پایه پولی از اسفندسال۹۶ تا آذرسال۹۹ با ۱۹۵ هزارمیلیارد تومان رشد به ۴۰۷هزار میلیارد تومان رسیدهاست، این در حالی است که ریشه رشد پایه پولی عموماً داراییهای خارجی بانک مرکزی است، بدین ترتیب میتوان متوجه شد طی سهسال گذشته بانک مرکزی با خرید ارزهای بلوکه شده دولت و صندوق توسعه ملی در بانکهای خارجی دولت را تأمین مالی کرده است.
اما از آنجایی که بانک مرکزی برای خرید ارزهای بلوکه دولت و صندوق توسعه ملی منابع نداشتهاست، اقدام به رشد پایه پولی یا چاپ پول داغ و تورم آفرین کردهاست، در ۳۶ماه منتهی به آذرماه سال۹۹ بهطور متوسط ماهانه بیش از ۵/۴ هزار میلیارد تومان بانک مرکزی پول چاپ کرده است، بهطوری که پایه پولی در نهایت در آذرماه سال۹۹ به ۴۰۷ هزار میلیارد تومان میرسد. از آنجایی که با هر یک ریال تولیدی توسط بانک مرکزی، بیش از ۷ریال نیز در نظام بانکی خلق میشود، در حقیقت به واسطه ۱۹۵هزارمیلیارد تومان چاپ پول صورت گرفته توسط بانک مرکزی در دورانی که رئیسجمهور جمهوریخواه امریکا تحریمهای ظالمانه را علیه ایران وضع کرد، حدود هزارو ۵۰۰هزار میلیارد تومان بر حجم نقدینگی افزوده شد بهطوری که در آذرماه سال ۹۹ متغیر حجم نقدینگی به ۳ هزارو ۱۳۰هزار میلیارد تومان رسید. هر چند مقامات دولتی و بهطور مشخص سازمان برنامه و بودجه میگویند دولت طی سالهای اخیر از بانک مرکزی استقراض نداشتهاست، اما هم اینکه بانک مرکزی برای خرید دارایی غیرقابل دسترس (ارزهای بلوکه شده نفتی در خارج) پول چاپ کردهاست، عملاً این خلق پول در جامعه اثر تورمی ممتد داشتهاست، زیرا گفته میشود که چاپ پول توسط بانک مرکزی با سه تا چهارماه تأخیر اثر خود را در تورم نمایان میکند، این در حالی است که طی سهسال اخیر اقتصاد ایران با تورم شدیدی روبه رو شد. رئیسجمهور آذرماهسال۹۹ مدعی شد که اگر تحریمها برطرف و دسترسی به ارزهای بلوکه شده برقرار شود نرخ دلار به محدوده ۱۵هزارتومان میرسد، بعد از این اظهارات رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت که ارزهای بلوکه شده در بانکهای خارجی برای دولت نیست و برای بانک مرکزی است، حال که آمارها بیانگر آن است که بانک مرکزی از محل خلق پول داغ، ارزهای بلوکه شده دولت را در بانکهای خارجی خریداری کرده است، باید گفت مالک ارزهای بلوکه شده در واقع مردم هستند زیرا بانک مرکزی طی سه سال گذشته تقریباً حجم پایه پولی را دوبرابر کردهاست و به همین واسطه تورم سنگینی به مردم جامعه تحمیل شده است. بدین ترتیب از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و همچنین نهادهای نظارتی انتظار میرود هر زمانی که در آینده قرار بر آزادسازی ارزهای بلوکه شده در بانکهای خارجی فرا رسید، این ارزها صرف تقویت پایدار تولید و پول ملی شود، زیرا بهای خرید ارزهای بلوکه شده در بانکهای خارجی از جیب مردم به دولت پرداخت شدهاست، حال اینکه عدهای کمین کردهاند تا در صورت آزادسازی ارزها، آن را حراج کنند و با نرخهای پایین این ارزها را به جیب بزنند. این افراد باید ناامید شوند. در حقیقت اگر قرار است روزگاری داراییهای ارزی بلوکه شده ایران آزاد شود نباید این ارزها صرف سود جویی عدهای فرصت طلب شود زیرا شواهد نشان میدهد که در کنار ۷۰۰هزار میلیاردتومان حجم پول، حدود ۹۰۰هزار میلیارد تومان سپرده بانکی کوتاه مدت در بانکها در حالت آمادهباش برای خرید این ارزها با قیمت بسیار نازل قرار دارد.