سرویس بین الملل جوان آنلاین: خبرگزاری رسمی آسوشیتدپرس در روز چهارشنبه ۲۵ سپتامبر خبر به جریان افتادن تحقیقات رسمی پیرامون استیضاح دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، در مجلس نمایندگان را منتشر کرد. دستور این تحقیقات از سوی نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان صادر شد که پیش از این چندان موافق استیضاح ترامپ نبود، اما این بار نظرش تغییر کرد و تا اینجای کار به طور کامل از انجام این تحقیقات و پیشبرد فرایند استیضاح حمایت کرده است. از سوی مقابل، ترامپ و تمامی افرادش در مقابل نمایندگان کنگره ایستادهاند و از حملات تند لفظی گرفته تا خودداری از رفتن به کنگره سعی به تقابل شدیدی با آنها دارند. این تقابل یک رودررویی کمنظیر بین کاخ سفید و کنگره به وجود آورده که طرف برنده آن معلوم نیست، اما نکته روشن و مشخص این است که هیچ کدام قصد کوتاه آمدن ندارند. نکته جالب توجه اینجاست که کل این جدال سیاسی بر سر یک تماس تلفنی به پا شده است، تماسی که شاید چند دقیقه بیشتر نبوده، اما طوفانی در این ۱۰ روز به پا کرده است و با اطمینان میتوان گفت که ماهها ادامه خواهد داشت.
شروع مسئله
مسئله فعلی از تماس تلفنی شروع شده که ترامپ در ۲۵ ژوئیه گذشته با ولادیمیر زلنسکی همتای اوکراینی خود داشته است. کنگره پیش از این در ماه میبودجه دفاعی سالانه امریکا را تصویب کرد که در آن کمک نظامی حدود ۴۰۰ میلیون دلاری به اوکراین هم در نظر گرفته شده بود. موضوع تماس تلفنی ترامپ با زلنسکی در مورد این کمک نظامی بود و میتوانست مثل هر تماس تلفنی دیگری باشد که رئیسجمهور امریکا طبق معمول با دیگر رهبران جهان دارد و در آن از منافع دو طرف صحبت میکند، اما مکالمه ترامپ با زلنسکی تنها محدود به این کمک نظامی نشد و او در این مکالمه از «لطفی» گفت که زلنسکی میتواند بکند. لطف منظور او همکاری رئیسجمهور اوکراین با وزیر دادگستری امریکا ویلیام بار و وکیل شخصی ترامپ به نام رودی جولیانی برای رسیدگی به اتهام فساد مالی هانتر بایدن بود. هانتر بایدن پسر جو بایدن، معاون رئیسجمهور سابق امریکاست که در سال ۲۰۱۴ و یک ماه بعد از سفر پدرش به اوکراین، عضو هیئت مدیره شرکت نفت و گاز بوریسمای اوکراین شد و بعد هم نامش به همراه مدیرعامل آن شرکت میکولا زلوشوسکی در پرونده فساد مالی مطرح شد. هر چند که تحقیقات قضایی آن موقع در اوکراین و امریکا نقش هانتر را در این پرونده ثابت نکرد. دونالد در آن تماس تلفنی میخواست تا پرونده را دوباره باز کند و دادن کمک نظامی به اوکراین را نیز منوط به همکاری زلنسکی در این قضیه کرده بود و به نظر میرسد که تعلیق کمک نظامی توسط ترامپ هم به این منظور انجام شده بود. این تماس تلفنی توسط مأمور اطلاعاتی سازمان سیا شنود میشد و بعد افشاگری او باعث شد تا نمایندگان دموکرات مجلس از ماجرا مطلع شوند و فرایند استیضاح ترامپ توسط آنها کلید بخورد.
