هرچند تا چند روز پيش از گوشه و كنار درباره روشهاي نامناسب آموزشي در مهدكودكها مانند آموزش رقص به كودكان يا نوع ارتباط دختر و پسر و نگاه مربيان مهدها به اين نوع ارتباط مطالبي را شنيده بودم اما وقتي گزارش مستند شبكه خبر را درباره آموزش رقص در مهدكودكها و تبديل اين فضاهاي آموزشي به كلاسهاي رقص را ديدم درباره آنچه قبلاً شنيده بودم بيش از پيش به فكر فرو رفتم.
در اين گزارش كه اخيراً از برنامه «با بيست نگاران» شبكه خبر پخش شد گزارشگر برنامه در بازديدي ميداني به سراغ برخي از مهدكودكها در تهران رفته و با دوربين مسائل تأسفباري مانند آموزش رقص و اجراي موسيقيهاي شاد و غير متعارف را در برخي از مهدهاي كودك به تصوير كشيده بود.
تصاويري كه از دوربين اين برنامه پخش شد به حدي تأسفبار است كه اصلاً نميتوان تصور كرد اين اتفاقات درست بيخ گوش ما و در مهدكودكها رخ ميدهد.
در حالي كه والدين به موضوع تربيت فرزندان خود همواره حساس هستند و حتي برخي از خانوادههاي متدين مرتب مراقب هستند كه گوش و چشم فرزندان خردسال و معصوم آنها از سنين كودكي با موسيقيهاي نامتعارف و مسائلي مانند رقص آشنا نشود اما متأسفانه برخي از مهدهاي كودك بدون توجه به اين دغدغه والدين اقدام به اجراي برنامههايي ميكنند كه با موازين اسلامي و فرهنگي ما مغايرت دارد و دقيقاً در راستاي تهاجم فرهنگي غرب براي تغيير سبك زندگي نسلهاي آينده ماست. به طور حتم هيچ عقل سليمي اين موضوع را نميپسندد كه براي سرگرم شدن كودكان در مهدكودك يا مكانهاي آموزشي از رقص و موسيقيهاي نامتعارف استفاده شود و آموزشهايي به كودك ارائه شود كه مطابق با موازين اسلامي و فرهنگي نيست. شايد براي همين است كه وقتي با برخي از مردم در اين خصوص صحبت ميكنم نميتوانند نگراني خود را از اينگونه موضوعات در مهدهاي كودك پنهان كنند.
خانم ريحانصفت مادر يكي از همين كودكان است كه فرزند خردسالش هر روز در مهدكودك نزديك محل سكونت با انواع رقصهاي ايراني و خارجي آشنا ميشود. او با انتقاد از رواج اينگونه آموزشها در مهدكودك فرزندش ميگويد: متأسفانه اين موضوعي است كه به چشم خود ديدم و حسابي مرا نگران كرده است براي همين درصدد هستم تا درباره ادامه حضور فرزندم در اين مهدكودك تصميم جديدي بگيرم.
وي با بيان اينكه من كارمند هستم و به همراه همسرم هر روز صبح سركار ميروم، ادامه ميدهد: مدتي فرزندم را صبحها ميبردم منزل مادرم اما آن بنده خدا پيرزن هم مريض است و توانايي نگهداري از فرزندم را ندارد براي همين تصميم گرفتم او را در يك مهدكودك ثبتنام كنم، اما با توجه به برخي از اقدامات اين مهدكودك از ثبتنام فرزندم پشيمان هستم.
خانم ريحانصفت خاطر نشان ميكند: من از اين موضوع اطلاعي نداشتم تا اينكه چند روز پيش به يك جشن از طرف مهدكودك فرزندم دعوت شدم و در آنجا بود كه متوجه شدم اين مهد به جاي آموزش مباحثي مرتبط با سبك زندگي ايراني- اسلامي به كودكان و آموزشهاي مبتني بر آموزههاي ديني متأسفانه به كودكان رقص آموزش ميدهد.
نگراني اين مادر درحالي است كه وقتي با برخي ديگر از والدين نيز صحبت ميكنم آنها نيز نسبت به آنچه در برخي از مهدهاي كودك اتفاق ميافتد نگرانند و از اين وضعيت شكايت دارند.
اگرچه بايد به اين نكته نيز اشاره كنم كه انصافاً بسياري از مهدهاي كودك به موضوع آموزشهايي مبتني بر آموزههاي ديني اعتقاد دارند و مسائلي مانند آموزش رقص تنها در برخي مهدكودكها به چشم ميخورد كه در اين ميان وظيفه نهادهاي نظارتي و متوليان سنگينتر به نظر ميرسد.
