یک کارشناس اقتصادی معتقد است واردات گاز از ترکمنستان علاوه بر اینکه بخشی از ناترازی مقطعی کشور در فصول سرد سال را جبران میکند، برای ایران ظرفیت جدیدی در جهت بازصادرات گاز به خصوص به کشورهای جنوب شرقی آسیا نظیر هند ایجاد و ایران را به مسیر مهمی برای ترانزیت گاز تبدیل خواهد کرد و قدمی بسیار بزرگ در بازطراحی تجارت انرژی ایران و حرکت به سمت تجارت گاز و تبدیل شدن به قطب تجارت منطقهای گاز خواهد بود و جایگاه برتر و بالا را برای ایران در جهت به دست آوردن این مقام فراهم خواهد کرد.
حمید بهزادیبخش، کارشناس اقتصادی درگفتگو با «جوان» با اشاره به اشتباه در زمینه وابستگی اقتصاد کشور به خام فروشی نفت گفت: از گذشته تاکنون ایران جزو کشورهایی با منابع عظیم نفت و گاز بوده و همواره وجود این نعمتهای الهی ما را متمایز از کشورهای دیگر کرده است. صادرات نفت به صورت خام همواره یکی از سیاستهای مهم ایران بوده است ولی از دهه ۹۰ با افزایش تحریمها علیه ایران توسط امریکا حاشیه امنیتی که صادرات نفت به کشور میداد کمرنگتر و کشور با چالشی روبهرو شد که باید به فکر چاره میرفت. از سویی دیگر اقتصاد بینالملل هم با ابرقدرتی جدید به نام چین روبهرو شد که جایگاه سنتی و قدیمی ایران را تحتالشعاع قرار میداد.
وی ادامه داد: تجارت انرژی مبتنی بر تجارت گاز دارای ابعاد اقتصادی و ابعاد سیاسی جدی بر کشوری به ویژه ایران است. صادرات نفت خام همواره تحریمپذیر بوده و در مقابل صادرات گاز به مراتب وضعیت بهتری را داراست، زیرا تجارت گاز به شکل منطقهای و بیشتر از طریق خطوط لوله است.
بهزادیبخش با اشاره به اهمیت سوئیچ به سمت تجارت گاز به شکل منطقهای برای ایران با توجه به زیرساخت موجود و همچنین محدودیتهای تجارت گاز اظهار کرد: صادرات گاز به علت وجود بازار منطقهای و نسبتاً انحصاری، قراردادهای بلندمدت، حساسیت محل مصرف و عدمقابلیت ذخیرهسازی بالا نسبت به نفت باعث میشود روابط تجاری بین ایران و سایر کشورها در زمینه تجارت گاز، روابط محکمتر و مقاومتری باشد. در ضمن در صادرات نفت اثرگذاری سیاسی بین کشورها وجود دارد ولی در صادرات فرآوردههای نفتی و گازی فاقد اثرگذاری سیاست جدی در کشورهاست و در تجارت گاز به دلیل ریسک بالای انتقال و یافتن منبع مشابه همواره به دنبال بهبود روابط بین کشور صادرکننده و واردکننده گاز بوده است.
این کارشناس اقتصادی در ادامه با اشاره به اینکه ایران توانایی تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه را دارد، بیان کرد: صادرات گاز طبیعی در حجم بالا به دو روش خط لوله و LNG (گاز طبیعی مایع شده) امکانپذیر است، با وجود این به دلیل مشکلات فناوری و هزینه بالا، خط لوله بهترین مدل انتقال گاز است. صادرات گاز توسط ایران نیز از طریق لوله به کشورهای حاشیه خلیج فارس (پاکستان، هند و عمان) نسبت به سایر گزینهها مزیت دارد، چون علاوه بر اینکه به صرفه است، از جنبه ژئوپلتیک نیز تمرکز در این بازار، ایران را به هاب انرژی منطقه تبدیل و قدرت منطقهای ایران را مستحکم میکند، بنابراین بهترین بازار صادرات گاز برای ایران به لحاظ اقتصادی بازار منطقه (با خط لوله) است که به دلیل نزدیکی جغرافیایی و پایین بودن هزینههای انتقال سود مناسبی را عاید کشور میکند.
وی گفت: با وجود این به دلیل مصرف بالای گاز در کشور و همچنین ناترازی مقطعی در فصول سرد سال، امکان عقد قرارداد جدید گازی از طریق منابع داخلی گازی کشور وجود ندارد ولی با توجه به نیاز روزافزون کشورهای منطقه به خصوص هند و پاکستان به عنوان دو ابرقدرت آینده صنعتی دنیا با جمعیت بالا، ایران میتواند با استفاده از منابع گازی مازاد کشورهای شمالی خود نظیر ترکمنستان و روسیه، به تجارت گاز بپردازد. واردات و حتی سوآپ گازی بین ایران و کشورهای ترکمنستان یا روسیه، زمینه همکاری و تبدیل شدن ایران به کریدور اصلی ترانزیت گاز منطقه را فراهم خواهد کرد، از همین رو نیز واردات گاز از ترکمنستان اتفاق بسیار مهم و بزرگی است و این موضوع نیز بسیار به نفع کشور خواهد بود. واردات گاز از ترکمنستان علاوه بر اینکه بخشی از ناترازی مقطعی کشور در فصول سرد سال را جبران میکند، برای ایران ظرفیت جدیدی در جهت بازصادرات گاز به خصوص به کشورهای جنوب شرقی آسیا نظیر هند ایجاد خواهد کرد که ایران را به مسیر مهمی برای ترانزیت گاز تبدیل خواهد کرد و قدمی بسیار بزرگ در بازطراحی تجارت انرژی ایران و حرکت به سمت تجارت گاز و تبدیل شدن به یک قطب تجارت منطقهای گاز خواهد بود.