مبارزه تن به تن
رسیدگی نمایندگان کنگره به تماس تلفنی ترامپ جزو وظیفه نظارتی آنهاست که در قانون اساسی امریکا به آن تصریح شده، اما ترامپ و مردان او نه تنها حاضر نشدهاند تا به این وظیفه کنگره تن بدهند بلکه رسماً در مقابل ایستاده و با بیان ادبیاتی شدید علیه کنگره به جنگ سیاسی با آن رفتهاند. کرن دیونگ به همراه سه نویسنده دیگر روز سهشنبه گذشته در روزنامه واشنگتنپست نوشتند: «تحقیقات مربوط به لزوم استیضاح دونالد ترامپ وارد فاز جدیدی و به یک نبرد سیاسی تن به تن میان مجلس نمایندگان و دولتمردان بدل شده است.» این نویسندگان برای توضیح جنگ تن به تن مجلس نمایندگان و دولتمردان به نامه اخیر مایک پمپئو، وزیر خارجه، به کمیته سیاست خارجی مجلس نمایندگان امریکا و سخنان ترامپ در مورد آدام شیف، رئیس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان، اشاره کردهاند. پمپئو در نامه خود گفته است که اجازه نمیدهد چهار مقام ارشد وزارتخانهاش برای ادای شهادت به کنگره بروند و مجلس نمایندگان را در مورد فرستادن احضاریه به این چهار تن متهم به قلدری کرد و نوشت: «اجازه دهید رک بگویم. من از تمامی اختیارات خود برای جلوگیری و افشای هرگونه اقدام به ارعاب کارمندان متعهد وزارت خارجه استفاده خواهم کرد.» ترامپ نیز شیف را متهم به خیانت به امریکا کرد و روز چهارشنبه و در یک پیام توئیتری نوشت: شیف تنها در صورتی میتوانست آدم خوشبختی باشد که هوش، احترام و نیروی وزیر خارجه مایک پمپئو میداشت و شیف را آدمی پست و فرومایه خواند. ترامپ در این روزها جنگ تن به تن خود با دموکراتها را به اوج رسانده و علاوه بر شیف، نانسی پلوسی و دیگر رهبران دموکراتها را مورد هدف پیامهای تند و حتی توهینآمیز خود میکند. او روز اول اکتبر جمعبندی خود از اقدام مجلس نمایندگان برای فرستادن احضاریهها به دولتمردانش را نه صرف یک وظیفه قانونی، بلکه کودتایی خواند که به قصد کنار زدن مردم، آرای آنها، آزادیهایشان، متمم دوم قانون اساسی، مذهب، ارتش، دیوار مرزی و حقوق خدادادی شهروندان ایالات متحده امریکا انجام میشود. معلوم است که ترامپ و مردانش سعی به استفاده از تمامی امکانات خود برای مقابله با مجلس نمایندگان دارند، اما باید دید که این رفتار آنها در افکار عمومی چه تأثیری داشته و میتواند دموکراتها را ناکام بگذارد؟
واقعیتهای رودررویی
یک جنبه از واقعیتهای مربوط به این دور از رودررویی بین کاخ سفید و دموکراتها در مجلس نمایندگان مربوط میشود به افکار عمومی. شکی نیست که افکار عمومی برای هر دو طرف اهمیت ویژهای دارد؛ افکار عمومی برای ترامپ از جهت شانس پیروزیاش در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ و برای دموکراتها از جهت حمایت عمومی برای کشاندن ترامپ به پای میز استیضاح اهمیت دارد. به این جهت است که کار رسانهها و مراکز نظرسنجی این روزها شدت پیدا کرده و به صورت شبانهروزی مشغول تماس با مردم و پرسیدن نظر آنها هستند. یک نمونه از این نظرسنجیها را نشریه پولتیکو روز جمعه گذشته منتشر کرد که طبق آن، ۴۶ درصد از مردم موافق استیضاح ترامپ بودند و ۴۳ درصد مخالف آن و ۱۱ درصد هم هنوز موضع مشخصی نداشتند. در این میان، حمایت قشر جوان امریکا از استیضاح ترامپ قابل توجه است چنان که بر طبق نظرسنجی مؤسسه اس اس آر اس در روز سهشنبه، ۶۰ درصد از افراد زیر ۳۵ سال امریکا موافق استیضاح و حتی کنار گذاشتن او بودهاند. علاوه بر این، حمایت از استیضاح او در مقایسه با ماههای گذشته افزایش یافته چنان که طبق نظرسنجی شبکه خبری سی ان ان و در مقایسه با ماه مارس، حمایت از استیضاح ۱۷ درصد افزایش یافته و بر طبق نظرسنجی دانشگاه کویینی پیاک که در روز دوشنبه منتشر شد، حمایت از استیضاح ترامپ تنها طی پنج روز بیش از ۱۰ درصد افزایش داشته است. با وجود این، باید توجه داشت که ترامپ همچنان حمایت بدنه اصلی هواداران خود را دارد و با وجود رشد قابل توجه ۱۴ درصدی از استیضاح او در میان جمهوریخواهان، اما باز اکثر آنها از او حمایت میکنند.
