جوان آنلاین: دکتر محمدرضا اسلامی در کانال تلگرامی خود نوشت: در زبان ژاپنی به شکوفههای گیلاس ساکورا میگویند. چندی پیش در اخبار ژاپنیها آمده بود که زودرسترین فصل روییدن شکوفه گیلاس (ساکورا) در ژاپن در هزار و ۲۰۰ سال گذشته بیسابقه بوده است. دانشمندان ژاپنی میگویند، فصل شکوفه گیلاس امسال زودتر از همیشه فرا رسیده است. در هزار و ۲۰۰ سالی که زمان به شکوفه نشستن درختهای گیلاس در ژاپن ثبت شده، این نشانه سنتی بهار هیچوقت اینقدر زود فرا نرسیده بود.
به نظرتان این خبر یک جایش ایراد ندارد؟ یکبار دیگر این خبر را بخوانید؟ هزار و ۲۰۰ سال گذشته؟!
واقعیت آن است که به شکوفه نشستن درختهای گیلاس در کیوتو از سال ۸۱۲ میلادی در اسناد دربار امپراتوری ژاپن ثبت شده است؛ یعنی از هزار و ۲۰۰ سال پیش به این سو، همه ساله روز شروع ساکورا در ژاپن به شکل مکتوب ثبت و ضبط میشده است. حالا این را مقایسه کنید با رخداد دوم؛ عید امسال، شروع زودهنگام عطر بهار نارنج در کوچههای شیراز، باعث تعجب خیلیها شد. همه ساله، سمفونی شکوفهها اردیبهشتماه رخ میداد و هوای اردیبهشت، هوای بهشت میشد، اما امسال، روزهای دوم یا سوم فروردین عطر بهار نارنج همهجا پخش شد. آیا ما از تاریخ هزار و ۲۰۰ سال گذشته بهارنارنج خبر داریم؟ از خیر آن بگذریم. حتی خبر نداریم ۷۰۰ سال پیش در همان شیراز، حافظ دقیقاً در چه سالی متولد شده؟ و در چه سالی مرده؟ معلمان حافظ چه کسانی بودهاند؟ با چه کسی ازدواج کرده؟ فرزندانش چطور بودهاند؟ هیچ! ما از حافظ هیچ نمیدانیم جز «اطلاعاتی مبهم و کلی.» «بهجز غزلیات» هر آنچه از حافظ داریم، مشتی اطلاعات حدودی و کلی است.
نکته حیرتانگیز دوم: دانشگاه کانسای مطالعهای کرده و گزارش داده که «برند ساکورا» باعث درآمد گردشگری ۳۰۰ میلیارد ین یا ۷/ ۲ میلیارد دلاری برای ژاپن میشود. در ایام ساکورا شاهد ۶۳ میلیون سفر (جابهجایی) و ورود ۱۱ میلیون توریست خارجی برای مشاهده این رخداد هستیم. برای اینکه دردناک بودن این عدد را بهتر درک کنیم، کل سود خالص هلدینگ معظم پاناسونیک با ۳۰۰ هزار کارمند در بهترین سالها حدود ۷/۲ میلیارد دلار است.
تحلیل و تجویز راهبردی
به دلایل مختلف ما در ثبت و ضبط تاریخ، آمار و رخدادها مشکل داشتهایم و از این فرهنگ شفاهی نیز آسیب دیدهایم. ما دهها شرکت موفق و کارآفرین الهامبخش، صدها گیاه دارویی، صدها جاذبه گردشگری و هزاران داستان تاریخی داریم، اما در مستندسازی و معرفی جهانی آن و از آن مهمتر تبدیل آن به کسبوکارهای تولیدکننده ثروت، چقدر موفق بودهایم؟
ژاپنیها مردمانی آرام دارند، اما ساکورا در کشور سکوت و صنعت، با سروصدای تبلیغاتی بسیار میآید و بهراحتی هم نمیرود! چرا بهراحتی نمیرود؟ چون جغرافیای ژاپن بهگونهای است که مجموعهای از جزایر باریک در امتداد گسترده شمال به جنوب قرار گرفتهاند و مثلاً وقتی که ساکورا در جنوب کشور در حوالی «کیوشو» و «هیروشیما» شروع میشود، بیش از یک ماه طول میکشد تا این شکوفهها به «هوکایدو» در شمال (و در نزدیکی روسیه) برسند. در تمام این ۴۰۰ -۵۰۰ روز، پیوسته تلویزیون از ساکورا گزارش میدهد و تصاویر شکوفههای صورتی و سپید به متن اخبار کشیده میشود. رسانه، ساکورا را به تعبیر حافظ زان سوی هفت پرده به بازار میکشد!
اما نهتنها شکوفههای گیلاس، بلکه اساساً سایر گلها هم در «جغرافیای ژاپن» عطر و بوی چندانی ندارند.
برخلاف جغرافیای ایران که گاه چند غنچه گلمحمدی، انفجار عطر به پا میکنند.
اما ما چه میکنیم؟ شکوفههای بهارنارنج در سکوت میآیند و میروند و ما هم به ادامه روال گذشته مشغولیم! هر سال، ایام بهار نارنج ایران مقارن است با ساکورا در ژاپن، اما برخلاف ساکورای ژاپن، بهارنارنج، ریالی درآمد توریستی خلق نمیکند!
علت آن است که ما جهان را نمیشناسیم. هر چقدر جهان را بیشتر بشناسیم، خود را بیشتر شناختهایم. کسی میگفت اگر کسی فقط در لندن زندگی کرده باشد، هیچگاه لندن را نخواهد شناخت. شناخت جهان، سرآغاز شناخت ایران است. شناخت نقاط تمایز و مزیتهای پنهان ایران. کسی که ساکورای بیبوی ژاپنی را دیده باشد، میتواند منزلت عطر بهارنارنج ایران را درک کند؛ و نکته آخر اینکه برای گذار از حسرت بزرگ به فرصت بزرگ؛ از خود بپرسیم چه چیزهایی در ایران وجود دارد که برای ما معمولی است، اما برای جهان، جذاب، شگفتآور، متمایز و کمیاب است و چگونه میشود این شگفتی کمیاب را به کسبوکارهای میلیون دلاری تبدیل کرد. ایران سرشار از شگفتیهای جذاب میلیون دلاری است و سیاستگذاران نیز اندکی فضا را باز بگذارند تا جهان ایران را کشف کند. درآمد میلیارد دلاری از توریسم دور از دسترس نیست به شرط اعتماد به خویش و ارتباط با دیگران.