تا همین چند سال پیش وقتی قرار بود پروژه‌ای ساختمانی کلید بخورد، نهایت چیزی که می‌شد به دست مشتری داد، یک نقشه ساده دوبعدی بود. نه کسی می‌فهمید آشپزخانه چقدر نور می‌گیرد، نه ابعاد سالن را واقعاً حس می‌کرد، نه تناسب سرویس‌ها، نه مسیر حرکت نور در طول روز. همین بی‌اطلاعی در بسیاری از معاملات به اختلاف می‌انجامید: خریدار فکر می‌کرد خانه‌ای خریده که «بزرگ‌تر به نظر می‌رسد» یا «چیدمانش راحت‌تر است»، اما بعد از تحویل، همه چیز متفاوت بود.
حالا اوضاع فرق کرده است. تکنولوژی مدل‌سازی سه‌بعدی و نقشه‌های تعاملی آن‌قدر پیش رفته که قبل از آنکه حتی زمین کنده شود، می‌توان تمام طبقات، زوایا، مصالح، نور، صدا، جریان هوا و چیدمان احتمالی را دقیقاً حس کرد و این نه فقط برای خریدار مزیت دارد، بلکه برای بانک هم تغییر بازی است. چون ما- به عنوان سرمایه‌گذار پروژه، وام‌دهنده یا ناظر ارزش‌گذاری-می‌توانیم پروژه را نه فقط روی کاغذ، بلکه «در میدان واقعیت دیجیتال» بررسی کنیم.
سؤال این است آیا این تحول فقط یک ابزار تبلیغاتی مدرن است یا واقعاً یک انقلاب در شفاف‌سازی، کاهش ریسک و بهبود اعتماد در معاملات ملکی؟
از دید من بی‌تردید دومی است. وقتی یک خریدار بتواند قبل از امضای قرارداد، در محیط مجازی بچرخد، رنگ دیوار را عوض کند، دید پنجره را بسنجد، صدای بیرون را شبیه‌سازی کند، حتی مسیر لوله‌کشی و نورگیری در زمستان را ببیند، دیگر امکان ندارد بعداً بگوید «نمی‌دانستم». این یعنی شفافیت و شفافیت، دشمن کلاهبرداری است.
ما در بخش املاک بانک، سال‌هاست با پروژه‌هایی طرف هستیم که روی کاغذ عالی‌اند ولی در واقعیت «قابل سکونت» نیستند. حالا اگر در کنار گزارش‌های فنی، یک مدل سه‌بعدی واقعی هم داشته باشیم، می‌توانیم دقیق‌تر درباره ارزش وام، نرخ بازپرداخت یا حتی قابلیت فروش مجدد ملک قضاوت کنیم.
اما درد بزرگ اینجاست که هنوز بسیاری از سازندگان، نقشه سه‌بعدی را «خرج اضافه» می‌دانند و بدتر، بعضی از دفاتر ثبت و نهاد‌های نظارتی، این نقشه‌ها را اصلاً به رسمیت نمی‌شناسند. انگار که فناوری آمده ولی نظام حقوقی هنوز در قرن بیستم مانده است.
همین شکاف باعث می‌شود بعضی از املاک، با ظاهر مجازی عالی ولی ساختار واقعی ناقص فروخته شوند و بعداً به منازعه برسند. پس راهکار چیست؟ اگر ما-بانک‌ها، ناظران ساخت، شهرداری‌ها و حتی استارتاپ‌های پراپتک- بتوانیم مدل‌سازی سه‌بعدی را به عنوان بخشی الزامی از فرایند ارزش‌گذاری قانونی بگنجانیم، می‌توانیم معامله مسکن را به یک تجربه عقلانی، بصری و دقیق‌تر از همیشه تبدیل کنیم.
خرید خانه دیگر قرار نیست با حدس و گمان یا تصور ذهنی از یک نقشه باشد. قرار است یک تجربه کامل پیش‌نمایش باشد و اگر امروز این ابزار را وارد فرایند نکردیم، فردا از کسانی که کردند، عقب خواهیم ماند.
*دکترای هوش مصنوعی
