حوريه ملکي
در مورد انرژي هاي پاک در ايران بسيار شنيده ايم. قول ها و وعده ها و برنامه هايي که همگان منتظرند تا به نتيجه برسند و بتوانند روزهاي خوب و پاک را تجربه کنند. جداي از هزينه پايين و معقول اين انرژي ها، تضمين سلامتي و حفظ سوخت هاي فسيلي، مزيتي بيش از آن چيزي است که فکرش را بکنيم. حالا اعلام شده سیاست کشور در سطحي گسترده و کلان براي سال هاي آينده در جهت افزایش نقش بخش‌های غیر دولتی براي ورود و سرمايه گذاري در اين زمينه است. موضوعي که مي تواند موجب شکوفايي استان ها هم شده و در عرصه هاي مختلف اقتصاد اين مناطق را به حرکت درآورد.
***
بر اساس اطلاعات موجود، در وزارت نیرو، نصب پنج هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در قانون برنامه پنجم توسعه هدفگذاری شده است که از این میزان 4500 مگاوات آن برای توسعه باد در نظر گرفته شده است. بنابراين مي توان انتظار داشت در پنج سال آینده حدود چهار هزار مگاوات بازار برای توسعه بخش خصوصی وجود خواهد داشت.
* توليد ۸۴۱ مگاوات برق بادی و خورشیدی در کشور
آمارها نشان می‌دهد تنها در سال 2010 میلادی 630 هزار شغل در حوزه باد به ازای 39 گیگاوات ظرفیت نصب شده جدید بادی، در کشورهای پیشرو و در حال توسعه ایجاد شده است و نکته مهمتر اينکه، باتوجه به مشکلات بهره برداری و حفظ پایداری شبکه‌های گسترده، به وسیله تولید پراکنده برق از میزان اتکا به شبکه‌های طولانی کاسته شده و اين یکی از راهکارهای صورت گرفته در صنعت برق است. این کار نه تنها به لحاظ اقتصادی هزینه بر نیست بلکه به واسطه تقلیل تلفات شبکه انتقال و توزیع و همچنین کاهش نیاز به ظرفیت ذخیره شده تولید وافزایش پایداری در شبکه، هزینه تمام شده برق به صورت قابل ملاحظه‌ای کاهش خواهد داد.
کافيست سري به استان هاي مختلف بزنيم تا از وضعيت آنها در زمينه ميزان ظرفيت، سرمايه گذاري و يا بهره مندي از انرژي هاي پاکشان آگاه شويم.
همين چند روز پيش بود که چند طرح برق در قم افتتاح شد و مسئولان زيادي در مراسم افتتاح آن حضور داشتند.
"در حال حاضر ظرفیت تولید ۲۱۰ هزار مگاوات انرژی بادی و خورشیدی در قالب انرژیهای پاک در کشور وجود دارد."
اينها حرف هايي است که معاون وزیر نیرو وقتي به قم رفته بود تا در مراسم افتتاح طرح‌های صنعت برق نیزار حضور داشته باشد، عنوان کرده و با اشاره به اينکه در هفته سوم پویش "الف-ب-ایران" به قم آمده‌ایم تا ۴ پروژه صنعت برق را افتتاح کنیم، گفت: " در این پویش قرار است تا پایان سال ۲۲۷ طرح زیرساختی در حوزه صنعت نیرو با اعتبار ۳۳هزار میلیارد تومان در کشور عملیاتی شود که با این پویش، ۲۰۰۰ مگاوات به ظرفیت نیروگاهی کشور اضافه می‌شود."
همایون حائری با تاکيد بر اينکه در حال حاضر ظرفیت تولید ۲۱۰هزار مگاوات انرژی بادی و خورشیدی در قالب انرژیهای پاک در کشور وجود دارد، بیان کرد: "۸۴۱ مگاوات برق بادی و خورشیدی درکشور تولید می‌شود که تا پایان سال این رقم به یک هزار مگاوات افزایش پیدا می‌کند. این پروژه‌های زیرساختی در تامین برق صنایع و رونق اقتصادی کشور سهم مهمی دارد و افزایش طرفیت نیزار در تامین برق مصارف خانگی نیز اثرگذار است."
به گفته معاون وزیر نیرو، نیروگاه خورشیدی در قم با ظرفیت تولید ۵۰۰ مگاوات برق خورشیدی در ۱۰۰۰ هکتار زمین جانمایی شده است که ظرفیتی مهم در ایجاد شهرک انرژیهای نو به شمار می رود."
