روند افزايشي قيمت برنج از مرداد امسال با رشد 48درصدي كليد خورد، در حالي كه فعالان بازار از كاهش توليد و گراني قيمت برنج ايراني به تصميمگيران بازار هشدار ميدادند. مسئولان همچنان از واردات برنج در فصل برداشت برنج ايراني در حمایت از کشاورزان ممانعت كردند و نتيجه آن شد كه در دومين ماه برداشت، قيمت برنج ايراني به كيلويي 50 تا 60 هزار تومان رسيد.اکنون وزارت جهاد کشاورزی ثبت سفارش برنج را آزاد کرده است. آیا در این شرایط واردات میتواند قیمتها را تعدیل کند؟
سالهاست كه برنج خارجي براي جبران كمبود برنج ايراني و جلوگيري از افزايش قیمت آن وارد ميشود تا كمكي به اقتصاد خانوادههاي متوسط و ضعيف شود و قيمت برنج در حالت تعادل باقي بماند. در سالهاي گذشته با افزايش واردات برنج خارجي و پرشدن انبارها و اشباع بازار،وزارت جهاد كشاورزي تصميم گرفت در فصل برداشت واردات را متوقف كند تا قيمتها كاهش نيافته و شاليكاران متضرر نشوند، اما سه سالي است كه با فعالشدن واسطهها در بازار برنج شمال، سود كلاني عايد دلالان ميشود و برخی کشاورزان براي نقدكردن پول محصولشان، برنج را با قيمت پايينتري به دلالان ميفروشند و سودجويان با دپو برنج در انبار و عرضه قطره چكاني به بازار، قيمت را به دست گرفته و در مناسبتهاي مختلف قيمت را گران ميكنند، اما ماجراي گراني قيمت برنج در سال جاري با سالهاي گذشته متفاوت بود که نياز به هوشمندي مسئولان وزارت جهاد كشاورزي داشت تا مانع از افزايش افسار گسيخته قيمتها شوند. اما به هشدار كارشناسان و فعالان بازار توجهي نكردند.
آغاز حباب كاذب قيمت برنج از مرداد
مرداد امسال زماني كه قيمت برنج ايراني به كيلويي 45هزار تومان افزايش يافت،خبرهايي از دپوی برنجهاي وارداتي در گمرك منتشر شد. ماجرا از اين قرار بود كه وزارت جهاد در مردادماه به اسم تنظيم بازار چند هزار تن برنج وارد كرد، اما قبل از رسيدن كشتيهاي حامل برنج به گمرك به دليل آغاز فصل برداشت برنج، واردات را ممنوع كرد و نتيجه اين سياستها آن شد كه طي يك ماه برنج از كيلويي ۳۵هزارتومان، به ۴۰تا ۵۰ هزار تومان افزايش يافت و برنج خارجي هم به همين نسبت گران شد. به عبارت ديگر به اسم حمايت از توليدكننده ايراني، با پول دولت برنج وارد كرده و انبارهاي گمرك را اشغال و به دلايل نامعلوم از ترخيص برنجها
خودداري کردند.
با ممنوعيت واردات، انجمن برنج ايران اعلام كرد كه برنج ايراني در شمال ارزان است و دلالان پايتخت به افزايش قيمتها دامن زدند. اين در حالي بود كه با انتشار خبر ممنوعيت واردات، همزمان قيمت برنج تازه ايراني به يكباره به بيش از 50 هزار تومان رسيد. به طوري كه در حال حاضر قيمت برنج ايراني درجه يك در پايتخت و برخی استانها به 60 تا 62 هزار تومان و برنجهاي درجه 2و 3 به 50 تا 53 هزار تومان
رسيده است. علاوه بر گراني قيمتها موضوع مخلوطكردن برنج درجه يك و درجه3 نيز مشكل همیشگی بازار است و مصرفكنندگان را گرفتار كرده است. اين آشفتگي قيمتها در حالي است كه قيمت برنج براساس عرضه و تقاضا تعيين ميشود و نهادهاي نظارتي نيز نميتوانند بر گراني قيمت برنج كنترلي
داشته باشند.
انجمن برنج: مصوبهاي براي آزادسازي ثبت سفارش برنج وجود ندارد
در حالي كه خبر آزادسازي ثبت سفارش برنج در سايت وزارتخانههای صمت و جهادكشاورزي منتشر شده است،دبير انجمن واردكنندگان برنج تأكيد دارد هنوز هيچ مصوبهاي در اين خصوص در وزارتخانه مذكور نيست و به واردكنندگان نيز اعلام نشده است. مسيح كشاورز كه از فعالان برنج ايراني است اين اقدام را باعث افزايش قيمت برنج خارجي دانست و اعلام كرد: همين پيشنهاد كه حتي مصوبهاي هم براي آن وجود ندارد، باعث خواهد شد كه طرف خارجي قيمتها را افزايش دهد و برنج خارجي دچار جهش قيمت شود.
اين اظهارات در حالي است كه وزارتخانههای صمت و جهاد كشاورزي خبر آزادسازي ثبت سفارش را تأييد كردهاند که با توجه به افزايش افسار گسيخته قيمت برنج ايراني دربازار ثبت سفارش برنج آزاد شده است.
آزادسازي ديرهنگام واردات برنج
در روزهايي كه قيمت برنج ايراني به شدت گران شده و تقريباً از سبد خريد ايرانيان در حال حذف شدن است، مسئولان وزارت جهاد كشاورزي با آزادسازي ثبت سفارش واردات برنج موافقت كردند و در دو روز گذشته اين خبر از سوي رسانهها منتشر شد، اما هيچ نهاد نظارتي نگفت كه اين آزادسازي واردات بسيار ديرهنگام بوده و در دو ماه شهريور و مهرماه سياستهاي وزارت جهاد كشاورزي به راحتي سود كلاني روانه جيب دلالان بازار برنج كرد.
به گفته فعالان بازار، هرگاه کالایی گران شده،ديگر ارزاني صورت نگرفته است، امسال سياست ممنوعيت واردات برنج در فصل برداشت به رغم روند صعودي بازار موجب شد قيمت برنج ايراني از كيلويي 30هزار تومان در سال گذشته به 60هزار تومان برسد و تثبيت شود. آيا از حالا به بعد واردت برنج خارجي ميتواند قيمت برنج ايراني كه دلالان در انبارها دپو كردهاند را كاهش دهد؟
علاوه بر اين، سياست غيرمنطقي اين وزارتخانه قيمت برنج خارجي را نيز بالا برد و قيمت انواع برنج وارداتي در حال حاضر بين 30تا 40هزار تومان در بازار به فروش ميرسد. منابع آگاه در چنين شرايطي از دهها هزار تن برنج مانده در گمرك كه متعلق به وزارت جهاد كشاورزي است و هنوز تعيين تكليف نشده است نيز سخن ميگويند و معتقدند كه با استارت گراني قيمتها در بازار برنج اين برنجها روانه ذخاير استراتژيك شده و به ميزان اندك در بازار توزيع خواهد شد، البته با نرخ جديد.