تحریمهای اقتصادی که از اواخر دهه۸۰ وضع شد، تخریب نظام مالی ایران را هدف گرفت که بخش مهم آن نظام بودجه و بانک و صندوقهای بازنشستگی و بیمهها و صندوق توسعه ملی است. به هر ترتیب دولت گذشته تلاش کرد در جریان مذاکرات، برزخ ابقا یا رفع تحریمهای دوران هشت ساله خود را به پایان برساند، با این توضیح که عدمسرمایهگذاری و همچنین رشد بدهیهای بر جای مانده شرایط ویژه مالی را برای دولت سیزدهم پدید آورد، با این توضیح مجدد که انتظارات نسبت به احیای برجام در دولت قبل چنان بالا برده شد که مردم در هر شرایط از دولت سیزدهم انتظار حل مسائل جدی بنیادی و ساختاری و روزمره اقتصاد ایران را داشتند، حال چه با برجام و چه بیبرجام.
حل مسائل مربوط به رشد هزینههای جاری و تأمین هزینههای جاری و پرداخت بدهیهای برجای مانده از گذشته و مباحث مربوط به کرونا و واکسن و مهار تنشهای ارزی ناشی از ارز ترجیحی و نوسان نرخ برخی کالاهای وارداتی در بازار جهانی هر چند فشار زیادی به دولت سیزدهم وارد کرد، ولی دولت تقریباً این وضعیت را پشت سر گذاشت، اما همچنان انتظار مهار تورم و کاهش سرعت رشد قیمتها بر قوت خود باقی است، هر چند انضباط مالی دولت آن هم در شرایط عدماحیای برجام موضوعی جالب توجه به شمار میآید و این امید را ایجاد میکند که اگر دولت زمان بیشتری داشته باشد و بنیه اقتصادی نظری و اجرایی و ارتباطاتی داخلی، منطقهای و جهانی خود را نیز تقویت کند، بیشک میتواند در کنار بهبود فضای کسبوکار بر رکود و تورم غلبه بیشتر و بهتری داشته باشد.
بررسی گزارش ۹ماه ابتدایی سال جاری خزانه داخلی کل کشور نشان میدهد دولت در بعد پیشبرد بودجه سالجاری انضباط بیشتری نسبت به گذشته داشته است، با این حال نباید فراموش کرد ناترازی بودجه روی کاغذ در سالجاری رقمی بیش از ۳۰۰هزارمیلیارد تومان بود، اما شواهد اجرایی بودجه نشان از موفقیت دولت در پیشبرد بودجه داشته است.
به گزارش فارس، بررسی آمار و ارقام خزانهداری کل کشور نشان میدهد میزان وصولی درآمدها در ۹ ماهه سال ۱۴۰۱ نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۶۳درصد افزایش یافته و از ۵۶۳هزارمیلیارد تومان به ۹۱۷هزارمیلیارد تومان رسیده است. همچنین میزان تحقق درآمدهای پیشبینی شده برای ۹ ماهه بودجه سال ۱۴۰۱ به میزان ۸۸درصد بوده در حالی که در هشت ماهه امسال میزان تحقق پیشبینی هشت ماهه بودجه ۵/۸۰ درصد بوده، بنابراین این نسبت در مقایسه با ماه قبل ۵/۷ درصد ارتقا یافته است.
بازپرداخت تنخواه بودجه به بانک مرکزی ۳ ماه قبل از اتمام سال
مصارف بودجه در ۹ ماهه امسال هم ۹۴۴هزارمیلیارد تومان بوده که با استفاده از منابع موضوع ماده ۱۲۵ قانون محاسبات عمومی (ماده ۱۲۵- خزانه مجاز است برای رفع احتیاجات خود از موجودی حسابهای اختصاصی از جمله حساب تمرکز درآمد شرکتهای دولتی و سپرده موقتاً استفاده کند، مشروط بر اینکه بلافاصله پس از درخواست سازمان ذیربط وجوه استفاده شده را مسترد دارد)، به میزان ۲۶هزارمیلیارد تومان، کل منابع و مصارف بودجه تراز شده است.
میزان بدهی دولت به بانک مرکزی بابت استفاده از تنخواه گردان بودجه نزدیک صفر بوده که این اتفاق برای اولین بار در چند دهه اخیر رخ داده است.
تحقق ۱۰۲درصدی درآمدهای مالیاتی
بررسی جزئیات درآمدی بودجه نشان میدهد، در ۹ ماه امسال درآمدهای مالیاتی کشور با ۶۰درصد افزایش به ۳۴۸هزارمیلیارد تومان رسیده که بیانگر تحقق ۱۰۲درصدی پیشبینی بودجه برای ۹ ماهه سال جاری است. درآمد عوارض گمرکی ۳۰هزارو ۶۹۰میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۰۱درصد رشد داشته است.
رشد ۳۶۶درصدی درآمدهای نفت و گاز
درآمد حاصل از فروش نفت و گاز در ۹ ماهه امسال قابل توجه بوده، به طوری که میزان واریزی درآمدهای نفتی به خزانه نسبت به دوره مشابه سال قبل ۳۶۶درصد رشد داشته است. این رشد ۳۶۶درصدی در شرایطی محقق شده که سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی از ۲۰درصد در سال گذشته به ۳۰درصد در سال جاری افزایش یافته است.
همچنین دولت از محل فروش و انواع اوراق مالی اسلامی ۱۴۸هزارمیلیارد تومان درآمد به دست آورده که بیانگر تحقق ۱۱۲درصد از پیشبینی ۹ ماهه بودجه است.
رشد 24/5 برابری درآمد فروش سهام شرکتهای دولتی
در ۹ ماهه امسال درآمد حاصل از فروش سهام و سایر واگذاریها ۳۲هزارو ۹۱۴میلیارد تومان بود، در حالی که دولت در ۹ ماهه سال گذشته از این محل فقط هزارو ۲۸۸میلیارد تومان درآمد به دست آورده بود، بنابراین در ۹ ماه امسال وصول درآمد از این محل ۵/۲۴ برابر مدت مشابه سال گذشته است.
تأمین ۹۱درصد هزینههای جاری کشور
در بخش هزینهها، در ۹ ماهه امسال ۶۸۵هزارمیلیارد تومان صرف پرداخت هزینههای جاری کشور شده که نسبت به رقم مصوب بودجه برای ۹ ماهه امسال، ۹۱درصد تحقق داشته و میزان پرداخت هزینههای جاری در ۹ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵۴درصد رشد کرده است.
افزایش احتمال تحقق ۱۰۰درصدی درآمدهای پیشبینیشده در بودجه ۱۴۰۱
این ارقام بیانگر بهبود درآمدهای دولت و کاهش قابل توجه کسری بودجه است. روند تحقق درآمدهای دولت نشان میدهد ۱۰۰درصد درآمدهای پیشبینیشده در بودجه سال ۱۴۰۱ تا پایان سال جاری محقق خواهد شد، بنابراین دولت در سال ۱۴۰۱ با انضباط مالی و مدیریت منابع و مصارف، امسال را بدون کسری بودجه سپری خواهد کرد. یکی از نشانههای این مدعا تسویه تنخواه دریافتی از بانک مرکزی سه ماه مانده به پایان سال است. بر اساس گزارش خزانهداری استفاده از تنخواه گردان تا پایان آذر ماه به صفر رسیده است.