محتاط هستیم و هر لحظه مراقب هستیم تا با خیانتی مشابه مواجه نشویم.
سوال: به این دلیل که اعتماد بسیار کم بود و اکنون به زیر صفر رفته است؟
پاسخ: همان گونه که گفتم من آمار و ارقامی در زمینه سطح اعتماد نخواهم گفت. اما آمریکایی‌ها می‌دانند در مورد چه صحبت می‌کنم.
سوال: برای پیش رفتن، آیا امیدی به ما می‌دهید...
پاسخ: انسان باید امیدوار باشد و ما نیز امیدواریم. ما جنگ نمی‌خواهیم. ما می‌خواهیم گفت‌و‌گو و دیپلماسی داشته باشیم. اما مجبوریم آماده باشیم، ما باید محتاط باشیم، تا دوباره غافلگیر نشویم. ما می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم از اینکه خیانتی مشابه تکرار نخواهد شد.
سوال: شما می‌گوئید به شما خیانت شده است. اما اسرائیل، اروپایی‌ها و آمریکا می‌گویند به ایران اعتماد ندارند. این احساسی است که آنان دارند. مساله آنها این است...
پاسخ: ما اعتماد نداریم. آنها شاید به ایران اعتماد نداشته باشند، اما ما اقدام تجاوزکارانه‌ای علیه آنان انجام نداده‌ایم. اما آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها مرتکب اقدام تجاوزگرانه علیه ایران شده‌اند و برخی رهبران اروپایی از آن را تأیید کرده‌اند. این مضحک است، این تمسخر عدالت است. کسانی که مدعای ترویج حقوق بین الملل را داشته‌اند در جایگاه خوبی برای توجیه اقدامات آمریکا نیستند.
سوال: آنها می‌گویند که این ایران است که باید به دنیا اعتماد دهد که برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک اش تهدید نیستند.
پاسخ: ما در حال گفت‌و‌گو با آمریکایی‌ها، در میانه مذاکرات بودیم که ناگهان با تجاوزگری آشکار رو‌به‌رو شدیم و آنانی که از ما انتقاد می‌کنند؛ باید به روشی که با ما رفتار شد خرده بگیرند، آنها باید از آمریکایی‌ها انتقاد کنند، آنها باید از اسرائیلی‌ها انتقاد کنند؛ و اگر جرأت انتقاد از آمریکا را ندارند، باید سکوت کنند، نه اینکه تجاوزگری را توجیه کنند.
خبرنگار: آقای دکتر تخت روانچی؛ از شما بسیار متشکرم.
دکترتخت روانچی: از گفت و گوی با شما خرسندم.
شبکه جهانی بی بی سی با جناب آقای دکتر تخت روانچی معاون سیاسی محترم وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران
۸ تیرماه ۱۴۰۴
سوال: از دیدار شما خرسندم با اینکه می‌دانم شما خیلی مشغله دارید. جناب آقای تخت روانچی، معاون وزیر امور خارجه، متشکرم که وقت تان را در اختیار «بی بی سی» قرار دادید.
پاسخ: از دیدار با شما خرسندم.
سوال: ایران گفته است دیپلماسی زمانی آغاز می‌شود که حملات متوقف شود؛ بنابراین آیا اکنون هنگام گفت‌و‌گو با آمریکایی‌ها است؟
پاسخ: ما همواره طرفدار گفت‌و‌گو و تعامل بوده‌ایم. اما ما نباید این واقعیت را فراموش کنیم که ما در میانه گفت‌و‌گو‌ها و در انتظار ششمین دور مذاکرات با آمریکایی‌ها در عمان بودیم. اما دو روز پیش از آن، اسرائیلی‌ها به ما حمله کردند. این به لطف آمریکایی‌ها میسر شد! اکنون داریم می‌شنویم، آنها پذیرفته‌اند که بخشی از این (تجاوز) بوده‌اند؛ بنابراین آنها (آمریکایی‌ها) شگفتانه خیلی بزرگی برای ما داشتند و دلیل آن اجازه دادن به اسرائیلی‌ها برای تجاوز به ایران و همکاری با آنان در تجاوز به ایران بود؛ بنابراین آنان اعتماد ضروری را که بخش اساسی هر گفت و گویی است از بین برده‌اند. هنگامی که شما به طرف مقابل اطمینان نداشته باشید و طرف مقابل غیرقابل اعتماد باشد، نمی‌توانید مطمئن باشید که چنین چیزی دوباره اتفاق نخواهد افتاد. ما اکنون در این مرحله قرار داریم. ما از آمریکایی‌ها می‌شنویم که برای گفت‌و‌گو آماده هستند، اما آنان باید به این پرسش پاسخ دهند که چه تضمینی وجود دارد که آنان کاری را که انجام دادند دوباره تکرار نخواهند کرد.
