سرویس سیاسی جوان آنلاین: اعتراضات هزاران نفر از مردم آمریکا در اعتراض به زخم کهنه نژاد پرستی بعد از قتل جرج فلوید شروعی دوباره داشت، و هماکنون تبدیل به بحرانی برای دولتمردان این کشور شدهاست. عدهای معتقدند که این اعتراضات ممکن است در نتیجه انتخابات آتی ریاست جمهوری امریکا نیز تاثیرگذار باشد. در این میان گروهی معتقدند پیروزی بایدن در انتخابات امریکا برای ایران میتواند بهتر باشد و دستهای دیگر از تحلیلگران معتقدند که پیروزی هر کدام از طرفین، هیچ تاثیری بر روابط امریکا با جمهوری اسلامی ایران ندارد و سیاست امریکا در مسئله تحریم ایران با عقبگرد مواجه نخواهد شد. سعدالله زارعی تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل و منطقه در گفتگو با خبرگزاری فارس به بررسی آخرین تحولات امریکا و تأثیر احتمالی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری این کشور بر تحریمها علیه ایران پرداخت.
علت شکل گیری اعتراضات اخیر در آمریکا صرفاً به خاطر به مسئله تبعیض نژادی است، یا علل دیگری هم در شکل گیری این اعتراضات گسترده در امریکا دخیل هستند؟
زارعی: فرهنگ نژادپرستی و تبعیضنژادی در امریکا مسئله غیرقابل انکاری است. حتی باراک اوباما هم اخیرا به وجود فرهنگ تبعیض نژادی در امریکا اذعان کرده است. البته تبعیض نژادی به صورت رسمی در امریکا وجود ندارد، و حدود سال ۱۹۶۰ بعد از موج اعتراضی سیاهپوستان به رهبری مارتین لوترکینگ، قوانین نژاد پرستی در امریکا لغو شد. خود این لغو قانون تبعیض نژادی نشانگر این بود که دست کم تا ۱۰۰ سال قبل از سال ۱۹۶۰ میلادی قوانین تبعیض نژادی در امریکا حاکم بودهاست؛ و ناگفته نماند که قبل از آن هم برده داری در امریکا به صورت رسمی وجود داشت و رسما سرخپوستها در امریکا به بردگی گرفته میشدند. اما به هر حال با وجود اینکه رسما قانون تبعیض نژادی برچیده شده است، عملا در جامعه امریکایی با این مسئله مواجه هستیم. نکته اینجاست که این مشکل و این فرهنگ تبعیض نژادی در امریکایی که مدعی ست بهترین تمدن دنیا را دارد وجود دارد.
مردم امریکا در اعتراضات اخیر در ظاهر به مسئله تبعیض نژادی معترض هستند، اما در واقع ریشه اعتراضات فراتر از مسئله اعتراض به نژاد پرستی ست، و مردم امریکا به ساختار سیاسی موجود در امریکا معترض هستند. در نتیجه موج اعتراضات متوجه ساختار سیاسی امریکا شده است.
البته عدهای هم معتقدند اعتراضات اخیر خیلی مربوط به تبعیض نژادی نیست، بلکه اعتراضات اخیر، اساسا فرهنگ و تاریخ امریکا را زیر سئوال میبرد. در مقابل رسمیترین مراکز کشورشان، پرچم کشور امریکا به آتش میکشند. در هر صورت این جنش از جنبشهای وال استریت و جنبشهای گذشته جدیتر است.
اعتراضات اخیر، اساسا فرهنگ و تاریخ امریکا را زیر سئوال میبرد. درمقابل رسمیترین مراکز کشورشان، پرچم کشور امریکا به آتش میکشند
بعضی معتقدند اعتراضات اخیر ممکن است تاثیر جدی در آینده امریکا بگذارد...
زارعی: اگر ما به عنوان یک ایرانی در مورد این موضوع صحبت کنیم که آینده امریکا بعد از این اعتراضات ممکن است با تغییر و تحولاتی مواجه شود، عدهای شاید تصور کنند ما از آرزوهای خودمان صحبت میکنیم و صحبتهای مان واقع بینانه نیست. اما بیاید به خود شخصیتهای سیاسی و اندیشمندان امریکایی مراجعه کنیم.
آقای کسینجر مشاور سابق امنیت ملی آمریکا و روسای جمهور کشورهای اروپایی مثل فرانسه، علنا میگویند اعتراضات اخیر، تلنگری است به تمدن غرب و ما با انکار تمدن غرب در خود غرب مواجه هستیم؛ و این نشان دهنده این است که ما در آستانه یک تحول بنیادین قرار داریم.
