شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ساعات پایانی یکم آذر ماه بدون اشاره به همکاریهای ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، قطعنامهای علیه ایران به تصویب رساند. نگرانیهای وجود دارد که این قطعنامه تبعات اقتصادی برای ایران داشته باشد، اما این درحالیست که در دوره ترامپ تحریمهای شدیدی علیه ایران با هدف فشار بر اقتصاد کشور و جلوگیری از گسترش برنامه هستهای اعمال شد، اما ایران نه تنها بخش عمده که تحریمهای نفتی بود پشت سر گذاشت و در همان دوران ترامپ روند افزایشی صادرات نفت ایران که به شدت کاهش یافته بود آغاز شد، بلکه برنامه هستهای هم از پیشرفت بازنماند. حتی دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ زمانی که تصمیم به خروج از توافق هستهای ایران (برجام) گرفت، در یکی از سخنرانیهای خود ترامپ گفت: «تحریمهایی که ما علیه ایران وضع کردهایم، حتی از تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل هم سختتر است.»
با این حال، به گزارش بلومبرگ، روند افزایشی صادرات نفت ایران از دولت ترامپ و ۶ ماه قبل از روی کار آمدن دولت بایدن آغاز شده و از رقم روزانه ۱۷۳ بشکه به ۷۰۶ هزار بشکه در پایان دولت ترامپ افزایش یافته و ۴ برابر شده بود. اکنون پس از گذشته ۶ سال و ۷ ماه از اعمال تحریمها، نه تنها تولید و صادرات نفت ایران صفر نشده که در ماه اکتبر ۲۰۲۴ تولید نفت ایران تنها ۴۵۰ هزار بشکه در روز با رقم پیش از تحریمها فاصله دارد. اگرچه این تحریمها میتواند به صورت کوتاهمدت تاثیراتی بر اقتصاد ایران داشتند، اما در بلندمدت به نظر میرسد که تأثیرات چندانی بر روند کلی اقتصاد کشور نداشته باشند، زیرا ایران با مدیریت بحرانها و تلاش برای تطبیق با شرایط جدید، به نوعی توانسته است آثار منفی این تحریمها را کاهش دهد.
تاثیر مثبت قطعنامه شورای حکام بر بازار بورس
برای مثال، تصمیم اخیر شورای حکام میتواند انتظارات تورمی را در بازارهای اقتصادی ایران ایجاد کند، به ویژه با توجه به واکنشهای منفی که در گذشته نسبت به چنین تحریمهایی دیده شده بود، اما جالب است که با شروع فعالیتهای بازار در روز شنبه، بورس ایران با رشد ۲۴ هزار واحدی مواجه شد که نسبت به ۳ سال گذشته بسیار خوب بوده و ۵۵۰ میلیارد تومان هم نقدینگی به بازار وارد شد که نشان از اعتماد سرمایهگذاران دارد. ارزش معاملات خرد هم بیش از ۸ هزار میلیارد تومان بوده است. این وضعیت نشان داد که تحریم جدید نتواسته است همان اثرات منفی را بر بازارهای مالی کشور داشته باشد و حتی بازار بورس توانسته است واکنش مثبتی به این وضعیت نشان دهد. این تحولات نشان میدهد که ایران در مواجهه با تحریمها و فشارهای بینالمللی، به طور هوشمندانهای واکنش نشان داده و در شرایط مختلف اقتصادی توانسته است تا حد زیادی بر چالشها فائق آید.
تحلیلگران خارجی معتقدند که بورس ایران حتی در دوران تحریمهای شدید و عدم قطعیتهای ژئوپولیتیکی، تابآوری نشان داده است. برخی تحلیلگران معتقدند اگرچه تحولات سیاسی مانند قطعنامههای شورای حکام میتواند موجب نوسانات موقتی در بازارهایی مانند ارز و بورس شود، اما اقتصاد ایران معمولا خود را با این تغییرات تطبیق میدهد. به عنوان مثال، اقتصاددان رویترز، رابرت برگس، در این رابطه گفته است، هرچند تحریمها یا قطعنامهها ممکن است به اختلالاتی کوتاهمدت منجر شوند، اما روندهای بلندمدت بازار بهطور عمده تحت تاثیر اصلاحات اقتصادی قرار دارند.