سوال: خواسته شما چیست؟
پاسخ: ما در پی ضمانت هستیم.
سوال: چه نوع ضمانتی؟
پاسخ: آنان باید ما را به این باور برسانند که جدی هستند. دفعه قبل، آنان جدی نبودند. آنان نه تنها جدیت نداشتند، که به ما خیانت کردند؛ به گفت‌و‌گو خیانت کردند، به دیپلماسی پشت پا زدند. آنان باید خیلی تلاش کنند تا ما را مطمئن سازند؛ نه تنها ایران را، بلکه آنان باید به جامعه بین المللی اطمینان بخشند که بار دیگر در هیچ اقدام تجاوزگرانه علیه ایران شرکت نخواهند کرد.
سوال:، اما این رئیس جمهور ترامپ بود که آتش بس را ترتیب داد، و از اسرائیل و ایران خواست (درگیری‌ها را) متوقف سازند. آیا این نشانه کافی نیست که او بار‌ها گفته که در اینجا خواهان صلح است، این کافی نیست؟
پاسخ: آتش بس یک چیز است و از سرگیری گفت‌و‌گو‌ها چیز دیگری است. ما باید اطمینان حاصل سازیم که در میانه گفت‌و‌گو‌ها و بحث‌ها، اگر ما چیزی که آمریکایی‌ها به ما می‌گویند را نپذیریم، آنها به زور علیه ما متوسل نخواهند شد. این، آن چیزی است که بار قبل رخ داد و ما باید اطمینان حاصل کنیم که آنچه که در تاریخ ۱۳ ژوئن روی داد، تکرار نمی‌شود.
سوال: ما از رئیس جمهور ترامپ می‌شنویم که او آشکارا می‌گوید که می‌تواند دوباره ایران را بمباران کند یا با ایران گفت‌و‌گو کند. از طریق میانجی گران، و کانال‌های پشتی به شما چه می‌گویند؟
پاسخ: نخست اینکه؛ اظهارات عمومی رئیس جمهور ترامپ بر خلاف حقوق بین الملل است...
سوال:، اما او رئیس جمهور ایالات متحده است و می‌تواند سیاست‌هایش و تغییرات در آن را اعلام کند.
پاسخ: نه، او می‌تواند هر چه که می‌خواهد بگوید. اما، آنچه که تلاش می‌کنم بگویم این است که این بر خلاف حقوق بین الملل است. این بر خلاف منشور سازمان ملل متحد است. این بر خلاف اصول بنیادین سازمان ملل است. سازمان ملل متحد برای چه تشکیل شد؟ برای اینکه جنگ‌های مرگبار را پشت سر گذاریم. اکنون، برخی ممکن است فکر کنند که حق و زور دارند بر اساس هر آنچه که باور دارند هر کاری دوست دارند، انجام دهند. باید بپذیریم که این بر خلاف حقوق بین الملل است. این بر خلاف احساسات هر انسانی است که هنگامی که چیزی می‌گوئید و کسی به آن گوش نمی‌دهد به زور متوسل شوید. این بر خلاف حقوق بین الملل است.
سوال: پس شما احساس می‌کنید که دیگر کشورها حملات به کشورتان را محکوم نکردند، کشور‌های اروپایی، حتی بریتانیا گفتند که اسرائیل حق دارد از خود دفاع کند.
پاسخ: این خیلی عجیب است، البته، بسیاری از کشورها این حملات اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها را محکوم کردند. کشور‌های زیادی همدلی خود را با ایران نشان دادند. حدود یک هفته پیش، سازمان همکاری اسلامی در استانبول نشستی داشت. آنها به اتفاق آرا قطعنامه‌ای قوی را در رد تجاوز اسرائیل و تجاوز آمریکا به ایران تصویب کردند. اما، شما درست می‌گوئید. شماری از کشورها، از جمله در اروپا بودند که از متجاوز طرفداری کردند. این شرم آور است، این شرم آور است، که شماری از کشور‌های اروپایی که همواره مدعای ترویج حقوق بین الملل را داشته‌اند، اکنون از متجاوز طرفداری می‌کنند. اما ما باید بر نیروهای خودمان تکیه کنیم، ما باید برای دفاع از خودمان تدارک و آمادگی داشته باشیم. قسمت آخر جنگ این واقعیت را به اثبات رساند که ایران باید بر توانمندی‌های خود تکیه کند، باید بر هر آنچه که داریم تکیه کنیم تا بتوانیم از خودمان دفاع کنیم.
