جوان آنلاین: نیلوفر مقدمی، معاون زنان وخانواده اندیشکده حقوق بشر و شهروندی دانشگاه امام صادق (ع) و مدرس دانشگاه در گفتگو با «جوان» نقش سازمان ملل در جنایت‌های اخیر اسرائیل علیه فلسطین را مورد بررسی قرار می‌دهد و می‌گوید: به دنبال تقابل اصلی بلوک شرق و غرب، ساختار شورای امنیت ملل متحد برای به تعادل رسیدن در موضوعات حقوقی به وجود آمد و هرچند در حالت کلی مفید و مؤثر بوده، اما ایراد مهم این است که منافع ملی و مقاصد خاص این کشور‌ها اولویت مواجهه بین المللی را رقم خواهد زد. در حال حاضر جای تردید در مقابل اقدامات جنایتکارانه اسرائیل وجود ندارد و اساساً این نقض حقوق انسانی محکوم است، اما نوع مواجهه ساختار بین‌المللی سازمان ملل و نهاد‌های وابسته قابل قبول نیست.
وی در توضیح بیشتر شیوه مواجهه سازمان ملل توضیح می‌دهد: امریکا، فرانسه و انگلیس از حق وتوی خود برای محافظت از منافع حیاتی اسرائیل استفاده می‌کنند و دیگر سازوکار‌های بین المللی از اثرگذاری خود استفاده نمی‌کنند.
معاون زنان وخانواده اندیشکده حقوق بشر و شهروندی دانشگاه امام صادق (ع) به سخنرانی دبیر کل سازمان ملل به واکنش اسرائیل در برابر این سخنان اشاره و بیان می‌کند: دبیر کل سازمان ملل بیانیه‌ای را قرائت کرد که مطابق آن تأکید داشت حملات هفتم اکتبر حماس در خلأ اتفاق نیفتاده و به دنبال ۵۰ سال اشغالگری و اعمال خشونت و نفی حقوق بشر و آزادی‌های اساسی رخ داده است، اما همین یک جمله چنان برای رژیم صهیونیستی سنگین بود که با فشار برای استعفا یا عذرخواهی مواجه شد.
مقدمی ادامه می‌دهد: در همین هفته اخیر به حدی اعمال فشار بر دبیرکل سازمان ملل زیاد بود که به رغم اهمیت کشتار مردم بی گناه غزه، موضوع حاشیه‌ای و بی ربطی، چون نگرانی‌ها از افزایش اعدام‌ها در ایران مطرح شد، در حالی که در منشور ملل متحد اصل بر برابری دولت هاست، اما به رغم این شعار و مقرره الزام‌آور قانونی، واقعیت فضای بین‌المللی به ما می‌گوید اصل بر برابری دولت‌ها نیست و اصل بر قدرتمندی کشور‌هایی است که از نفوذ و قدرت بیشتری برخوردارند و می‌توانند سازوکار ملل متحد را فلج کنند.
وی با اشاره به ایفای نقش ناقص سازمان ملل متحد گفت: عملاً سازمان ملل ناکارآمدی خود را نشان داد. طبق اساسنامه ملل متحد، فارغ از اینکه ارتکاب جرم از سوی چه کسی است، باید به هر جرم و جنایتی ورود شود، اما همه در مقابل اسرائیل الکن شده‌اند. علت این است که بسیاری از نهاد‌های بین المللی ملل متحد با پشتیبانی امریکا کار می‌کنند و از اعمال تحریم اقتصادی از سوی این کشور وحشت دارند در نتیجه سکوت می‌کنند، همچنین برخی از این می‌ترسند که جایگاه خود را از دست بدهند.
مقدمی به استعفای مدیر دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل اشاره و بیان می‌کند: یک نفر مثل کمیساریای عالی حقوق بشر به حدی وجدان انسانی دارد که این جایگاه را کنار می‌گذارد و حرف خود را می‌زند، اما یک نفر مثل دبیر کل سازمان ملل تسلیم فشار‌ها می‌شود، موضع گیری خنثی دارد و به موضوعات کمتر مهم و بی اهمیت در فضای فعلی می‌پردازد.
این کارشناس حقوقی با تأکید بر جایگاه انکارناپذیر امریکا در نظام حقوق بین‌الملل بیان می‌کند: امریکا یکی از مهم‌ترین پشتوانه‌های مالی سازمان ملل متحد است و به همین طریق توانسته به نوعی نهاد‌ها و سازمان‌های وابسته به سازمان ملل را به سمت خود بکشاند.
