سرویس سیاسی جوان آنلاین: به گزارش «جوان» از ابتدای شروع مذاکرات وین یکی از مهم‌ترین ابعاد بازگشت امریکا به برجام نحوه اطمینان از بازگشت تحریم‌ها بوده است. این مسئله بیشتر به نحوه رفتار امریکایی‌ها در خصوص رفع تحریم‌های برجامی ایران بازمی‌گردد. زمانی که ایران متوجه شد عملاً از رفع تحریم‌های برجامی چیزی دستش را نخواهد گرفت برآن شد تا درباره دو مسئله مهم نظام جمهوری اسلامی شروطی را برای طرف امریکایی مطرح کند. اولین مسئله مربوط به زمان رفع تحریم‌ها بود. اگرچه این خبر مطرح شد که بر اساس طرحی ایران تنها یک روز بعد از بازگشت امریکا به برجام اجرای تعهدات برجامی خود را در پیش می‌گیرد، اما موضع‌گیری تمام محافل کارشناسی در ایران این بود که باید یک بازه زمانی سه تا شش ماهه برای سنجش میزان منافع ایران از برجام در نظر گرفت.
سؤال بعدی در این باره این است که شاخص‌های این رفع تحریم چیست؟ واقعیت این است که درشرایط فعلی امریکایی‌ها می‌توانند از طریق سایر قوانین تحریمی خود مسیر‌های مالی و نفتی ایران را مسدود کنند به ویژه اینکه پیش از این نیز واشنگتن بر ثابت بودن تحریم‌های مرتبط با حوزه‌های موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران هشدار داده بود. در این میان گزارش‌های مراکز تحقیقاتی در ایران نشان می‌دهد هدف اصلی در این باره باید برداشتن تمام تحریم‌ها در حوزه‌های بانکی، نفتی و خرید تجهیزات باشد، به گونه‌ای که کف عایدات ایران نباید از حداقل مشخصی پایین‌تر رود.
یکی از این گزارش‌ها مربوط به مرکز پژوهش‌های مجلس است که پیشنهادات مشخصی را در این باره به دولت داده است. پیشنهاد‌هایی که شامل حوزه‌های مشخص در بحث نفت، خرید قطعات و همچنین حوزه‌های مالی است.
فروش نفت ایران تضمین شود
نتایج این گزارش در بخش انرژی نشان می‌دهد تحریم صادرات نفت یکی از ارکان مهم تحریم‌های وضع شده توسط امریکاست. پس از لغو یکباره تحریم‌های مرتبط با صادرات نفت و فرآورده‌های آن ضروری است انتفاع اقتصاد ایران از ناحیه رفع آن تحریم در بازه زمانی مشخص شود و طی مراحل مختلف مورد راستی آزمایی قرار گیرد؛ این مراحل شامل اطمینان از انعقاد قرارداد فروش یکساله، حجم قرارداد فروش تا حداقل نیمی از سقف سهمیه ایران از اوپک، اطمینان از حمل‌و‌نقل نفتکش‌ها در آب‌های بین‌المللی و بنادر، سهولت در سوختگیری، بیمه نفتکش، بیمه محموله و بیمه اتکایی و از همه مهم‌تر راستی‌آزمایی درباره نقل و انتقال آزادانه و بی‌قید و شرط وجوه مالی سپرده شده حاصل از صادرات نفت است. در سایر موارد، تحریم‌های حاکم بر خرید کالا و تجهیزات نفت و گاز و صنعت برق کشور باید لغو شوند، به‌طوری که شرکت‌ها و فعالان این حوزه در کشور بتوانند سفارش خرید به‌صورت اعتباری را ثبت کنند و بدون حضور واسطه‌ها و از مبادی رسمی محموله‌ها ارسال و در گمرک کشور ثبت شود. درخصوص قرارداد‌های نفتی، گازی و صنعت برق نیز شرکت‌های معتبر بین‌المللی بدون هراس با قرار ضمانت بتوانند وارد پروژه‌ها و قرارداد‌های بخش انرژی کشور شوند. راستی‌آزمایی انتفاع اقتصاد ایران از محل لغو تحریم‌های فوق، نیازمند طی شدن زمانی بین سه تا شش ماه است.
تحریم‌ها در بخش صنعت باید چگونه برداشته شود؟
در بخش دوم این گزارش یعنی بخش مربوط به صنعت و معدن، با بررسی شاخص‌های راستی‌آزمایی در زیربخش‌های صنعت، پتروشیمی، صنعت خودروسازی و لوازم خانگی آمده است: از آنجایی که تحریم‌ها در بخش صنعت در ابعاد مختلفی تأثیرگذار است بازه زمانی راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها متفاوت خواهد بود. براساس نتایج این گزارش، راستی‌آزمایی انتفاع اقتصاد ایران از محل رفع تحریم حوزه‌های فوق الذکر بر مبنای شاخص‌هایی نظیر برگشت پایدار سهم ایران در واردات محصولات پتروشیمی بازار‌های بین‌المللی به‌ویژه کشور‌های اروپایی از طریق تدوین قرارداد‌های خرید بلندمدت، بهبود شرایط سرمایه‌گذاری خارجی در ایران از طریق ارتقای رتبه‌بندی ایران توسط مؤسسات مالی و اعتباری معتبر خارجی، انعقاد قرارداد‌های تولید مشترک و امکان واردات مواد اولیه، قطعات گلوگاهی و تجهیزات مورد نیاز صنایع و صنایع معدنی داخلی با رعایت قانون حداکثر استفاده از توان تولید و خدمات و حمایت از کالای ایرانی، تسریع در مراحل خرید و حذف اخذ مجوز‌های تعریف شده در مراحل مختلف خرید، فروش مستقیم محصولات صنعتی و معدنی و عدم نیاز به تعویض بارنامه‌ها، حضور واسطه‌ها، لغو دستورالعمل‌های حقوقی مربوط به قرار گرفتن شرکت‌های فعال در حوزه صنعتی و معدنی ایران در لیست تحریم‌ها انجام خواهد شد. همچنین در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در حوزه فناوری هوایی نتایج این گزارش حاکی از آن است که سه بخش تأمین هواپیما و قطعات، تعمیر و نگهداری و هوانوردی عمومی بیشترین تأثیرپذیری را از تحریم و سیاست‌های مغرضانه امریکا علیه ایران داشته‌اند. از جمله شاخص‌های راستی‌آزمایی پیشنهادی در حوزه فناوری هوایی می‌توان به خرید مستقیم و بدون واسطه هواگرد خارجی به همراه ارائه خدمات آموزشی و پشتیبانی، لغو تحریم‌ها در موضوع تعمیر، نگهداری و پشتیبانی هواپیما و تأمین تجهیزات مربوط به عملیات فرودگاهی اشاره کرد.
بدون شک این گزارش می‌تواند سند راهنمای خوبی برای مذاکره‌کنندگان ایرانی در حوزه‌هایی همچون نفت و انرژی و تلاش برای برداشته شدن تحریم‌ها باشد.