سوال: برخی حتی می‌گویند که با حملات به تأسیسات هسته‌ای، این را محتمل‌تر می‌سازد که شما تلاش کنید به «بمب هسته‌ای» دست یابید. آیا در اینجا بحث‌ها بر سر این است؟ شما گفتید که باید از خودتان دفاع کنید...
پاسخ: تمایلات بسیاری درون جامعه ایرانی وجود دارد...
سوال: آیا این موضوع جزو بحث‌ها است که شما یک آسیب پذیری می‌بینید که به شما حمله شد، حتی پیش از اینکه بمب هسته‌ای را دنبال کنید...
پاسخ: سیاست ما در زمینه «ان پی تی» تغییری نیافته است. اگرچه...
سوال:، اما شما تهدید کرده‌اید که از «ان پی تی» خارج می‌شوید...
پاسخ: خروج از «ان پی تی» یک چیز است و به سوی بمب حرکت کردن، موضوع دیگری است...
سوال: خب، اجازه دهید درباره اولی صحبت کنیم. مجلس شما قانونی را تصویب کرد مبنی بر اینکه ایران باید از «ان پی تی» خارج شود...
پاسخ: نخیر اینگونه نیست. مجلس قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن رابطه با آژانس بین المللی انرژی اتمی را تعلیق کرد. البته این قانونی است که باید محترم شمرده شود...
سوال: آیا شما در نظر دارید از «ان پی تی» خارج شوید؟
پاسخ: همانگونه که گفتم تمایلات گوناگونی در جامعه ایرانی وجود دارد...
سوال: آیا این گزینه‌ای بر روی میز است؟
پاسخ: تا جایی که مربوط به دولت است… شما دارید درباره جامعه صحبت می‌کنید یا دولت؟
سوال: دولت...
پاسخ: دولت موضعش را درباره هسته‌ای شدن تغییر نداده است. اما، شما دارید می‌شنوید ظرف هفته گذشته و من مطمئن هستم که با بسیاری از افراد در ایران صحبت کرده‌اید و گرایشی قوی در برخی افراد وجود دارد که معتقد هستند ما باید راه دیگری را برویم… برای آنان، اینجا مردم سالاری است و آنها می‌توانند هرچه دوست دارند بیان کنند. اما سیاست دولت در این باره تغییری نکرده است.
سوال: بگذارید روشن صحبت کنیم؛ ما می‌دانیم که پیام‌هایی از طریق میانجی گران میان آمریکا و ایران رد و بدل شده است. چه پیامی اکنون از واشنگتن درباره گام‌های بعدی دریافت کرده‌اید؟
پاسخ: ما از واشنگتن می‌شنویم که به ما می‌گویند می‌خواهند گفت‌و‌گو کنند؛ و جهت اطلاع شما هم هیچ تاریخی (برای مذاکره) تعیین نشده است...
سوال: رئیس جمهور ترامپ درباره این هفته سخن گفت...
پاسخ: من دارم به شما می‌گویم که ما در مورد هیچ تاریخی توافق نکرده‌ایم. ما در مورد شکل مذاکرات هم توافقی نداشته‌ایم. اکنون ما به دنبال پاسخی برای این پرسش هستیم: هنگامی که در گفت‌و‌گو‌ها مشارکت کنیم، آیا شاهد تکرار اقدام تجاوزکارانه خواهیم بود؟ و آمریکایی‌ها باید در مورد این پرسش بسیار مهم کاملاً شفاف باشند.
سوال: و هنگامی که می‌گوئید که نیاز به تضمین دارید، آنها چه پاسخی به شما می‌گویند؟
پاسخ: من در جایگاهی نیستم تا درباره پیام‌هایی که از طریق میانجی گران رد و بدل شده صحبت کنم. اما آنان موضع خود را در مورد این پرسش بسیار مهم هنوز روشن نکرده‌اند.
سوال: آیا شما برداشتی درباره آنچه که رئیس جمهور ترامپ می‌خواهد، دارید؟ زیرا او یک بار گفت که دیگر اهمیتی به توافق نمی‌دهد، زیرا او معتقد است که آسیب کافی به برنامه هسته‌ای شما وارد ساخته است. آیا این روی میز است؟ یک توافق هسته‌ای یا چیزی دیگر...
