جوان آنلاین: با گستردگی فضای مجازی، کلیپ‌های طنز بیشترین خواهان را پیدا کرده، اما محتوای اکثریت آن‌ها ضدفرهنگ و ارزش‌هاست، چراکه بلاگر‌ها در این فضا بازدید بیشتری را کسب می‌کنند. خودتحقیری و ابتذال یکی از خروجی‌های این تولیدات است، اما در این میان تعداد کمی از بلاگر‌ها هستند که با هنرمندی توانسته‌اند موضوعات روز را در قالب طنز برای مخاطب ارائه دهند. یکی از این صفحات که به‌خصوص در ماه‌های اخیر بازدید و انعکاس خوبی در فضای مجازی داشته، مجموعه «دین‌بین» است، مجموعه‌ای که نه‌تن‌ها موضوعات روز را دستمایه نقد طنز خود قرار می‌دهد، بلکه سعی می‌کند از این طریق به شبهات فرهنگی و دینی و حتی سیاسی و اجتماعی پاسخ دهد. این تیم جوان دانشگاهی در مشهد فعال است. با امید غفاری، کارشناس کامپیوتر و بازیگر این کلیپ‌ها گفتگو کردیم.
شهرستانی بودن در این فعالیت چقدر تأثیر مثبت یا منفی داشته است؟
امروزه با وجود بستر‌های مختلف، ارائه محتوا در فضای مجازی به خصوص سکوی اینستاگرام که پرطرفدارترین اپلیکیشن در میان سایر بسترهاست. در واقع کم‌اهمیت‌ترین مؤلفه فعالیت، موقعیت جغرافیایی است؛ اینکه ما در شهری غیر از تهران فعالیت‌هایمان را دنبال می‌کنیم خیلی تأثیری در کیفیت کاری ما ندارد. آنچه می‌تواند باعث پیشرفت و دیده شدن محتوای تولیدی یک گروه کوچک، ولو در شهرستان شود، وجود یک تیم منسجم با روحیه کار گروهی به علاوه مهارت‌های مناسب و هدف متعالی است. اگر موارد گفته شده در هر کاری وجود نداشته باشد یک گروه، حتی در مناطق بالای تهران نیز دوام چندانی نخواهد داشت.
چه شد که در این عرصه ورود کردید؟
حدود چهار تا پنج سال پیش در گروهی کار تدوین انجام می‌دادم، آنجا با سیدعلی سجادی‌فر، دانشجوی دکتری فلسفه که نویسندگی کار‌ها را به عهده داشت، آشنا شدم. بعد از مدتی تصمیم گرفتیم یک کار مشترکی در راستای پاسخ به شبهات داشته باشیم. سجادی‌فر غیر از نویسندگی، کارگردانی و فیلمبرداری‌ها را هم به‌عهده گرفت.
با بلاگر‌های فعال هم ارتباط دارید؟
بله، با بلاگر‌های متعهد و توانای مشهد ارتباط داریم، از جمله گروه طنز طلاب مثل آقایان سیدکاظم روحبخش، سجاد کشاورز و امید و مجید صفری. ما هرازچندگاهی جلسات مشترک داریم و به تبادل‌نظر و ارائه دیدگاه‌هایمان می‌پردازیم تا کار‌های پخته‌تر و تأثیرگذار داشته باشیم. البته با فعالان مجازی شهر‌های دیگر هم به صورت حضوری ارتباط داریم.
همکاری سازمان‌ها و نهاد‌ها با شما چطور بوده است؟
با یکسری از سازمان‌ها ارتباط داریم، مانند سازمان تبلیغات اسلامی و بعضی از مجموعه‌های فرهنگی و ستاد امر به معروف و نهی از منکر و گاهی هم کمک‌هایی از آن‌ها می‌گیریم.
