چرخش از «اول امریکا» به تقابل با «چین و روسیه»

رئیس‌جمهور امریکا پس از دو هفته اولین سخنرانی خود را در تشریح سیاست خارجی دولتش انجام داد که نوعی رویگردانی از سیاست «اول امریکا» به بازگشت دیپلماسی و همکاری با متحدان سنتی بود؛ سیاست خارجی‌ای که درباره رقبای چین و روسیه متفاوت بود و جو بایدن گفت که دوران تسامح در برابر این کشور‌ها به پایان رسیده و واشنگتن آن‌ها را پاسخگو خواهد کرد. بایدن به عنوان یکی از زمینه‌سازان جنگ علیه یمن، ژست حقوق بشری به خود گرفت و از توقف حمایت از ائتلاف سعودی و پایان درگیری‌ها سخن گفت.

سرویس بین الملل جوان آنلاین: جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا عصر پنج شنبه با حضور در وزارت خارجه امریکا و در جمع کارمندان وزارت خارجه و سفرای امریکا که به صورت مجازی حضور داشتند، به تبیین اصول سیاست خارجه دولتش پرداخت. بایدن در سخنرانی خود تأکید کرد: «ایالات متحده به جهان دیپلماسی بازگشته و نه تنها به دنبال ترمیم آسیب‌های چند سال گذشته است، بلکه رو به جلو برای حل مشکلات فعلی جهان همچون پدیده گرمایش زمین و تهدید‌های چین و روسیه علیه دموکراسی اقدام می‌کند.» به گزارش شبکه سی‌ان‌ان، بایدن اظهار کرد: «ما به دنبال بازسازی ائتلاف‌های خود هستیم. ما می‌خواهیم تعهد خود را به جهان دوباره نشان دهیم و به مقابله با چالش‌های بزرگی که با آن مواجهیم مانند پاندمی و گرمایش زمین بپردازیم و مجدداً برای دموکراسی و حقوق بشر در سراسر جهان به پا خیزیم.» تأکید بایدن به بازگشت به میز دیپلماسی و همکاری با جامعه جهانی در حالی است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق امریکا در چهار سال گذشته از برخی توافقات مهم بین‌المللی خارج شد و همین مسئله سبب شد وجهه امریکا در جهان مخدوش شود. هرچند ترامپ سطح همکاری با کشور‌های اروپایی را کاهش داده بود، اما بایدن به توسعه مناسبات با متحدان سنتی واشنگتن متعهد شد. به گزارش بی‌بی‌سی، رئیس‌جمهور امریکا از بازنگری در وضعیت قرارگیری نیرو‌های نظامی امریکا در سطح جهان توسط لوید آستین، وزیر دفاع دولت خود خبر داد و گفت: «هرگونه نقل و انتقال نیروی نظامی از خاک آلمان متوقف می‌شود و اینکه وضعیت قرارگیری نیرو‌های ارتش کاملاً با سیاست خارجی و اولویت‌های امنیت ملی واشنگتن همسو است.» ترامپ سال گذشته در تصمیمی که ناشی از تنش او با آلمان و ناتو تفسیر شد، دستور داده بود ۱۲ هزار نیروی نظامی امریکا از خاک آلمان خارج و حدود نیمی از آن‌ها در نقاط دیگر اروپا از جمله لهستان مستقر شوند. امریکایی‌ها به حضور نیرو‌های نظامی خود در خاک اروپا برای مقابله با تهدیدات ادعایی از سوی روسیه نیاز دارند و پیش از ورود ترامپ به کاخ سفید، حمایت‌ها نظامی از متحدان اروپایی در رأس سیاست خارجی این کشور قرار داشت، ولی ترامپ در این سیاست‌ها تا حدی بازنگری کرد و فعالیت‌های واشنگتن در سازمان ناتو را کاهش داد.