پاسخ: من واقعاً نمی‌دانم که ماهیت یک دستور کار احتمالی برای مذاکرات چه خواهد بود. ما باید در این باره فکر کنیم. اما همانگونه که گفتم ما نیاز داریم که در این باره به طور روشن بدانیم که چه چیزی قرار است به ما پیشنهاد بدهند تا اعتمادسازی لازم را انجام دهند که لازمه چنین گفت‌و‌گو‌هایی است و به شما می‌گویم این اعتماد با تجاوز آمریکایی‌ها به شدت تضعیف شده است.
سوال: وزیر امور خارجه، آقای عراقچی، گفت که بخاطر آنچه روی داد، دیپلماسی ایران اکنون باید تغییر کند. این به چه معناست؟
پاسخ: ما همواره از دیپلماسی پشتیبانی کرده‌ایم، ما در حال گفت‌و‌گو با اروپایی‌ها هستیم، حتی با وجود آنکه انتقادات خودمان به روشی که آنان در این باره در پیش گرفته‌اند را داریم، و اینکه از متجاوز طرفداری کرده‌اند. مردم در ایران از روشی که اروپایی‌ها در این موضوع داشته‌اند، خسته شده‌اند. با این وجود، ما با اروپایی‌ها تعامل داشته‌ایم. هفته پیش نشستی در ژنو داشتیم و اگر نیازی باشد با اروپایی‌ها دوباره گفت‌و‌گو می‌کنیم. ما با همسایگان مان گفت‌و‌گو می‌کنیم؛ با طرف‌هایی که می‌توانستیم با آنان تبادل دیدگاه داشته باشیم. بنابراین، این خود نشان می‌دهد که ما طرفدار گفت‌و‌گو هستیم. اما با آمریکا، این چیز دیگری است؛ این (موضوع) بی اعتمادی است که باید به طریقی درمان شود. ما نیاز داریم موضع روشن آمریکا را داشته باشیم تا مطمئن شویم که امور دوباره به حالت عادی باز خواهد گشت.
سوال: آیا زمان بازاندیشی درباره برنامه هسته‌ای شما نیست؟ بر اساس گزارش‌ها، یک توافق احتمالی مشتمل بر برداشتن تحریم‌ها، سرمایه گذاری در ایران، در مقابل تنها موافقت ایران با کنار گذاشتن غنی سازی در داخل ایران خواهد بود. آیا این ممکن خواهد بود؟
پاسخ: چرا ما باید با چنین طرح پیشنهادی موافقت کنیم؟
سوال: در این سفر به ما گفته شد که ایران بهای بسیار گزافی برای غنی سازی اورانیوم پرداخته، موجب سو ظن حتی در میان شرکای اروپایی تان شده. چرا اورانیوم را ۶۰ درصد غنی سازی می‌کنید؟ آیا این لازم بود؟
پاسخ: نخست اینکه؛ غنی سازی ۶۰ درصدی برای مقاصد صلح آمیز قابل استفاده است.
سوال:، اما این وضعیت سو ظن را ایجاد کرده است. آیا زمان بازاندیشی… آیا غنی سازی اینقدر مهم است که ایران و ایرانیان در حال پرداخت چنین بهای گزافی هستند؟
پاسخ: نخست اینکه اگر درباره سوءظن صحبت می‌کنید، ما کسانی هستیم که باید از اروپایی‌ها و دیگران بخواهیم درباره موضع شأن شفاف باشند. بنابراین، بار اتهامات را بر دوش یک طرف انداختن موجب حل مشکلات نخواهد شد. اگر قرار است که اتهامات را متوجه طرف مقابل کنیم، این ما هستیم که باید آن را در قبال اروپاییان و دیگران انجام دهیم. اما، در زمینه غنی سازی، ما بهای زیادی در مساله غنی سازی پرداخته‌ایم. زیرا، در درجه نخست این حقی است که ما معتقدیم باید به عنوان یک عضو «ان پی تی» (برای ما) در نظر گرفته شود. دوم اینکه؛ مواد هسته‌ای را از ما دریغ داشته‌اند، موادی که برای مقاصد تحقیقاتی و نیروگاه‌هایمان نیاز داشتیم. بنابراین، ما باید بر خودمان تکیه کنیم. این دلیلی است که موجب شده بر برنامه غنی سازی در ایران اصرار داشته باشیم. اما، درباره سطح آن می‌توان مذاکره کرد، درباره ظرفیت می‌توان بحث و مذاکره کرد. اما اینکه گفته شود شما نمی‌توانید غنی سازی کنید، شما باید غنی سازی صفر داشته باشید، و اگر قبول نکنید، بمباران می‌شوید، این قانون جنگل است!
