جوان آنلاین: کانال تلگرامی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا در مطلبی با عنوان چین و روسیه باید پیشتاز تحولات جهانی باشند، نوشت:
مسکو، در جشن سالگرد پیروزی جنگ جهانی دوم میزبان ۲۷ رئیس‌جمهور و همچنین تعداد زیادی از سیاستمداران برجسته و صاحب‌نظران از سراسر جهان از جمله اروپا، آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین بود. با این حال، رئیس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ، میهمان ویژه این مراسم بود و حضور او به‌طور طبیعی توجه زیادی را در داخل و خارج روسیه جلب کرد.
از زمان آخرین سفر شی به مسکو تغییرات زیادی رخ داده است. روابط سیاسی و اقتصادی چین و روسیه نسبت به دو سال پیش عمیق‌تر و متنوع‌تر شده است. در سال ۲۰۲۴، حجم تجارت دوجانبه به رکورد ۲۴۴.۸ میلیارد دلار رسید. دو طرف پروژه‌های بزرگ‌مقیاسی در زمینه توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل به اتمام رسانده‌اند و در پیوند دادن سیستم‌های پرداخت، تسهیل صدور ویزا، ارتقاء صادرات کشاورزی روسیه به چین و ترویج صادرات خودروهای چینی به روسیه پیشرفت قابل توجهی داشته‌اند. این روند مثبت همچنین در تبادلات دانشجویی و دانشگاهی، پروژه‌های تحقیقاتی دوطرفه، رویداد‌های فرهنگی مشترک و همکاری‌های فرامرزی نیز خود را نشان داده است.
اما دنیای اطراف روسیه و چین به شکلی عمیق‌تر در حال تغییر بوده. متأسفانه در بیشتر موارد جهت این تغییرات به سمت بهتر شدن نبود. اقتصاد جهانی بیش از پیش از تجارت آزاد فاصله گرفته است. کارآمدی نهاد‌های چندجانبه جهانی، از جمله سازمان تجارت جهانی، سازمان جهانی بهداشت و حتی سازمان ملل متحد، به شدت کاهش یافته و آینده حکمرانی جهانی و چندجانبه‌گرایی را به چالش کشیده است.
در روز ۸ مه، یک روز پیش از رژه نیرو‌های نظامی چین در کنار نیرو‌های روسیه در میدان سرخ مسکو، رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ و رئیس‌جمهور ولادیمیر پوتین در قالبی بسته درباره همه این تحولات و مسائل دیگر بحث کردند، و سپس جلسه‌ای با حضور مقامات عالی‌رتبه دولتی دو طرف برگزار شد. سفر ماه مه شی به مسکو منجر به امضای تعدادی سند دوجانبه مهم شد، از جمله بیانیه مشترک درباره ثبات استراتژیک جهانی که می‌تواند به عنوان الگویی مناسب برای بحث‌های آینده در قالب گسترده‌تر پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل مورد استفاده قرار گیرد. دو طرف همچنین توافقنامه‌هایی درباره ترویج و حمایت متقابل از سرمایه‌گذاری‌ها، همکاری در اقتصاد دیجیتال، بهداشت عمومی، تحقیقات فضایی، آموزش عالی، رسانه‌ها و سیاست‌های جوانان و سایر حوزه‌ها امضا کردند. ناظران غربی روابط چین و روسیه که منتظر تحولات شگفت‌انگیز در روابط دو کشور بودند، قطعاً ناامید شدند، زیرا هیچ‌یک از اسناد امضا شده نشان‌دهنده تغییرات رادیکال یا اولویت‌های جدید و ناگهانی نبود، چه رسد به پیچیدگی‌های جدید قابل مشاهده در روابط دوجانبه.
در دیدار دو سال پیش رئیس‌جمهور شی از مسکو، دولت بایدن تلاش می‌کرد رهبری چین را قانع کند تا فشار بیشتری بر روسیه وارد کند و کرملین را مجبور به پذیرش شکست استراتژیک در مواجهه با غرب نماید. امروز، دولت ترامپ در جهت کاملاً مخالف تلاش می‌کند تا شکاف بین مسکو و پکن ایجاد کند. واشنگتن با ارائه فرصت‌های ظاهراً سودآور، اما نامشخص، برای همکاری آمریکا و روسیه پس از پایان درگیری در اوکراین، قصد دارد روسیه را به «سمت درست تاریخ» بیاورد. اما احتمال موفقیت دولت ترامپ در شکستن همکاری چین و روسیه به اندازه دولت قبلی در دو سال پیش نیست.
اما فرض کنیم آمریکا موفق به ایجاد شکاف در روابط چین و روسیه شود. آیا چنین توسعه‌ای می‌تواند به امنیت بین‌المللی یا منافع استراتژیک بلندمدت آمریکا کمک کند؟ به احتمال زیاد خیر. هیچ کشوری نمی‌تواند از تنش‌های بیشتر و ثبات کمتر در نظام بین‌المللی سود ببرد. واقعیت این است که روابط چین و روسیه امروز یکی از معدود پایه‌های باقی‌مانده ثبات بین‌المللی در دنیایی عمیقاً ناپایدار و بسیار متلاطم است. اگر این پایه برداشته شود، کل ساختار مانند خانه‌ای پوشالی فرو خواهد ریخت. پیامد‌های این فرآیند خطرناک قطعاً به زیان همه از جمله آمریکا خواهد بود.
طبق گزارش تاس، پوتین قرار است در اواخر آگوست و اوایل سپتامبر به پکن سفر کند تا سالگرد پیروزی در جنگ مقاومت مردم چین علیه تجاوز ژاپن را جشن بگیرد. این رویداد کمتر از چهار ماه دیگر است و آماده‌سازی برای این سفر باید تا کنون آغاز شده باشد. با توجه به تحولات سریع و اغلب غیرقابل پیش‌بینی جهان، دو رهبر موضوعات بی‌شماری برای گفت‌و‌گو خواهند داشت. چالش رهبران دو کشور تنها واکنش سریع به دستورکار جهانی در حال تحول نیست، بلکه شکل دادن فعالانه به آن نیز هست. روسیه و چین باید سردمدار تحولات باشند و جلوتر از جریان حرکت کنند، نه عقب‌تر.
