جوان آنلاین: پویش «رهایی فاطمی» به همت ستاد مردمی دیه کشور آغاز شده و هدف آن، فراهم کردن زمینه آزادی نزدیک به یک‌هزار زن زندانی جرائم غیرعمد است؛ زنانی که بیشترشان بیش از دو ماه است از خانواده و فرزندان خود دور مانده‌اند. طبق اعلام ستاد دیه، اکنون حدود ۲۰ هزار زندانی غیرعمد در کشور تحمل حبس می‌کنند که ۹۷۳ نفر از آنها زن هستند؛ اغلب بدهکاران مالی که سابقه کیفری ندارند و به تعبیر کارشناسان «قربانیان بی‌تجربگی و فشار‌های اقتصادی» محسوب می‌شوند.
تهران در صدر آمار زنان بدهکار زندانی
در میان استان‌ها، تهران بیشترین تعداد این زنان را دارد؛ ۱۸۴ نفر. پس از آن فارس با ۹۶ نفر و مازندران با ۸۵ نفر قرار دارند. در مقابل، سیستان و بلوچستان تنها استانی است که هیچ زن بدهکار غیرعمد در زندان ندارد.
اسدالله جولایی، رئیس هیئت امنای ستاد دیه، با اشاره به همین ناهماهنگی آماری می‌گوید: «با وجود حساسیت دستگاه قضایی برای جلوگیری از ورود افراد به زندان، شرایط برخی استان‌ها همچنان مطلوب نیست. بعضی از این مادران و دختران تنها به خاطر بدهی‌های سنگین و جریمه‌های ناشی از تأخیر در پرداخت، امکان خروج از زندان را ندارند.»
مادرانی که چشم به راه خانه‌اند
براساس آمار رسمی، ۷۳ درصد زنان زندانی غیرعمد، مادر هستند و بیش از سه فرزند دارند. در این میان، داستان برخی از آنها ابعاد دردناک‌تری دارد: کم‌سن‌ترین زن بدهکار غیرعمد دختر ۲۰ ساله‌ای در یزد است و مسن‌ترین‌شان بانوی ۹۰ ساله‌ای که در تهران زندانی است. همچنین قدیمی‌ترین زندانی زن، بانویی میانسال در شیراز است که از سال ۱۳۹۷ به دلیل بدهی ۸ میلیارد تومانی پشت میله‌ها مانده‌است.
زنانی تحصیلکرده، اما گرفتار یک حادثه ساده
جولایی با اشاره به نگاه کلیشه‌ای جامعه به زندانیان، توضیح می‌دهد: «برداشت عمومی این است که زندانی الزاماً خطاکار است؛ در حالی که در میان این ۹۷۳ زن بدهکار، ۲۴ نفر دارای مدرک دکتری هستند.»
نام‌هایی از پزشکان متخصص تا مدیران مدرسه و استادان دانشگاه بار‌ها در میان روایت‌های ستاد دیه تکرار شده‌است؛ زنانی که تنها یک تصمیم اشتباه، یک ضمانت نادرست یا یک بدهی ناخواسته، زندگی‌شان را از مسیر طبیعی خارج کرده‌است.
دعوت به همیاری
پویش «رهایی فاطمی» از ابتدای ایام فاطمیه آغاز شده و تا سوم آذر ادامه دارد. ستاد دیه از مردم دعوت کرده‌است در این روزها، «به نیت هر آنچه عزیز است»، سهمی هر چند کوچک در آزادی زنان بدهکار داشته‌باشند؛ زنانی که بازگشت‌شان، تنها نجات یک فرد نیست، بلکه احیای یک خانواده است.