سوال: وضعیت برنامه هسته‌ای اکنون چگونه است؟ وزیر خارجه گفته است که آسیب «گسترده و جدی» بوده است. آیا می‌توانید جزئیات دقیقی به ما بگویید؟
پاسخ: نه، نمی‌توانم. من در جایگاهی نیستم که ارزیابی دقیقی از صدمات به شما بدهم. من تنها می‌توانم آنچه وزیر خارجه درباره آسیب گفت را تکرار کنم. سطح دقیق آن در حال ارزیابی و ملاحظه است…اما می‌دانم که احتمالاً در مدت کوتاهی همه چیز روشن خواهد شد.
سوال: رافائل گروسی، مدیر کل آژانس گفته است که ایران احتمالاً ظرف چند ماه غنی سازی را از سر بگیرد. شما مساله را در میدان نظارت می‌کنید. آیا ارزیابی شما نیز چنین است؟
پاسخ: من واقعاً نمی‌دانم. شما باید از متخصصان سازمان انرژی اتمی ما درباره اینکه چه زمانی آماده غنی سازی هستند، بپرسید. من فکر نمی‌کنم که رافائل گروسی درباره اینکه ایران ظرف چند ماه در چنین یا چنان وضعیتی خواهد بود، کاملاً درست بگوید. این زمان می‌برد تا همه چیز به طور کامل روشن شود.
سوال: رئیس جمهور ترامپ گفت که بمباران آمریکا برنامه هسته‌ای ایران را محو کرده است...
پاسخ: این ارزیابی او است. آن را به خودش واگذار می‌کنیم.
سوال: ارزیابی شما این نیست…او بسیار عصبانی بود از اینکه رهبر معظم، آیت الله خامنه‌ای، در سخنرانی اش به طور مستقیم از آمریکا انتقاد کرد، از رئیس جمهور ترامپ انتقاد کرد. او گفت که در نظر داشت تحریم‌ها را بردارد، در پی برنامه هسته‌ای بود، او گفت که سپس آن را متوقف کرد؛ به خاطر شیوه‌ای که ایران درباره او صحبت کرد.
پاسخ: این جالب است که ما موضع قربانی و متجاوز را جابجا می‌کنیم. در حقیقت، ما قربانی این اقدام تجاوزکارانه هستیم. ما کاملاً حق داریم از برخوردی که با ما شده، شکایت داشته باشیم. روشی که آمریکایی‌ها- من نمی‌خواهم آنچه پیشتر گفتم را تکرار کنم- دو روز پیش از دور آتی گفت و گوها، آنها در یک اقدام تجاوزگرانه علیه ما مشارکت کردند. این خود همین نشان دهنده نبود صداقت از سوی آمریکایی‌ها است. اکنون آنان از این شاکی هستند که ایران با آنها بد رفتار کرده است؟! بس کنید...
سوال: اگر سرپیچی ایران به دیپلماسی صدمه بزند و.
پاسخ: منظور شما از سرپیچی چیست؟
سوال: سرپیچی این است که شما بیانیه بدهید و بگویید که رئیس جمهور ترامپ اغراق کرده است، به توهین کنید و رئیس جمهور ترامپ در مقابل بگوید که ناراحت شده و توهین کند و سپس او اقداماتی که برای مردم ایران سودمند بود را متوقف کند.
پاسخ: نه، ما این استدلال را باور نمی‌کنیم که او در آستانه لغو تحریم‌ها بود و به یکباره موضعش را تغییر داد. ما این استدلال را باور نمی‌کنیم. نخست اینکه؛ این تحریم‌ها به عقیده ما غیرقانونی است، بر اساس برداشت ما از حقوق بین الملل، آن تحریم‌ها غیر قانونی است؛ و اینکه قضیه را اینقدر ساده ببینیم که «من داشتم آن تحریم‌ها را بر می‌داشتم و شما چنین با من رفتار کردید و به همین دلیل من تحریم‌ها را لغو نمی‌کنم»؛ این راه و روشی نیست که برداشتن تحریم‌ها بر اساس آن اجرا شود. به هر حال، آنگونه که او به رهبر ما توهین کرد. ایشان تنها یک رهبر سیاسی نیست، ایشان رهبری دینی با میلیون‌ها پیرو است، میلیون‌ها پیرو؛ و به آن پیروان هم توهین شده است.
