رئیسجمهور ترکیه رجب طیب اردوغان روز یک شنبه و به مناسبت سالگرد عملیات آزادسازی بزرگ در سال ۱۹۲۲ بر مقبره آتاتورک تاج گل گذاشت و در ضمن مطالبی که در دفترچه یادبود آن نوشت موضوع بحران در مدیترانه شرقی را به این نحو ثبت کرد: «ترکیه به ویژه در شرق مدیترانه در برابر تهدید سر فرود نخواهد آورد.» این کلمات اردوغان حکایت از موضع قاطع او در بحرانی دارد که طی چند هفته اخیر شدت گرفته و با وجود اینکه وزیر خارجه آلمان هایکو ماس هشدار داده که این وضعیت «بازی با آتش» است، اما صفبندی اتحادیه اروپا در مقابل ترکیه برای حمایت از یونان نشان میدهد که طرف مقابل ترکیه حاضر به مصالحه با آنکارا نیست به خصوص اینکه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا جوزف بورل در پایان نشست وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا در برلین ترکیه را تهدید به تحریم کرده است.
این بحران با از سرگیری فعالیت کشتی اکتشافی ترکیه به نام اروج رئیس در جنوب جزیره کرت و برای کشف ذخایر نفت و گاز در این منطقه شروع شد. یونان به سرعت مخالفت خود را با این اقدام ترکیه اعلام کرد و مدعی شد که ترکیه در «منطقه اقتصادی انحصاری اتحادیه اروپا» دست به این عملیات زده، اما در مقابل، ترکیه نیز مدعی شد که هرچند جزایری مثل جزیره کرت دارای آبهای سرزمینی هستند، اما منطقه اقتصادی انحصاری نیستند. هرچند که به نظر میرسید این مناقشه بیشتر وجهه حقوقی داشته باشد، اما به سرعت پای کشورهای اروپایی و به خصوص فرانسه و ایتالیا را به میدان کشاند تا با برگزاری مانور نظامی مشترک با یونان و قبرس برای آنکارا خط و نشان بکشند. در مقابل، ترکیه نیز نه تنها فعالیت اروج رئیس را متوقف نکرد بلکه از روز شنبه مانور نظامی خود را در شمال قبرس شروع کرده تا پاسخ مانور طرف مقابل را داده باشد. به این ترتیب، اختلافی که بین دو دشمن قدیمی بر سر منابع نفت و گاز شروع شده بود به سرعت گسترش یافت و برگزاری این مانورها ترس از بروز جنگ بین این دو و ورود کشورهای دیگر به آن را تشدید کرده است.
قبل از هر چیز باید توجه داشت که اعزام اروج رئیس برای بررسی منابع نفت و گاز در جنوب شرق مدیترانه بنابر راهبرد کلان ترکیه به نام وطن آبی انجام میشود. ترکیه بر مبنای این راهبرد دریای مدیترانه را عمق استراتژیک خود میداند و به همین جهت نیز روابط خود را با دولت وفاق ملی لیبی به رهبری فائز السراج مستحکم کرده تا بتواند با تسلط بر عرض مدیترانه راهبرد وطن آبی خود را محقق کند. این اقدام ترکیه نه تنها زمینه را برای اکتشاف و بهرهبرداری از منابع انرژی فراتر از مناطق دریایی خود در مدیترانه فراهم کرده بلکه باعث شده عرصه جدیدی از توازن قدرت در مدیترانه به وجود بیاورد که چندان بر وفق مراد دیگر کشورها نیست. جدای از یونان و دشمنی دیرینهاش با ترکیه، مصر و رژیم اسرائیل نیز به دنبال توسعه منافع خود در این دریا و بهرهبرداری از منابع انرژی آن هستند که حالا با دیواری از اتحاد ترکیه و لیبی مواجه شدهاند. باید توجه داشت که میدانهای گازی ظهر مصر، آفرودیت قبرس و تامار و لویاتان اسرائیل مهمترین منابع کشف شده در این منطقه هستند که تخمین زده میشود بیش از ۱۲۰تریلیون فوت مکعب گاز در آبهای مدیترانه وجود دارد. این میزان بیش از ذخایر گاز عراق به عنوان دوازدهمین دارنده منابع گاز طبیعی دنیا است. پایگاه خبری اسرائیلی واینتنیوز در فوریه گذشته از نگرانی رژیم اسرائیل بابت فعالیتهای ترکیه در مدیترانه گفته بود، به نحوی که این رژیم دیگر نتواند مثل وضعیت جنگهای ۱۹۵۶ و ۱۹۶۷ منافع دریانوردی خود را تثبیت نماید. به این ترتیب، به نظر میرسد که مناقشه اخیر بر سر فعالیت اروج رئیس ریشهایتر از صرف فعالیت اکتشافی این کشتی باشد و ائتلاف یونان، ایتالیا، فرانسه و قبرس برای این تشکیل شده تا مانع از تحقق رویای وطن آبی ترکیه شود و نباید نقش رژیم صهیونیستی و مصر را نیز در پس این ائتلاف از یاد برد، زیرا در صورت شکست ترکیه، این دو بیش از دیگران نفع خواهند برد. ترکیه با توجه به این مسائل در آزمون دشواری قرار گرفته، به نحوی که اگر پا پس بکشد دیگر نخواهد توانست دریای مدیترانه را به عنوان وطن آبی خود لحاظ کند و اگر به مقاومت خود ادامه بدهد مبارزهای سخت را با اتحادیه اروپا و رژیم اسرائیل در پیش خواهد داشت.