معاون زنان وخانواده اندیشکده حقوق بشر و شهروندی دانشگاه امام صادق (ع) مثال روشن خود را در زمینه جنگ روسیه و اوکراین می‌زند و معتقد است: دیوان کیفری بین الملل و دادستان بلافاصله و بدون لحظه‌ای تردید وارد پرونده شدند و صریح و شفاف موضع گیری کردند و اکنون در مرحله‌ای قرار گرفته است که دیوان حکم دستگیری پوتین را به عنوان جنایتکار جنگی صادر کرده و پوتین نمی‌تواند از کشور خودش خارج شود.
وی با ورود به بحث حمایت‌های مالی در نظام حقوق بین المللی می‌گوید: سازمان‌های مردم نهاد و کشور‌های عضو ICC مرتب از دادستان می‌خواهند برای رسیدگی به نسل کشی و جنایات جنگی و علیه بشریت که هر روز با مصادیق مشخص تری رخ می‌دهد، ورود پیدا کند، اما جواب دادستان این است که بودجه لازم برای این کار را نداریم.
به اعتقاد این استاد حقوق بین الملل، پیام فقدان توان مالی یعنی پشتیبانی امریکا و متحدانش از نهاد‌های بین المللی می‌تواند در نوع واکنش سازمان‌ها نسبت به موضوعات حقوق بشر اثرگذار باشد و اصلاً نمی‌توان انکار کرد که ایالات متحده برای پشتوانه مالی و قدرتی که در ساختار شورای امنیت سازمان ملل دارد، می‌تواند در اقدامات افراد اثرگذار باشد.
مقدمی در پاسخ به سؤالی مبنی بر بی‌اثربودن کنوانسیون‌های مختلف حقوق کودک در جنایت‌های اسرائیل علیه مردم غزه می‌گوید: قواعد و مقررات منوط به اجازه قدرت هاست و حتی ابزار حقوق بشری برای اعمال فشار می‌شود. امریکا خود عضو کنوانسیون حقوق کودک نیست و ادعا می‌کند قوانین این کشور از کنوانسیون حقوق کودک توسعه یافته‌تر و بالاتر است و ضرورتی برای عضویت ندارد، اما واقعیت این است که این کنوانسیون‌ها نگاشته می‌شود تا کشور‌های دیگر را تحت فشار بین‌المللی قرار دهند، کمااینکه ایران عضو کنوانسیون است و مرتب کمیته حقوق کودک علیه ایران گزارش می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه در زمین غزه حق حیات به عنوان عالی‌ترین و صریح‌ترین حق انسانی به راحتی نقض می‌شود، توضیح می‌دهد: ما حدود ۴ هزار کودک را در همین مدت کم از دست داده‌ایم و به هر حال کمیته‌های کنوانسیون حقوق کودک باید راجع به نقض حق حیات کودکان فلسطینی موضع گیری کنند، اما خنثی بودن آن‌ها نشان می‌دهد قدرت‌ها با اعمال فشار و یک‌جانبه‌گرایی انسانیت را به راحتی نقض می‌کنند.
معاون زنان وخانواده اندیشکده حقوق بشر و شهروندی دانشگاه امام صادق (ع) در پایان خاطر نشان می‌کند: تا زمانی که از یک‌جانبه‌گرایی در عرصه حقوق بین الملل فاصله نگیریم و به اصل برابری دولت‌ها احترام نگذاریم، نمی‌توانیم از حقوق بشر به عنوان یک آرمان انسانی دفاع کنیم.
نتیجه گیری کلی
هرچند پیش‌تر از این نیز بار‌ها و بار‌ها بی‌خاصیت بودن نهاد متولی صلح و امنیت جهانی در قبال بحران فلسطین نمایان شده بود، اما به هر حال، حق داوری و ارزیابی عملکرد سازوکار‌های بین المللی از جمله دیوان برای همه مردم جهان محفوظ است. چنین رویه‌ای از سوی نهاد‌های متولی حمایت از حقوق ملت ها، بستری را فراهم می‌آورد که هر دولتی با هر عملکردی خود را پاسخگو در قبال رعایت موازین بین المللی حقوق بشر نداند. این روز‌ها مدعیان معیار‌های جهانی حقوق بشر خود بدترین اقدامات را علیه موازین انجام می‌دهند و با این روند از دیگرانی که ادعایی بر خوب بودن معیار‌ها ندارند یا انتقاداتی بر معیار‌ها و سازمان‌ها دارند، انتظاری در مورد رعایت معیار‌های مورد بحث و سازوکار‌های بین‌المللی ذی‌ربط نمی‌توان داشت.