سوال: شما فکر می‌کنید اسرائیل چه می‌خواهد؟
پاسخ: آنگونه که آنها اقدام کردند؛ می‌خواستند هر کار که تمایل داشتند را انجام دهند تا جمهوری اسلامی ایران را تضعیف کنند. اما آنان شکست خوردند. آنان شکست خوردند. شما شاید دیروز در خیابان‌های تهران به این سو و آن سو سفر کردید. شما شاهد بودید که چگونه مردم تهران در گرمای تابستان در خیابان آمدند و تلاش کردند با عزیزانشان، با شهیدان خداحافظی کنند. همین نکته نشان می‌دهد که مردم چگونه نه تنها پشتیبان حکومت هستند، که تسلیم نیز نشده‌اند. آنان حامی روشی هستند که دولت دارد وضعیت را به پیش می‌برد و علیرغم خواست آمریکا و اسرائیل، ما متحده بوده‌ایم. من مطمئن هستم که از بسیاری از ایرانی‌ها در خیابان پرسیده‌اید که آیا احساس همدلی با یکدیگر دارند و یا نه؟
سوال: نتانیاهو روشن گفته است که به دنبال تغییر رهبری در اینجا است. رئیس جمهور ترامپ دیدگاه متفاوتی دارد. شما چه پیام‌هایی دریافت کرده‌اید؟ آیا ایالات متحده می‌خواهد تغییر حکومت در ایران انجام دهد، اقدامی در مورد رهبر معظم انقلاب؟
پاسخ: نخست اینکه؛ اینها خواب و خیال نتانیاهو و هر کس دیگری در جهان است که فکر بکنند می‌توانند در ایران تغییر حکومت اجرا کنند. همانگونه که گفتم مردم طرفدار راه و روشی هستند که امور انجام شده است. اگرچه ممکن است آنها نسبت به اقدامات دولت انتقاد داشته باشند. اما هنگامی که پای تجاوز خارجی به میان می‌آید، ایرانیان مشهور هستند به اینکه از یکدیگر پشتیبانی می‌کنند، که متحد بشوند تا با تجاوزی مقابله کنند؛ و این دلیلی است که من معتقدم تغییر حکومت در ایران اتفاق نخواهد افتاد. زیرا ایران چندین هزار سال پیشینه تمدنی و تاریخی دارد.
سوال: شما از ایالات متحده چه پیامی شنیده‌اید؟ آیا این سیاست آنها هست یا نیست؟ آنها به شما چه گفته‌اند؟
پاسخ: ما اظهارات عمومی از آمریکایی‌ها شنیده‌ایم.
سوال: به طور خصوصی چه چیزی به شما گفته‌اند؟
پاسخ: تقریباً همان اظهارات؛ اینکه آنها نمی‌خواهند درگیر تغییر رژیم شوند. اما نکته مد نظرم این است که تغییر حکومت یک اقدام باطل و بیهوده است و در ایران عملی نخواهد شد.
سوال: این برای ایران بهت آور نبود که شمار زیادی از فرماندهان ارشد شما، دانشمندان هسته‌ای پیشرو شما ظرف چند ساعت از عملیات اسرائیل هدف قرار گرفتند و کشته شدند؟ دستگاه اطلاعاتی اسرائیل، موساد چقدر در جامعه شما نفوذ کرده است؟ این چقدر خطرناک است؟
پاسخ: پس از حمله تروریستی به فرماندهان ما در حالی که در خانه‌هایشان در کنار عزیزانشان در خواب بودند، این جنایت است. کشتن یک فرد نظامی در حالی که در پشت جبهه به سر می‌برد هم حتی یک جنایت است. این تا اینجا. اما به آنچه در ادامه روی داد بنگرید؛ روز بعد این افراد جایگزین شدند...
سوال: برخی از آنان کشته شدند...
پاسخ: یکی از آنان شهید شد، اما شخص دیگری جایگزینش شد. این روش درستی برای نگاه کردن به آنچه در ایران می‌گذرد نیست. ممکن است در کشور دیگری این مساله مهم باشد که اگر رهبران نظامی را حذف کنید، کشور در هرج و مرج فرو برود. در مورد ایران، قضیه بر عکس است؛ نه تنها با وضعیت هرج و مرج رو‌به‌رو نمی‌شود، بلکه مردم برای ناامید ساختن آمریکا و اسرائیل متحد می‌شوند. ایران متفاوت است و آنها باید درک کنند که ایران متفاوت است.
سوال: بسیاری نگران این هستند که به علت نفوذ دستگاه اطلاعات اسرائیل، نیروهای امنیتی سرکوب می‌کنند، مردم دستگیر می‌شوند، مردم اعدام می‌شوند و این بر مردم تأثیر می‌گذارد، بر زندگی شأن تأثیر دارد...
