مذاکرات ایران و کشورهای مشارکتکننده در برجام برای احیای این توافق در شش دور در دولت روحانی برگزار شده است، اما پس از آن به دلیل نزدیکی به انتخابات و تغییر دولت در ایران متوقف شد تا اینکه اخیراً برای ازسرگیری این مذاکرات در هشتم آذرماه توافق شده است. علی باقری معاون سیاسی وزارت خارجه، اما تاریخ مذکور را تاریخ «آغاز» مذاکرات اعلام کرد نه «از سرگیری» آن. او همچنین مذاکرات مذکور را مذاکرات «رفع تحریمها» نامید نه مذاکرات «احیای برجام». به نظر میرسد دولت سیزدهم قصد دارد توافق را نه روی آنچه دولت روحانی رقم زده که از مسیری متفاوت ایجاد کند چرا که نتیجه بیشتر از هر چیزی برای اقتصاد و مردم ایران مهم است.
حنیف غفاری، کارشناس مسائل بینالملل در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، معتقد است برگزاری دیدارهای معاون وزیر امور خارجه کشورمان با مقامات اروپایی آن هم در آستانه برگزاری دور جدید نقطه آشکارساز دیپلماسی وزارت خارجه است که قبل از برگزاری یک دیدار و مذاکره تعیینکننده پیشمؤلفهها و پیشزمینههای آن مذاکره چیده و تعریف شود. در همین راستا شاهد هستیم آقای باقری با مقامات اروپایی دیدار داشتند.
وی همچنین گفت: یکی از اهداف دیدار باقری با مقامات اروپایی تبیین خطوط کلی و خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران و موضع کشورمان در قبال احیای برجام است، به گونهای که تروئیکای اروپایی به نمایندگی از اتحادیه اروپا پشت میز مذاکره مینشینند با این خطوط قرمز و مؤلفههایی که توسط ایران تأکید میشود از ابتدا آشنا و در ذهن آنها نهادینه شده باشد. اتحادیه اروپا سعی میکند خود را صرفاً به یک بازیگر واسطه بین ایران و امریکا تبدیل کند، لذا باید قبل از مذاکرات در جریان قرار میگرفت که نقش و جایگاه اصلی آن در مذاکرات چیست و باید به عنوان طرف متعهد در مذاکرات شرکت کند نه به عنوان بازیگر واسطهگر.
مذاکرات متکی بر اقتصاد یا اقتصاد متکی بر مذاکرات؟
نوذر شفیعی، کارشناس مسائل بینالملل هم در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، معتقد است: با موضوعات زیاد و حساسی مواجه هستیم که مذاکرات را اصولاً پیچیده میکند، برای حل این مسائل علاوه بر اراده سیاسی و حسننیت یکسری پیششرطهایی هم لازم است، از این رو است که معاون وزیر خارجه با سفر به فرانسه، انگلیس و آلمان در حال رایزنی با طرفهای اروپایی است، زیرا فرآیند پیش رو سخت است و هنوز اراده و حسننیت در طرفهای مقابل دیده نمیشود.
کارشناسان معتقدند انجام مذاکرات برجامی تنها در صورتی مؤثر است که طرفهای غربی تحریمهای ناعادلانه علیه ایران را به طور کامل لغو کنند، اما در این میان معتقدند نباید این مذاکرات را به مسائلی همچون معیشت و وضعیت اقتصاد داخلی کشور گره زد و باید با خودکفایی و تقویت تولیدات داخلی به توسعه رسید، اما برخی دیگر هم تحول در وضعیت معیشتی و اقتصاد کشور را منوط به توافق در مذاکرات وین میدانند و معتقدند مذاکرهکنندگان باید لغو تحریمها را مدنظر قرار دهند و تمام توجهشان اقتصاد و مردم ایران باشد.