تمرکز بر چین و روسیه

جو بایدن که سیاست خارجی دولت خود را به پرداختن به مسائل بین‌المللی متمرکز کرده است، برای رقبای چین و روسیه خود شاخ و شانه کشید. بایدن درباره روسیه گفت: «دوران تسامح امریکا در برابر سیاست‌های تجاوزکارانه روسیه اعم از دخالت در انتخابات امریکا، حملات سایبری و مسموم کردن شهروندانش به پایان رسیده است.» به گزارش اسپوتنیک، بایدن تأکید کرد: «من برخلاف سلف خود، به رئیس‌جمهور (ولادیمیر) پوتین تصریح کردم روز‌هایی که ایالات متحده در برابر اقدامات تهاجمی روسیه از جمله دخالت در انتخابات ما، حملات سایبری و مسمومیت شهروندان خود تسلیم می‌شد، سپری شده است. ما بدون تزلزل روسیه را وادار خواهیم کرد تاوان پس دهد و از منافع حیاتی مردم خود دفاع خواهیم کرد». این درحالی است که در گذشته مسکو بار‌ها همه اتهامات وارده فعلی از سوی بایدن را رد کرده است. بایدن در دو هفته گذشته به طور علنی از اعتراضات ضد دولتی در روسیه حمایت کرده است تا با تشدید دامنه اعتراضات، کار را برای رهبران کرملین سخت کند. رئیس‌جمهور امریکا علاوه بر روسیه، مواضع تند خود علیه چین را هم تکرار کرد و از این کشور به عنوان «جدی‌ترین رقیب» یاد کرد و وعده داد که واشنگتن در عرصه‌های مختلف اعم از حقوق بشر، مالکیت معنوی و سیاست‌های اقتصادی پکن را به چالش خواهد کشید. به گزارش رویترز، بایدن با وجود این در بخش دیگری از سخنانش گفت واشنگتن مایل به همکاری با این کشور است. او گفت: «ما با تخلفات اقتصادی چین مقابله خواهیم کرد و حملات چین به حقوق بشر، مالکیت معنوی و حاکمیت جهانی را پس خواهیم زد». تنش‌ها میان چین و امریکا به خصوص در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ به شدت تشدید شد و مقامات چین امیدوار بودند که با روی کار آمدن بایدن، این سطح تنش‌ها کاهش پیدا کند، اما دولت جدید امریکا از همان ابتدا شمشیر را برای چینی‌ها از رو بسته است. این در حالی است که مقامات پکن نسبت به شروع جنگ سرد هشدار داده‌اند و خواهان تنش‌زدایی با واشنگتن شده‌اند. امریکا در راهبرد امنیت ملی خود، چین را به عنوان رقیب و تهدید جدی برای منافع جهانی خود توصیف کرده و از هر ابزاری برای مقابله با این رقیب نوظهور استفاده می‌کند. پس از تشریح سیاست خارجی امریکا، نیروی دریایی این کشور روز جمعه از حرکت یکی از ناوشکن‌های خود در نزدیکی جزایر چین در دریای جنوبی، بعد از عبور از تنگه تایوان خبر داد.

قطع حمایت از سعودی

بخشی از سخنرانی سیاست خارجی رئیس‌جمهور امریکا به جنگ یمن معطوف بود که به نوعی تجدیدنظر در سیاست‌های قبلی به شمار می‌رود. به گزارش اسپوتنیک، بایدن در سخنان خود خواستار پایان یافتن جنگ یمن شد و گفت تیموتی لیندرکینگ به عنوان نماینده ویژه امریکا در امور یمن خواهد بود. او از قطع حمایت‌های نظامی و فروش تسلیحاتی به ائتلاف عربستان خبر داد، اما گفت: «همزمان به ریاض برای دفاع از خود در برابر حملات موشکی که با کمک تسلیحات ساخت ایران صورت می‌گیرد، کمک خواهیم کرد.» تغییر موضع ظاهری بایدن در برابر جنگ یمن درحالی است که خود او در سال ۲۰۱۵ معاون رئیس‌جمهور بود یکی از حامیان شروع جنگ ائتلاف سعودی علیه ملت مظلوم یمن بود و دولت وقت امریکا با همکاری متحدان اروپایی، با کمک‌های تسلیحاتی و تعطیلی سفارت خود در یمن، مجوز کشتار یمنی‌ها را صادر کرده بود. هرچند بایدن ظاهراً از پایان جنگ در یمن صحبت کرده است، اما رهبران جنبش انصارالله گفته‌اند که فریب ادعا‌های بایدن را نمی‌خورند و خواهان اقدام عملی واشنگتن در این زمینه شده‌اند.