بازخورد‌ها چگونه بوده است؟
شاید یکی از علل دیده شدن تولیدات گروه «دین‌بین»، همراه شدن با ذائقه مخاطب و عدم اصرار بر ارائه مطلب در قالب‌هایی است که تناسب چندانی با روحیه مخاطب امروزی ندارد، مخاطبی که تا حد زیادی ذائقه و نوع دریافت مطلب در او متأثر از بستر‌های موجود رسانه‌ای به صورت خاص اینستاگرام است و به دلیل تنوع رسانه‌ها همیشه علاقه‌مند به دریافت مطالب جدید است، اما از آن بیشتر علاقه‌مند به غافلگیر شدن، خندیدن و تخلیه احساسات است. اگر هر گروهی در ارائه محتوا در کنار غنای مطلب به شیوه ارائه آن متناسب با سلیقه مخاطب توجه کند تا حد زیادی می‌تواند در این عرصه موفق باشد. در واقع بازخورد‌ها همیشه در هر محتوایی بسته به کیفیت کاری که ارائه می‌شود، متفاوت است. معمولاً ارزیابی ما از بازخورد‌ها با توجه به میزان انتشار محتوا، میزان مشاهده‌ها و نظرات مخاطبان تعیین می‌شود. اگر بخواهیم برآیند همه فعالیت این مدت را بیان کنیم، با توجه به اینکه بخشی از محتوا‌های این گروه در پلتفرم‌های مختلف منتشر می‌شود، تاکنون بازخورد‌ها مثبت بوده است. البته این به معنای همه کار‌های ما نیست و مشخص است که شیوه فعالیت گروه «دین‌بین» در آینده تعیین‌کننده است و ما تلاش می‌کنیم کیفیت کار‌ها را بالا ببریم.
ایده‌ها را از کجا می‌گیرید؟
ایده‌ها همیشه زائیده سؤالات، شبهات و نیازهاست. به قول معروف تا نیازی نباشد، اختراعی اتفاق نمی‌افتد. در واقع مهم‌تر از خود ایده، مسئله ماست. اگر سؤال مشخص باشد، همین‌طور پاسخ آن برای تولید‌کننده محتوا روشن باشد، با کمی خلاقیت و البته الگو‌گیری از دیگران می‌توان به ایده‌هایی ناب دست پیدا کرد. البته این کار نیاز زیادی به تمرکز و شناخت و احاطه نسبی بر قالب‌های ارائه مطلب دارد. همه این‌ها در کنار هم می‌تواند یک تولید‌کننده محتوا را به ایده‌هایی مناسب برساند. نهایتاً اگر با کمبود منبع و مطلب و ایده مواجه بودیم، خود را ملزم به ارائه مطلب به هر قیمتی نمی‌دانستیم و دست از تولید بر داشته‌ایم تا زمانی که این ایراد برطرف شده است.
جالب‌ترین اثرگذاری که داشتید، چه بوده است؟
تا حدی ایجاد روحیه جسارت و فرار از حالت انفعال در برابر محتوا‌های مخالف بوده و همیشه مخاطبان «دین‌بین» این مسئله را یادآور می‌شوند و به‌طور جدی خواهان ادامه این شیوه هستند. در واقع کم نیاوردن و البته قیام کردن در برابر جریانی که به صورت سنتی همیشه فعال بوده و خود را طلبکار می‌دانسته و استمرار بر این شیوه نوعی انفعال در جبهه مقابل را به برایشان به ارمغان آورده که این تاکنون مهم‌ترین آورده گروه «دین بین» بوده است.
