احمد کاظم زاده
نيروهاي ارتش و بسيج مردمي عراق بعد از هشت ماه تلاش مداوم سرانجام توانستند شهر موصل را از زير اشغال داعش آزادکنند و آن را به خاک اين کشور بازگردانند. با وجود اينکه ارتش و نيروهاي مردمي عراق پيش از اين نيز به پيروزي‌هاي بزرگي در عرصه مبارزه با تروريسم تکفيري دست يافته بودند، اما هيچ کدام از آنها به لحاظ اهميت و پيامدها به پاي موصل نمي‌رسد. موصل دومين شهر پرجمعيت عراق قبل از اشغال اين شهر بود و داعش بلافاصله بعد از اشغال آن را به پايتخت دولت خودخوانده خود تبديل کرد، بنابراين آزادسازي موصل از يک سو نقطه عطفي مهم و تعيين‌کننده در روند احياي حاکميت ملي و تماميت ارضي عراق به شمار مي‌رود و از ديگر سو پاياني بر رؤياهايي است که داعش و به‌خصوص خالقان آن در سرمي پروراندند و مي‌خواستند به واسطه اين گروه تغيير نقشه خاورميانه را از عراق و سپس سوريه استارت بزنند و به تدريج آن را به ساير کشورهاي منطقه تعميم دهند.
بر اين اساس آزادسازي موصل به ميزاني که براي حاميان حفظ وحدت و يکپارچگي ارضي عراق و خاورميانه خبري خوشحال‌کننده و اميدوارکننده است، اما درست برعکس براي کساني که تجزيه عراق و منطقه را در سرمي‌پرورانند خبري بسيار کسل‌کننده به شمار مي‌رود. بر اين اساس مي‌توان حدس زد که اين طرف‌ها در فضاي پساموصل شيوه‌هاي جديدي براي تضعيف وحدت در عراق و يکپارچگي اين کشور به کارخواهند گرفت و يکي از اين شيوه‌ها حمايت از طرح همه‌پرسي استقلال در اقليم کردستان عراق است که ردپاي رژيم صهيونيستي و عربستان و امارات در آن مشهود است. از ديگر شيوه‌ها تحريک اعراب سني به تشکيل اقليم مورد نظر خود است.
پيشگيري از تلاش‌هاي تفرقه‌گرانه ايجاب مي‌کند که عراق پساموصل همچنان در مسير اتحاد و انسجام گام بردارد تا در عين حال امکان تبديل پيروزي بزرگ نظامي به پيروزي سياسي ماندگار فراهم شود. هرچند ظهور داعش در عراق از يک لحاظ محصول تفرقه و تشتت سياسي بود، اما نابودي آن نتيجه اتحاد و انسجامي است که بين تشکلات سياسي مختلف در مقابله با تهديد داعش شکل گرفت و حفظ پيروزي آزادسازي موصل نيز تنها در سايه حفظ و تقويت اتحاد و انسجام داخلي امکانپذير است زيرا خطر داعش به‌طور کامل در عراق از بين نرفته و هنوز بخش‌هايي از خاک عراق در حويجه، تلعفر زير اشغال مستقيم داعش قرار دارد و علاوه بر اين هزاران نيروي داعشي ديگر در بين مردم پنهان شده‌اند که در پي فرصتي مناسب براي انتقام و تلافي هستند. گذشته از اينها خساراتي که داعش به عراق زد بسيار بالاست به گونه‌اي که برآوردهاي اوليه حاکي از اين است که بازسازي موصل به تنهايي بيش از يکصد ميليارد دلار هزينه خواهد برد که هم تأمين هزينه‌ها و هم صرف بهينه آنها مستلزم برقراري ثبات و امنيت و تشکيل شوراي استاني کارآمد است، بنابراين از هر نظر که به مسئله نگاه شود حفظ و تقويت وحدت و انسجام يک مؤلفه اساسي و تعيين‌کننده براي حفظ پيروزي حاصله و غلبه بر چالش‌هاي پساموصل به شمار مي‌رود.
