اهل فامیل جمع میشوند و از یکدیگر پذیرایی میکنند و در بلندترین شب سال، غلبه روز بر شب را جشن میگیرند؛ لذا نهاد خانواده در فرهنگ ما همواره نقشی پررنگ داشته است. از سویی رویدادهای میراثی ما هیچ کدام برخلاف اهداف و نیات بشردوستانه و ارزشهای انسانی که در دنیا رایج میباشد، نبوده و نیست جوان آنلاین: بسیاری از آیینهای اجتماعی و انسانی دیرینه ما به خاطر ارزش و اهمیتی که داشته ثبت ملی شده است و برخی نیز مثل یلدا به عنوان میراث ناملموس ثبت جهانی شده است. این مناسک و آیینها عمدتاً مقوم روابط اجتماعی هستند. یلدا یکی از رویدادهایی است که تقویت روابط اجتماعی در آن خیلی ظهور و بروز دارد. اهل فامیل جمع میشوند و از یکدیگر پذیرایی میکنند و در بلندترین شب سال، غلبه روز بر شب را جشن میگیرند؛ لذا نهاد خانواده در فرهنگ ما همواره نقشی پررنگ داشته است. از سویی رویدادهای میراثی ما هیچ کدام برخلاف اهداف و نیات بشردوستانه و ارزشهای انسانی که در دنیا رایج میباشد، نبوده و نیست. رویدادهای فردگرایانه که در غرب وجود دارد در تاریخ ما جایی ندارد. در همین نمونه زیبای یلدا دور هم جمع میشویم، قصه میگوییم و شعر میخوانیم و در واقع منطبق با آن چیزی است که در دنیا تلاش میکنند، حفظ شود.
البته آیینهای اصیل یلدا در میان برخی از اقشار با برخی جلوههای نامناسب و غیرفرهنگی ترکیب شده است. آغشتهشدن یلدا به تجملات یکی از این مسائل است. هدف سفره یلدا نزدیکی و صمیمیت است و چشم و همچشمی باعث دورشدن از اهداف و کارکردهای آن میشود. چنین مواردی موجب استحاله یلدا و خالی شدن یلدا از ماهیت اصلی خود که همان دورهم بودن و سادهبودن است، خواهد شد. این موضوع بهویژه در شرایطی که مشکلات اقتصادی داریم آسیبهای خود را بیشتر نشان میدهد.
فراموش نکنیم مهمترین پیام یلدا دوست داشتن آدمهاست. یلدا میگوید باید مهربان باشیم و ارتباط برقرار کنیم تا رابطهها تقویت شود. یلدا میخواهد مانع چند پارهشدن جامعه شود و این مهمترین پیام یلداست که کمتر درباره آن حرف میزنیم و در نشر پیام آن چندان موفق نبودیم. اساساً درباره میراث ناملموس کمکار کردیم. میراث ناملموس، چون کمتر دیده میشود تولید محتوا نیز درباره آن کمتر انجام شده و تبلیغات نیز در این زمینه کم شده است.
از سویی فناوریها به سرعت در حال گسترش است و بالطبع درمسیر خود شاید با فرهنگهای بومی دچار تعارض شود، پس مهم آن است که بتوانیم از پیشرفت فناوری در مسیر درست استفاده کنیم. باید بتوانیم بر اساس زمانه خودمان میراث ناملموس را حفظ کنیم. به عنوان مثال کمپین یلدای مهربانی برای کمک به نیازمندان و کودکان بیسرپرست داشته باشیم یا کمپینی درخصوص پهن کردن سفره یلدا برای مشاغل بدون تعطیل مثل پاکبابان یا نگهبانان تا دل آنان را شاد کنیم. کمپین عکسهایمان در شبکههای اجتماعی نیز در راستای اهداف بشردوستان یلدا باشد نه چشم و هم چشمی و تجملگرایی. به نظر من میراث ناملموس از جمله یلدا به شدت نیازمند پژوهش است تا چالشهای آن شناسایی و برای آن راهحلی اندیشیده شود.
نیاز داریم یلدا را با روابط جدیدی که نسلها با هم دارند باز تعریف کنیم. شاید نوجوانان دهه ۸۰ و ۹۰ خیلی علاقه نداشته باشند حافظ بخوانند یا کنار کرسی با پدر و مادرش بنشینند، پس باید به نحوی برنامهریزی کنیم تا این مناسک برایش جذاب شود. باید برای ترمیم شکاف نسلها برنامهریزی کنیم و این موضوع نیازمند جذابسازی آیینهای قدیمی برای فرزندان و نسلهای جدید است. برای کسی که یلدا را بیشتر از طریق شبکههای اجتماعی و فیلمها شناخته است، انتظار داریم همه مراسمهای یلدا را به خوبی برگزار کند پس لازم است ضمن حفظ اصالتآیینها نوعی بهروزسانی در آنها داشته باشیم تا نسل به نسل ادامه پیدا کند و منقطع نشود.