مشاهدات عيني
براي بررسي هرچه بيشتر موضوع به چند مهدكودك نيز سر ميزنم و به بهانه ثبتنام فرزند در اين مهدكودكها از نزديك با نحوه آموزشهاي ارائه شده آشنا ميشوم.
در يكي از اين مهدكودكها مدير مهدكودك بعد از كلي تعريف و تمجيد از برنامههاي آموزشي و فعاليتهاي مختلف در مهد ميگويد: اتفاقاً امروز بعد از ظهر يك جشن داريم كه برنامههاي نمايشي و چند برنامه ديگر اين جشن توسط همين بچهها اجرا ميشود. شما ميتوانيد به اتفاق فرزند خردسالتان در اين جشن حضور يابيد. فرصت را مغتنم شمرده و بعد از ظهر به مهدكودك ميروم و با شروع جشن اميدوار ميشوم كه شاهد ذوق و استعداد كودكان باشم اما ديدن تصاويري مانند رقص دستهجمعي كودكان، اجراي رقص باله توسط يكي از دختربچهها و در پايان نيز از مراسم نمادين ازدواج بين دو كودك پنج – شش ساله كه لباس سفيد عروسي و كت و شلوار دامادي بر تن دارند و درست مثل مراسم ازدواج به سبك برخي از فيلمهاي هاليوودي دست در دست هم ميرقصند بيش از پيش تعجب ميكنم.
اين در حالي است كه كارشناسان تعليم و تعلم بر نحوه ارائه آموزشها در سنين كودكي تأكيد دارند و بر اساس آنچه در احاديث و روايات آمده است تأثير آموزش افراد در سنين كودكي به مراتب بيشتر از هر سن ديگري است، از اين رو بايد به اين موضوع بيش از پيش توجه كرد.
شايد براي همين است وقتي با حجت الاسلام والمسلمين سيدمهدي عمادي صحبت ميكنم با انتقاد از اينگونه فعاليتها در برخي از مهدهاي كودك ميگويد: اميرالمؤمنين حضرت علي(ع) در حديثي ميفرمايند: «تعليم در كودكي همانند نقشي است كه بر روي سنگ كنده شود». يعني اينكه هر آموزشي كه به كودك در سن كودكي ارائه شود تا آخر عمر همراه او خواهد بود و از تأثير بيشتري برخوردار است از اين رو بايد مراقب بود كه درزمان كودكي و خردسالي چه آموزشهايي به كودك ارائه ميشود.
اين كارشناس ديني و استاد حوزه ميگويد: اينكه در برخي از مهدهاي كودك مسائلي مانند رقص به كودكان آموزش داده شود موضوعي نيست كه بتوان از كنار آن به راحتي عبور كرد چراكه مكانهايي مانند مهدكودك در حقيقت خانه دوم كودكان به حساب ميآيد بنابراين بايد دقت كرد كه چه نوع فعاليتهايي در اين مكانهاي آموزشي و تربيتي انجام ميشود.
وي با بيان اينكه «متأسفانه از انجام اينگونه فعاليتها در برخي از مهدكودكها خبر دارم» ادامه ميدهد: براي همين وقتي قرار شد فرزند خردسال خودم را در مهدكودك ثبتنام كنم بعد از مراجعه به چند مهدكودك و بررسي وضعيت آنها در نهايت تصميم گرفتم فرزندم را در يك مهدكودك قرآني ثبتنام كنم.
اين استاد حوزه ادامه ميدهد: همه والدين نگران تربيت كودكان خود هستند و اگر از كودك كار ناشايستي سر بزند بلافاصله واكنش نشان ميدهند بنابراين توصيه من به والدين اين است كه در خصوص اينگونه فعاليتها در مهدكودك نيز بيش از پيش توجه و حساسيت داشته باشند. وي خاطر نشان ميكند: مهدكودك تور تفريحي و اردوي يك روزه نيست كه بهانه بياوريم اي بابا حالا يك روز آمدهايم بيرون از شهر بگذار خوش باشيم. بلكه مهدكودك يك مكان آموزشي است. هر مكان آموزشي نيز براي خودش تعريف خاصي دارد و بايد استانداردهاي لازم را رعايت كند.
اخراج در اعتراض به رقص
يكي از مربيان مهدكودك نيز با انتقاد از آنچه در برخي از مهدهاي كودك ميگذرد، ميگويد: متأسفانه آموزش مسائلي مانند رقص در برخي از مهدكودكها به امري طبيعي تبديل شده و حتي دروغ نيست اگر بگويم در برخي از مهدكودكها اين نوع رفتارها هدفمند و جهتدار دنبال ميشود و از مربياني استفاده ميشود كه آموزش ديده هستند.