پاسخ:... ما در جنگ هستیم...
سوال: اکنون؟!
پاسخ: حالا نه، اما فضای جنگ هنوز از بین نرفته است، با اینکه در وضعیت آتش بس هستیم. اما، نیروهای امنیتی باید هشیار باشند...
سوال: به نظر شما آیا زیاده روی نمی‌کنید؟
پاسخ: منظور شما چیست؟
سوال: اینکه افراد مشهور مخالف دولت (اپوزیسیون) و معترضان...
پاسخ: نه، مساله این نیست. این درست نیست. آنها (نیروهای امنیتی) اگر با وضعیت مشکوکی رو‌به‌رو شوند، تلاش می‌کنند بفهمند داستان از چه قرار است و ممکن است برخی دستگیر شوند و اگر خطایی مرتکب نشده باشند، آزاد می‌شوند. اما، ما عوامل موساد را دستگیر کرده‌ایم. ما کسانی را دستگیر کرده‌ایم که اقدامات خلاف امنیت کشور مرتکب شده‌اند. این دلیلی است که حضور نیروهای امنیتی این روز‌ها محسوس‌تر است. آنان هر کاری که لازم است برای حفاظت از جان ایرانیان انجام می‌دهند. ما اجازه نخواهیم داد تا عوامل اسرائیلی، عوامل آمریکایی در ایران آزادی عمل داشته باشند و من گمان می‌کنم در هر کشور دیگری که مورد حمله قرار گرفته باشد نیز وضعیت چنین باشد.
سوال: آیا شما فکر می‌کنید آتش بس پایدار می‌ماند؟
پاسخ: این مشخص نیست. تا جایی که به ایران مربوط می‌شود؛ تا زمانی که مورد حمله قرار نگرفته باشیم به آن پایبند خواهیم ماند. اما اگر به هر طریقی آنها یعنی اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها احساس کنند که ممکن است موفقیتی به دست آورند، بایستی خویشتن داری کنند و به بخت و اقبال دل نبندند، زیرا این بار ما می‌دانیم چگونه عمل کنیم و ما هر آنچه که لازم باشد برای محافظت از مردم مان انجام خواهیم داد.
سوال: تنها برای روشن کردن مساله؛ آیا ایالات متحده به شما اطمینانی داده است؟ تا آنجا که به آنان مربوط است، حملات شأن را به پایان رسانده‌اند، اسرائیلی‌ها نیز به همین ترتیب حمله نمی‌کنند. آیا به شما اطمینان خاطری داده‌اند؟
پاسخ: آنچه که آشکارا گفته‌اند.
سوال: آیا به طور خصوصی آن را گفته‌اند؟
پاسخ: تا جایی که به خاطر می‌آورم به طور محرمانه پیامی نفرستاده‌اند. اما آشکارا و علنی گفته‌اند که این مرحله به پایان رسیده است. اما بی اعتمادی، مساله اصلی هرگونه تعاملی در آینده است.
سوال: جدای از ترتیبات مربوط به آتش بس، آیا متحدان عرب شما مانند قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در حال انجام اقدامات بیشتری برای اطمینان یافتن از جلوگیری از سرگرفتن مناقشه هستند؟
پاسخ: نخست اینکه؛ ما در شرایط خوبی در روابط مان با همه همسایگان مان از جمله در حوزه خلیج فارس هستیم. ما بهترین روابط را با این کشورها داریم و در ارتباط روزانه با این همسایگان هستیم.
سوال: آیا می‌توانند کاری کنند تا مطمئن شوند که از سرگیری مناقشه در کار نخواهد بود؟
پاسخ: آنها هر کار که بتوانند می‌کنند. آنها هر چه بتوانند انجام می‌دهند تا فضای لازم برای گفت‌و‌گو را فراهم کنند. اما همانگونه که پیشتر گفتم؛ ما باید مطمئن شویم که آمریکایی‌ها بار دیگر این اقدام را تکرار نخواهند کرد.
سوال: آیا آنها می‌توانند رئیس جمهور ترامپ را قانع کنند؟
پاسخ: نمی‌دانم. باید از خودشان بپرسید. اما می‌دانید، آنها (کشور‌های عرب خلیج فارس) صداقت دارند. آنها در زمینه ترویج صلح در میان همسایگان صادق هستند. به همین دلیل ما در ارتباط نزدیک با آنها هستیم، و در تماس‌های های روزانه با آنها تبادل اطلاعات و دیدگاه داریم؛ و برایشان آرزوی توفیق می‌کنیم اگر تلاشی داشته باشند تا آمریکایی‌ها را ترغیب کنند به اینکه روشی که با ایران رفتار کرده‌اند، بد و، فاجعه بار بوده برایشان آرزوی توفیق می‌کنیم.
