یکی از اسناد راهبردی در نظام مقدس جمهوری اسلامی، بیانیه راهبردی گام دوم انقلاب اسلامی است. بیانیه‌ای که رهبر انقلاب به مناسبت ۲۲ بهمن سال ۱۳۹۷ و در ۴۰ سالگی انقلاب شکوهمند اسلامی، برای ثبت ماوقع انقلاب از نگاه راهبردی و نیز ترسیم آینده مطلوب، نگارش فرمودند.
یکی از ظلم‌هایی که در کشور ما نسبت به اسناد و بیانات راهبردی و عمدتاً از سوی افراد جاهل و یا مغرض، صورت می‌گیرد؛ اتهام عدم واقع‌گرایی و انتزاعی بودن است. اما بیانیه گام دوم علی رغم اینکه در جایگاه راهبردی به مسائل نگاه می‌کند، کاملا واقع بینانه است.
در فرازی از بیانیه گام دوم، رهبر انقلاب به واقع بینی انقلاب اسلامی در مواجهه با پدیده‌ها اشاره دارند: «جمهوری اسلامی و فاصله‌ی میان باید‌ها و واقعیتها: جمهوری اسلامی، متحجّر و در برابر پدیده‌ها و موقعیّتهای نو به نو، فاقد احساس و ادراک نیست، امّا به اصول خود بشدّت پایبند و به مرزبندی‌های خود با رقیبان و دشمنان بشدّت حسّاس است. با خطوط اصلی خود هرگز بی‌مبالاتی نمی‌کند و برایش مهم است که چرا بماند و چگونه بماند. بی‌شک فاصله‌ی میان باید‌ها و واقعیّتها، همواره وجدان‌های آرمان‌خواه را عذاب داده و میدهد،..»
همچنین در فرازی دیگری از بخش اول بیانیه گام دوم، رهبر انقلاب مرقوم می‌فرمایند: «آن روز که جهان میان شرق و غرب مادّی تقسیم شده بود و کسی گمان یک نهضت بزرگ دینی را نمی‌بُرد، انقلاب اسلامی ایران، با قدرت و شکوه پا به میدان نهاد؛ چهارچوب‌ها را شکست؛ کهنگی کلیشه‌ها را به رخ دنیا کشید؛ دین و دنیا را در کنار هم مطرح کرد و آغاز عصر جدیدی را اعلام نمود.» اینجا نیز ایشان به قرار گرفتن دین و دنیا در کنار هم بعنوان دو موجودی که تا عصر قبل از انقلاب چه در میان دینداران و چه دنیادوستان، جدا بودند، اشاره می‌کنند.
روح بیانیه گام دوم، مبتنی بر واقع گرایی
سومین و مهم‌ترین نکته‌ای که به عنوان مصداق واقع بینی و واقع‌گرایی می‌توان در فحوای بیانیه گام دوم نام برد، خود ساختار این بیانیه است. ساختار این بیانیه در بخش اول به شناخت آنچه گذشت و گام اول می‌پردازد. این یعنی ابتدا باید واقعیت‌های موجود و تحقق آنچه شعارش داده شده است را به صورت دقیق و با نگاه به حقایق و مصداق‌های قابل لمس برشمرد. بعد از آن باید اهداف پیش رو را با نگاه آرمانی و البته غیر خیال پردازانه طراحی کرد. این نیز مسئله‌ای است که در علم مدیریت معروف است به طراحی چشم انداز‌ها با افق‌های بیش از میزان عادی یا اصطلاحا «آرمانی» تا تلاش بیشتری برای رسیدن به اهداف صورت گیرد. البته بیانیه گام دوم به طراحی جزئیات اهداف و برنامه‌ریزی با عدد‌ها و ارقام دقیق نپرداخته است چه آنکه باید این مهم در اسناد پایین دستی‌تر صورت گیرد و این مسئله نیز مطالبه‌ی رهبر معظم انقلاب اسلامی بوده است.
در حقیقت و بصورت خلاصه می‌توان گفت بیانیه گام دوم که از دو بخش اساسیِ بررسی کارنامه‌ی ۴۰ ساله انقلاب در بخش اول و ترسیم آینده مطلوب در بخش دوم تشکیل شده است؛ هم گذشته و خلاص شدن ملت ایران از رژیم نابودگر پهلوی را واقع گرایانه و بر اساس تصمیم عقلانی ملت ایران توصیف کرده است، و هم برای آینده برنامه‌هایی بر اساس واقعیتها و ظرفیت‌های موجود ترسیم می‌کند. در حقیقت بیانیه‌ای از واقع گرایی به واقع نگری است.