وي كه مايل به ذكر نام خود نيست، ميگويد: در مهدكودكي كه من يكي از مربيان آن بودم همه روزه اين آموزشها به صورت دقيق و برنامهريزي شده ارائه ميشد و اعتراضات هم به جايي نميرسيد.
وي ميافزايد: من يكي از مربياني هستم كه به آموزش رقص در مهدكودك اعتراض كردم اما بعد از مدتي به بهانههاي واهي توسط مدير از مهدكودك اخراج شدم.
دامان مادر يا مهدكودك؟
در اين ميان برخي از كارشناسان حوزه تعليم و تربيت معتقدند كه مهدكودك هيچ گاه جاي دامان پر مهر و عطوفت مادر را نميگيرد و مكانهايي مانند مهدكودك تنها ميتوانند ارائهدهنده برخي از آموزشهاي مرتبط با مهارتهاي هنري كودك باشند.
عليرضا دهنوي كارشناس تعليم و تربيت و مدرس دانشگاه در اين باره ميگويد: اعتقاد و توصيه من اين است كه فقط والديني كه هر دو كارمند هستند و شرايط نگهداري فرزند خود را در منزل ندارند كودك خود را در مهدكودك ثبتنام كنند چراكه هيچ چيز جاي دامن پر مهر مادر را نميگيرد. وي با بيان اينكه مادران نبايد براي راحتي خود فرزند خردسالشان را در مهدكودك ثبتنام كنند، ميگويد: اگر مادري ميتواند فرزندش را خودش نگهداري كند درست نيست كه او را به مهدكودك بسپارد. در حقيقت اين كار ظلم در حق كودك است چراكه كودك بيش از هر چيز به محبت مادري و كانون گرم خانواده نيازمند است و يادگيري برخي از كاردستيها در مهدكودك را نبايد بر نقش مادري ترجيح داد. وي ميافزايد: نكته مهمي كه بايد در اين جا به آن اشاره كرد اين است كه تأثيرگذاري تربيت مادر بر روي كودك بيشتر از دهها فعاليت تربيتي و آموزشي در برخي از اماكن مانند مهدكودك است. اين مدرس دانشگاه خاطر نشان ميكند: متأسفانه گاهي اوقات در برخي از مهدكودكها آموزشهايي ارائه ميشود كه هيچ سنخيت و تناسبي با آموزههاي ديني ندارد. گفتني است برخي از مسئولان از جمله مسئولان بهزيستي كشور نيز به موضوع آموزش رقص و موسيقيهاي نا متعارف در برخي از مهدكودكها واكنش نشان داده و حتي صحبت از تعطيلي مجوز برخي از اين مهد كودكها نيز شده است.
بايد بدانيم تعداد كودكاني كه به مهدهاي كودك ميروند در سالهاي گذشته افزايش يافته است و از آنجا كه كودكان زمان نسبتاً طولاني را به دور از خانه و خانواده خود سپري ميكنند و از طرفي ديگر از لحاظ سن و سال هم نياز فراواني به بازيها و آموزشهاي خلاق و شاد در محيطي سرشار از اميد و شادي دارند در نتيجه محيط مهدكودكها بايد داراي فضاي شاد و فرحبخشي باشد و قطعاً يكسري از برنامهها و آموزشها به كودكان نياز به موسيقي ساده و حركات نمايشي دارد تا هم مطالب براي كودك قابل فهمتر باشد و هم از يادگيري مفاهيم و موضوعات لذت كافي را ببرد اما افراط در اين زمينه و رفتارهاي نامناسب و آموزشهاي غير متعارف در برخي از مهدكودكها باعث شده تا يكي از مسئولان بهزيستي كشور با پذيرش اين نوع آموزشها در برخي از مهدكودكها صراحتاً صحبت از حذف رقص در مهدكودك كند.
نكته جالب اينجاست كه چندي پيش براي بهبود اين موضوع سه طرح ارتقاي وضعيت فرهنگي مهدهاي كودك، طرح جامع ملي آداب و مهارتهاي زندگي و طرح الگوي اسلامي ايراني اشتغال زنان رونمايي شد. حال بايد ديد با توجه به هشدار رسانهها، اعتراف مسئولان بهزيستي و اجراي برنامههايي همچون طرح جامع ملي آداب و مهارتهاي زندگي و طرح الگوي اسلامي – ايراني اشتغال زنان، آيا نگرانيها براي ثبتنام كودكان در مهدكودك كاهش مييابد؟