جوان آنلاین: با وجود اینکه ایران به طور مسئولانه در مذاکرات حضور پیدا کرده است، اما گویا طرف غربی با این انگاره که میتواند با فشارهای مختلف امتیازات ویژهای را نصیب خود کند، تحریمهای متعددی را اعمال و خواستههای غیرمعقولانهای را مطرح میکند. با استناد به زیادهخواهی و لفاظیهای فرانسه در رابطه با فعالسازی اسنپبک یا مکانیسم ماشه، همزمان با تشدید تحریمها و تهدیدات طرف امریکایی به نظر میآید طرف غربی یعنی امریکا و تروئیکای اروپا در حال تنظیم همکاریهای پیش رو برای فشار علیه ایران هستند.
اگر چه اروپا در گام اول از حضور در گفتوگوهای مذاکرات امتناع کرد، اما ورود با چاشنی تهدید، پیامی به تهران بود که مسیر مذاکرات با چالشهای جدید روبهرو است و میتواند از روال قبلی خود خارج شود.
ایران همواره حسننیت خود را بر اساس الزامات موجود در مذاکره حفظ کرده، اما در سوی مقابل، با اتخاذ حرکتهای زیگزاگی به نحوی در تلاش برای مدیریت فضا به نفع خود است.
اما نکتهای که اینجا میتوان در نظر گرفت، امریکا از به بنبست رسیدن مذاکرات در برهه کنونی میگریزد. نخست آنکه برای امریکا بهتر است از روش کمهزینه مذاکره به جای بهکارگیری سیاستهای تهاجمی و هزینهبر دیگر علیه ایران بهره ببرد، دوم آنکه شرایط کنونی جهانی و منطقهای ایجاب میکند امریکا از تشدید تنشهای پرهزینه موجود در منطقه و جهان- غزه، اوکراین، سوریه و حتی چین- تا اندازهای بکاهد و لااقل عاملیت خود را پنهان کند. آنچه روبیو، وزیر امورخارجه امریکا در مورد ترامپ تحت عنوان رئیسجمهور صلح نام برد، حکایت از این موضوع دارد، بنابراین مذاکره با ایران و جایگزینکردن آن به جای تهدید نظامی، با سابقه برجام گزینه مطلوبی از نظر کاخ سفید به نظر میرسید و اصرارهای ترامپ برای مذاکره با ایران هم به این موضوع برمیگردد.
بعد از واقعه ۷ اکتبر، ایران به خطر نزدیکتری برای رژیمصهیونیستی تبدیل شد و این موضوع سبب شد اتاق فکر مشارکتی آنها در مورد ایران به گزینه مذاکره برسد. گرچه رژیمصهیونیستی تلاش میکند با لفاظی علیه ایران، نارضایتی خود را از مذاکره بیان کند، اما متن و فرامتن موجود در اظهارات مقامات رژیمصهیونیستی گویای آن است که مخالفت رژیمصهیونیستی مرتبط با «اصل» مذاکره نیست و اگر خواستههای لابیهای اسرائیل در کاخ سفید از سوی ترامپ تعقیب شود، رژیم هم در باطن به آن رضایت دارد. چنانچه طی هفته گذشته ترامپ بعد از گفتوگوی تلفنی با نتانیاهو اعلام کرد با وی در همه موضوعات همنظر است.
از این جهت، مبدأ زیادهخواهی امریکا که همان اتاق فکر مشترک با رژیمصهیونیستی است، درصدد است فشارهایش را علیه ایران به طور پلکانی به نقطه بازگشتناپذیر برساند، اما نه از این نظر که مذاکرات را به بنبست بکشانند، بلکه شرایطی را برای تداوم مسیری که استارت آن را «فهرست خواستههای» امریکا تعیین میکند، تحمیل کنند.
ضرورت تهیه برنامه مدون برای تداوم مذاکره
رفتارهای ضدونقیض و خواستههای نامعقول امریکا بر سر میز مذاکرات، نمیتواند منبعی برای تغییر رفتار تیم ایرانی باشد. اجتناب امریکا از به بنبست رسیدن روند گفتوگوها این مجال را به ایران میدهد که مقتدرانه و به دور از حاشیهسازیهای طرف مقابل، خواستههای خود را در ابتدا مطرح کند، این در حالی است که منطبق بر سیاست فشار حداکثری علیه ایران، آنچه امروزه فضای مذاکرات را پوشش داده خواستههای نامعقولانه و زیادهخواهانه امریکاست و بندی از خواستههای بحق ایران در لغو تحریمها، دسترسی به منابع بلوکهشده ایران و نبود سایه تهدید به جنگ در رسانهها و محافل سیاسی مطرح نمیشود. این در حالی است که ایران برای تداوم مذاکرات به طور فنی، میتواند هزینههای گزافی را که امریکا با خروج از برجام به کشور تحمیل کرد ضمیمه گفتوگوهای جدی خود کند، همچنین ایران در چارچوب یک برنامه مدون شده که در آن احتمالات مقتضی سوءرفتارهای طرف امریکایی درج شده است، میتواند اقدام کند، از این رو در گام اول و حسابشده، تدوین برنامه و دستورالعمل مذکور ضرورت دارد. ایران همچنین میتواند از شرکای خود یعنی چین و روسیه برای اعمال فشار علیه امریکا بهره ببرد. فشردگی سفرهای وزیر خارجه ایران به این دو کشور مؤید همین نگاه است. بر همین اساس بود که پوتین رسماً با پیشنهاد سلطان عمان درباره انتقال ذخایر هستهای ایران به روسیه مخالفت کرد.
از طرفی، اظهارات روبیو، وزیر خارجه امریکا مبتنی بر توقف غنیسازی و ساخت موشک دوربرد از سوی ایران نشان میدهد امریکا با ورود به خطوط قرمز ایران، تلاش میکند جنگ روانی علیه ایران را به اتمسفر گفتوگوها وارد کند؛ جنگی که تسهیلگر خواستههای نهایی امریکا باشد و ذیل آن ایران را مجبور به پذیرش حداقلها در غنیسازی کند، به نحوی که ایران با کمترین درصد موجود و با نظارت حداکثری بازرسان آژانس یا همان ناظران نیابتی امریکا از تأسیسات هستهای موافقت کند، این در حالی است که در مقابل ایران همواره بر غیرقابل مذاکرهبودن توانمندیهای دفاعی کشور و برنامه موشکیاش تأکید و اعلام کرده است هیچگاه غنیسازی را متوقف نخواهد کرد.
همچنین بین تهدید وزیر دفاع امریکا یا نخست وزیر رژیمصهیونیستی در تهدید به حمله نظامی علیه ایران هیچ مرزبندیای وجود ندارد و رژیم صهیونی بدون اجازه امریکا هیچ اقدامی در منطقه انجام نمیدهد، بنابراین با قاطعیت باید مقابل این تهدیدات و فضاسازیها ایستاد.