این اعتراضات اخیر خیلی ادامه پیدا نمیکند. نهایتا تا حدود یک ماه دیگر ادامه پیدا میکند و نهایتا فروکش میکند، اما آنچه که از خاکستر این آتش در جامعه امریکا برجا میماند آثار و تحولات بنیادینی در بر خواهد داشت. یکی از نتایجش این خواهد بود که امریکا دیگر نمیتواند مدعی بهترین بودن باشد.
بسیاری از کشورهایی مثل کروه جنوبی و برزیل دیگر ملاحظه امریکا و اروپا را نخواهند کرد. گذشته از اینکه یک جنبش در سطح خیابانهای امریکا و بعضی از کشورهای اروپایی وجود دارد، یک جنبش اصلاح وضعیت در سطح کشورها هم به وجود خواهد آمد. بعد از این جنبش بعضی از کشورهای آسیایی رغبت بیشتری پیدا میکنند که در درون قاره خودشان اتحاد بیشتری پیدا کنند و صرفا متکی به غرب باشند. در نتیجه میدان فعالیت جمهوری اسلامی هم بازتر خواهد شد و موانع ما هم برای ادامه کار کمتر خواهد شد.
آیا این جنبش میتواند در نفوذ آمریکا در غرب آسیا تاثیرگذار باشد یا خیر؟
اجازه بدهید به صورت عینی یک مثالی برایتان بزنم. امریکا میخواهد حدود ۵ هزار نیرو در عراق مستقر کند که مسئله خیلی پیچیدهای نیست. ولی برای همین مسئله، امریکاییها چند هیأت به عراق فرستادند و در آخر قبول کردند که نیروهایشان را کاهش دهند و به مصوبه پارلمان عراق هم احترام بگذارند.
امریکایی که نتوانسته ست حتی در عراق موقعیت خودش را تثبیت کند و در حال گدایی هستند، چطور میتواند در کشورهای تثبیت شدهای مثل ایران نفوذ لازم را داشته باشد؟ البته باید در داخل کشور اجماع نظری نسبت به اروپا و امریکا داشته باشیم. اگر ما به یک اجماع منطقی برسیم و سیاستهای خودمان را منسجم کنیم میتوانیم از اتفاقات اخیری که در امریکا رخ داده، برای حل مشکلات خودمان استفاده کنیم.
امریکایی که نتوانسته ست حتی در عراق موقعیت خودش را تثبیت کند و در حال گدایی هستند، چطور میتواند در کشورهای تثبیت شدهای مثل ایران نفوذ لازم را داشته باشد؟
حالا که بحث عراق پیش آمد اجازه بدهید این سوال را بپرسم که آیا دولت جدید عراق دارای زاویه با محور مقاومت و جمهوری اسلامی ایران است یا با این جریان همراه است؟
زارعی: برای پاسخ به این سئوال مهم باید به نکاتی توجه کرد. اکثریت جمعیت کشور عراق را شیعیان تشکیل میدهند و تهدیدات فراوانی علیه شیعیان عراق چه از داخل چه از خارج این کشور وجود دارد. با وجود این تهدیدات و مشکلات کشور عراق و با وجود یکی بودن مذهب شان که موجب اتحاد ما و عراقیها شده، آیا امکان جدایی و ایجاد شکاف جدی میان ما و عراق وجود دارد؟
البته همین مسئله شامل کردهای عراق هم میشود. بسیاری از مناسبات شان در منطقه را با شاخصهای ایران تنظیم میکنند. البته سنیهای عراق هم با ایران روابط خوبی دارند. این یک ارتباط نهادینه شده مردمی است و این ارتباط را نمیتوان با رفت و آمد یک نخست وزیر تحت تاثیر قرار داد. نیاز اقتصادی عراق هم باعث شده است که ارتباط تنگاتنگی با ایران داشته باشد. با توجه به مرز طولانی ایران با عراق که حدود ۱۵۰۰ کیلیومتر است، کشور دیگری نداریم که بتواند مثل ایران نیازهای عراق را تامین کند.
بحث ساختار سیاسی عراق هم مسئلهای که باید به آن توجه کرد. بخش عمده ساختار سیاسی عراق را شیعههای عراق تشکیل داده اند. طی دموکراسیای که در سالهای گذشته در عراق پدید آمده موجب شده تمامی دولتهایی که در عراق روی کار آمدهاند برآمده از گروههای شیعی در عراق باشد. تمام دولتهایی که روی کار آمده اند از جمله دولت فعلی، دولت منتخب اکثریت شیعه است و این اکثریت شیعه در عراق همیشه مورد پشتیبانی ایران بوده است.
در همین قضیه انتخاب الکاظمی هم جمهوری اسلامی ایران از این جریان حمایت کردند. در همین مدت که الکاظمی روی کار آمده است سردار قاآنی و افراد دیگری از شخصیتهای نظام با عراقیها دیدارهای صمیمانهای داشته اند؛ و این دیدارها ادامه دار خواهد بود.