بزرگ‌ترین آفت ورود به این فضا‌ها را چه می‌دانید؟
مهم‌ترین آفت ورود به فضای مجازی چه برای تولید‌کنندگان محتوا و چه برای مخاطبان این فضا، سطحی شدن درک از مطالب و فرار از فهم عمیق آن است. متأسفانه، چون مخاطب فضای مجازی که امروزه ساعت‌ها سر در گوشی تلفن همراه خود دارد، هرگز برای دریافت مطلب، شیوه‌های سخت و طولانی را انتخاب نمی‌کند یا اهل مطالعه نیست در صفحه تلفن همراه خود یک فعال مایشاء است، هیچ اراده‌ای بر او حاکم نیست، خودش است و میل و اراده‌اش. هیچ وقت این فرد در ساعتی که در کانال‌ها و صفحات مختلف گشت و گذار می‌کند، جایی که مطلبی طنز یا احساسی باشد به سمت مطالب سخت و نیازمند به تفکر عمیق نمی‌رود. این ذات دنیای مجازی امروز است که متأسفانه در حال بازتولید خودش در عمیق‌ترین لایه‌های ادراکی مردم است، تا جایی که مردم مغالطه‌ای شیرین را به استدلالی کم‌پیچیده ترجیح می‌دهند، گویی مخاطبان در این فضا به اختیار خود گول خوردن را برمی‌گزینند.
حضور در فضای مجازی آفت‌هایی دارد، برای درامان ماندن از این آفت‌ها که گاه در عاقبت فرد مؤثر است، برنامه‌ای دارید؟
برای فرار از آفت این عرصه باید بدل مناسب را به کار بست. همانطور که گفته شد، مهم‌ترین آفت این فضا سطحی شدن ادراکات افراد است. راه مقابله با این آفت حرکت در مسیر مخالف آن است. مطمئناً در فضای مجازی هستند صفحات و کانال‌هایی که نگاه عمیق‌تری به مسائل دارند. توصیه همیشگی ما این بوده که این فرصت‌ها را جدی بگیریم تا در دام آفت‌های این فضا نیفتیم.
چه قشری بیشتر مخاطب شما هستند؟
جوانان و نوجوانان و البته تا حدی افراد میانسال با تفکر همسو با جبهه انقلاب اسلامی است. البته در این میان تا حد زیادی از قشر خاکستری نیز جزو مخاطبان ما بوده‌اند. آنچه تضمین‌کننده حرکت سالم در راستای تولید و ارائه محتوای صحیح در فضای مجازی است، ابتدا داشتن یک افق فعالیت و تعیین چارچوب‌های اخلاقی در ابتدای مسیر است، در واقع تفاوت کار منسجم و سیستماتیک با کار‌های شخصی که این ویژگی‌ها را ندارند، اینجا مشخص می‌شود. ما در گروه «دین‌بین» از ابتدا تلاش کردیم این مؤلفه‌ها را در کار خود داشته باشیم، به همین دلیل کمتر یا بهتر بگویم اصلاً با این معضل مواجه نبودیم، شاید گاهی بعضی محتوا‌ها کیفیت آنچنانی را نداشته، اما هرگز برای جبران به سمت مطالب زرد و بدون غنای کافی نرفته‌ایم.
شما به زبانی ساده و طنز مسائل فرهنگی و اسلامی را بیان می‌کنید، اطلاعات و منابع موضوعات را چطور تهیه می‌کنید؟
بیشتر محتوایی که در گروه «دین‌بین» تولید می‌شود مسائلی با موضوعات روز و شبهات سیاسی، فرهنگی و اعتقادی است. آنچه مشخص است اینکه هر شبهه یا سؤالی در موضوعات ذکر شده پاسخ‌هایی دارند که گاه سهل و گاهی هم مشکل است. مرحله اول تولید محتوا در این گروه ابتدا شناسایی مهم‌ترین موضوعات مطرح در سطح جامعه است؛ چه اعتقادی و چه فرهنگی یا سیاسی. مرحله دوم یافتن بهترین پاسخ برای این سؤالات است، در این مرحله ابتدا آنچه مهم است یافتن پاسخی غنی و مستدل است و مرحله دوم شناسایی پاسخ آسان‌تر و سپس مهم‌ترین مرحله که همان متناسب کردن این پاسخ‌ها با فهم مخاطب است. در این مرحله قالب و شیوه ارائه مطلب نیز انتخاب شده و پس از آماده شدن متن اولیه برای ضبط و فرایند انتشار به دوستان ارائه می‌شود.