در مجموع میتوان گفت که اقبال عمومی مردم امریکا به نفع استیضاح ترامپ است و دموکراتها در رو در رویی خود با ترامپ میتوانند روی حمایت افکار عمومی حساب کنند، اما آنها تا چه میزان موفق خواهند شد پرونده استیضاح ترامپ را پیش ببرند؟ چیزی که روشن است استیضاح ترامپ در خود مجلس نمایندگان رأی خواهد آورد زیرا دموکراتها ۲۳۵ از مجموع ۴۳۵ کرسی این مجلس را در دست دارند و همگی خواهان استیضاح او هستند. مشکل آنها در مجلس سناست. مجلس سنا ۱۰۰ کرسی دارد و در حال حاضر، جمهوریخواهان با ۵۳ کرسی اکثریت آن را در دست دارند و ۴۵ کرسی هم در دست دموکراتهاست و دو کرسی هم در دست مستقلها. میچ مککانل، رهبر اکثریت جمهوریخواه در مجلس سنا، روز سهشنبه گذشته گفت که در صورت پیشبرد رویه استیضاح ترامپ در مجلس نمایندگان، «سنا هیچ راهی جز پیشبرد آن ندارد.» سؤال اینجاست که در این مجلس چه تعداد رأی به استیضاح ترامپ داده میشود. تا کنون پای دو رئیسجمهور، لیندون جانسون و بیل کلینتون، به این مرحله رسیده و استیضاح آنها در مجلس سنا رأی نیاورده است. در صورتی که دو سوم از نمایندگان مجلس سنا یا ۶۷ سناتور به استیضاح ترامپ رأی بدهند، کار ترامپ یکسره شده و از مقام ریاست جمهوری برکنار خواهد شد و این یعنی ۲۲ رأی بیشتر از میزان رأیی که دموکراتها در این مجلس دارند. به عبارت دیگر، دموکراتها اگر همگی موافق استیضاح ترامپ باشند باز ۲۲ رأی بیشتر نیاز دارند تا استیضاح ترامپ منجر به برکناری او از قدرت بشود و به نظر میرسد که به دست آوردن این تعداد رأی اضافی برای آنها بسیار سخت باشد. این احتمال وجود دارد که مستندات علیه ترامپ آنقدر محکم باشد که او را به طور قاطع محکوم به سوءاستفاده از قدرت کند و باعث شود بخش قابل توجهی از جمهوریخواهان هم به موافقان استیضاح بپیوندند. شاید به این دلیل است که دموکراتهای مجلس نمایندگان این روزها به شدت کار میکنند تا پروندهای سنگین علیه ترامپ تنظیم کنند و مقاومت پمپئو و ترامپ در مقابل احضاریههای آنها هم به همین جهت باشد. به هر صورت، یک تلفن ساده برای ترامپ چنان دردسرساز شده که او هیچ وقت فکرش را نمیکرد. این تماس باعث شده تا او به جای آمادگی برای مبارزات انتخاباتی ۲۰۲۰، به فکر حفظ این یک سال و نیم باقیمانده از ریاست جمهوریاش بیفتد.