عراق کشوری است که بسیار اهمیت دارد. عراق یک موقعیت بسیار ویژهای دارد. عراق کشورِ عربیِ وصل کننده جمهوری اسلامی ایران به سایر کشورهای عربی منطقه ست. عراق کشور پوشش دهنده پل ارتباط با جبهه مقاومت است؛ بنابراین روابط تجاری امنیتی و ... با عراق در منطقه بسیار مهم و تاثیرگذار است. بنابر با توجه به این پیوند بین دو ملت ایران و عراق، امکان گسسته شدن بین ایران و عراق وجود ندارد.
تمام دولتهایی که روی کار آمده اند از جمله دولت فعلی، دولت منتخب اکثریت شیعه است و این اکثریت شیعه در عراق همیشه مورد پشتیبانی ایران بوده است. در همین قضیه انتخاب الکاظمی هم جمهوری اسلامی از این جریان حمایت کردند. در همین مدت که الکاظمی روی کار آمده است سردار قاآنی و افراد دیگری از شخصیتهای نظام با عراقیها دیدارهای صمیمانهای داشته اند.
اعتراضات اخیر امریکا میتواند در نتیجه انتخاب آتی ریاست جمهوری امریکا تاثیر گذار باشد؟
زارعی: برنده شدن شدن ترامپ یا بایدن هیچ تفاوتی برای جمهوری اسلامی ندارد. تحریمهایی که توسط دموکراتها علیه کشورمان وضع شده است همیشه شدیدتر از تحریمهایی بوده است که جمهوری خواهان علیه ما وضع کرده اند. تحریمهای دموکراتها تاسیسی بوده و جمهوری خواهان تحریمهای تاسیسی دموکراتها را در مصادیق افزایش دادند. اصل قانون تحریم را دموکراتها نوشته اند. به همین جهت ما نباید خیلی روی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری امریکا حساب باز کنیم. البته تا انتخابات ۵ ماه وقت هست و ممکن است اتفاقاتی بیفتد که نتیجه را به سمت هر دو طرف سوق بدهد؟ وضعیت ترامپ با توجه به نظر سنجیها خیلی خوب نیست. اما تا انتخابات آینده ۵ ماه زمان مانده است و نتیجه از الان قابل پیش بینی نیست و باید دید روند تحولات به چه سمتی میرود؟
عدهای معتقدند پیروزی بایدن تغییری جدی در روابط ایران ایجاد خواهد کرد و حتی ممکن است آمریکا به برجام برگردد و امکان دارد گفتگوهای میان ایران و امریکا از سر گرفته شود...
زارعی: تجربه نشان داده است که هیچ وقت امریکاهایی در موضع تحریمهای ایران، به عقب بر نمیگردند. از دوره ریگان تا سایر روسای جمهور شاهد این مسئله بوده ایم. حتی خود بایدن گفته است اگر روی کار بیاییم به این معنی نیست که به ایران اجازه دهیم از مواهب برجام استفاده کند، بلکه میخواهیم اعمال فشار کنیم تا ایران به برجام پایبند شود.
تجربه نشان داده است که هیچ وقت امریکاهایی در موضع تحریمهای ایران، به عقب بر نمیگردند. از دوره ریگان تا سایر روسای جمهور شاهد این مسئله بوده ایم. حتی خود بایدن گفته است اگر روی کار بیاییم به این معنی نیست که به ایران اجازه دهیم از مواهب برجام استفاده کند، بلکه میخواهیم اعمال فشار کنیم تا ایران به برجام پایبند شود.
متاسفانه در کشورمان با طایفهای طرف هستیم که اساسا باور ندارند که جایی غیر از غرب میتواند الگو و جلودار تمدنسازی، تولید فکر و برنامه ریزی و نظم شود؛ لذا تحت هر شرایطی چشم امیدشان به غرب است. واقعا عدهای معتقدند غیر از راهی که غرب در مسیر علم و تکنولوژی طی کرده است راه دیگری وجود ندارد. اینها برای اینکه خودشان را دل خوش کنند میگویند صبر کنید انتخابات برگزار شود و امریکاییها منطقی میشوند. در حالی که مردم ایران فراموش نکرده اند که اوباما که با شعار تغییر بالا آمده بود،، اما همین اوباما مقابل دوربینهای تلویزیونی گفت اگر زورم میرسید تمام پیچ و مهرههای نیروگاههای هستهای ایران را باز میکردم. ما باید روی پای خودمان بایستیم و دشمنان خودمان را بشناسیم. در زمانی که امریکاییها ۴ بحران دارند کرونا، اعتراضات، سست شدن موقعیت ترامپ و مشکلات امریکا در مسائل بین الملل را همزمان دارد، مجلس امریکا دست از دشمنی با ایران برنداشته و در حال تصویب یک تحریم تازه علیه کشورمان هستند.