سوال: آیا آنها تأثیری در دستیابی به آتش بس داشتند؟
پاسخ: آنان در ارتباط با هر دو طرف بوده‌اند.
سوال: و آیا تأثیری داشته‌اند.
پاسخ: من فکر می‌کنم چنین بوده است.
سوال ماجرای آنچه بود که اسرائیلی‌ها گفتند که «ما فعلاً، به اهداف مان دست یافته‌ایم» ...
پاسخ: آنان می‌توانند چنین ادعایی کنند که به اهداف شأن دست یافته‌اند، این به درد خودشان می‌خورد که چنین صحبتی بکنند. اما هنگامی که به آن دست یافتیم، آنها آتش بس را بر پا داشتند و ما نیز چنین کردیم.
سوال: این خطرناک نیست…اغلب گفته می‌شود هنگامی که گفت‌و‌گو متوقف می‌شود، مخاطرات باز می‌گردد؟
پاسخ: مخاطرات…شما نمی‌توانید اطمینان داشته باشید که مخاطره‌ای در کار نخواهد بود.
سوال: اکنون سطح مخاطرات چقدر بالاست؟
پاسخ: من نمی‌توانم آمار و ارقامی در این زمینه به شما بگویم...
سوال: با هر کسی که در اینجا ملاقات کرده‌ایم به ما گفته که آتش بس برقرار نخواهد ماند. آنان نگران جنگ دیگری هستند. شما در وزارت خارجه چقدر نگران هستید؟
پاسخ: ما باید آماده باشیم. ما باید هر آنچه لازم است انجام دهیم. باید هوشیار باشیم و دوباره غافلگیر نشویم. به همین دلیل است که ما بسیار محتاط هستیم و هر لحظه مراقب هستیم تا با خیانتی مشابه مواجه نشویم.
سوال: به این دلیل که اعتماد بسیار کم بود و اکنون به زیر صفر رفته است؟
پاسخ: همان گونه که گفتم من آمار و ارقامی در زمینه سطح اعتماد نخواهم گفت. اما آمریکایی‌ها می‌دانند در مورد چه صحبت می‌کنم.
سوال: برای پیش رفتن، آیا امیدی به ما می‌دهید...
پاسخ: انسان باید امیدوار باشد و ما نیز امیدواریم. ما جنگ نمی‌خواهیم. ما می‌خواهیم گفت‌و‌گو و دیپلماسی داشته باشیم. اما مجبوریم آماده باشیم، ما باید محتاط باشیم، تا دوباره غافلگیر نشویم. ما می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم از اینکه خیانتی مشابه تکرار نخواهد شد.
سوال: شما می‌گوئید به شما خیانت شده است. اما اسرائیل، اروپایی‌ها و آمریکا می‌گویند به ایران اعتماد ندارند. این احساسی است که آنان دارند. مساله آنها این است...
پاسخ: ما اعتماد نداریم. آنها شاید به ایران اعتماد نداشته باشند، اما ما اقدام تجاوزکارانه‌ای علیه آنان انجام نداده‌ایم. اما آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها مرتکب اقدام تجاوزگرانه علیه ایران شده‌اند و برخی رهبران اروپایی از آن را تأیید کرده‌اند. این مضحک است، این تمسخر عدالت است. کسانی که مدعای ترویج حقوق بین الملل را داشته‌اند در جایگاه خوبی برای توجیه اقدامات آمریکا نیستند.
سوال: آنها می‌گویند که این ایران است که باید به دنیا اعتماد دهد که برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک اش تهدید نیستند.
پاسخ: ما در حال گفت‌و‌گو با آمریکایی‌ها، در میانه مذاکرات بودیم که ناگهان با تجاوزگری آشکار رو‌به‌رو شدیم و آنانی که از ما انتقاد می‌کنند؛ باید به روشی که با ما رفتار شد خرده بگیرند، آنها باید از آمریکایی‌ها انتقاد کنند، آنها باید از اسرائیلی‌ها انتقاد کنند؛ و اگر جرأت انتقاد از آمریکا را ندارند، باید سکوت کنند، نه اینکه تجاوزگری را توجیه کنند.
خبرنگار: آقای دکتر تخت روانچی؛ از شما بسیار متشکرم.
دکترتخت روانچی: از گفت و گوی با شما خرسندم.