وی افزود: "تعرفه‌های جدید انرژیهای نو هفته‌های گذشته توسط وزارت نیرو ابلاغ شده است که افزایش ۳۰ درصدی تعرفه فرصت خوبی برای حضور بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران است. ضریب بار در تولید نیروگاه‌های خورشیدی در ایران نسبت به میانگین جهانی بالاست و در برخی ساعات در تابستان گذشته ظرفیت تولید برق نیروگاه‌های خورشیدی کشور به ۵۰۰ مگاوات رسید که آمار خوبی را نشان می‌دهد."
* اشتغالزايي با نور خورشيد و وزش بادها
يکي از ويژگي هاي مهم و برجسته در بحث بهره مندي از انرژي بادي و خورشيدي در استان هاي مختلف ايران، اشتغالزايي آن درآن مناطق است. يعني اشتغالزایی و تحول اجتماعی در مناطق محروم از مباحث مورد توجه برای توسعه انرژیهای نو در کشور به شمار مي آيد.
کافيست سري به استان هاي مختلف ايران بزنيم. از شمال تا جنوب و يا از شرق تا غرب. به خوبي مي توان مشاهده کرد که معمولا نقاط بادخیز ایران در مناطقی واقعند که از نظر توسعه اجتماعی محروم به شمار می‌روند بنابراین توسعه نیروگاه‌های بادی مستقیما در شرایط اجتماعی این مناطق تحول ایجاد خواهد کرد.
سال 96 بود که وزارت نیرو گزارشي را آماده و از طريق صدا و سيما پخش شد. در پاييز آن سال اعلام شد ظرفیت نصب شده تولید برق ایران 77 هزار مگاوات است و 89 درصد آن در نیروگاه های حرارتی و با سوختن انرژیهای فسیلی تولید می شود. سهم انرژیهای تجدیدپذیر از سبد انرژی کشور 11 درصد است که 10 و نیم درصد آن برق آبی و فقط نیم درصد از بقیه انرژیهای تجدیدپذیر تامین می شود. اکبر شعبانی معاون سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) درباره ظرفیت تولید تجدیدپذیر هم گفت: "ظرفیت این بخش تا پایان سال(96) به 1000 مگاوات می‌رسد و از سال 97 به بعد با استقبال خوب بخش خصوصی امیدواریم سالی 1000 مگاوات به بخش تجدیدپذیر کشور اضافه شود و در 4 سال 25 درصد کل ظرفیت نصب شده جدید کشور از محل انرژیهای نو تأمین شود."
* با حلوا حلوا گفتن، دهان شيرين نمي شود
حالا کارشناسان اعلام کرده اند که بهترین نوع تولید پراکنده، نیروگاه‌های بادی، آبی کوچک، زیست توده، زمین گرمایی و خورشیدی است که نه تنها به لحاظ مکان تولید برق بلکه به لحاظ منابع اولیه هم پراکنده‌اند و نیازمند استفاده از شبکه گاز و یا شبکه‌های انتقال نفت نیستند. این فعالیت به عنوان یکی از مهمترین تدابیر پدافند غیر عامل محسوب می‌شود. تحقق هدف مذکور بدین معناست که کشور از امکاناتی برخوردار خواهد شد که در صورت بروز حوادث و سوانح مختلف می‌تواند ضروری‌ترین نیازهای برق بخش‌های مختلف را صرفا با اتکا به منابع و امکانات محلی تامین کند.
بهرحال بايد گفت فقط با حرف زدن و وعده و وعيد و برنامه هاي بي عمل نمي توان منتظر تحولي در عرصه انرژي هاي پاک بود.
همه مي دانند ظرفيت ايران در بهره مندي از روزهاي آفتابي به 300 روز در سال مي رسد و بادهايش هم در برخي مناطق به 365 روز در سال مي رسد. پس حرف زدن و از ويژگي ها و مزيت هاي انرژي هاي پاک گفتن، به هيچ جا نمي رسد و به قول معروف "با حلوا حلوا گفتن، دهان شيرين نمي شود."
امروز برخي اتفاقات نشان مي دهد که بازار نیروگاه‌های بادی در ایران رو به شکوفایی است و ورود به این بازار می‌تواند آینده خوبی را در دراز مدت برای سرمایه گذاران تضمین کند. بنابراین اگر به ایران به صورت پایگاهی برای تولید تجهیزات و تامین نیروی انسانی متخصص نگریسته شود بازارهای کشورهای منطقه می‌توانند مورد توجه قرار گیرند.
