عدم شفافیت مالی، فوتبال ایران را به ورطه نابودی کشیده و دخل و خرج باشگاههای بزرگ و کوچک نه تنها شفاف نیست، بلکه شاهد افزایش سرسامآور رقم قراردادها و خریدهای گران خارجی هستیم، آن هم در شرایطی که زیان انباشته همان باشگاهها هر فصل نجومیتر از فصل قبل میشود.
با اینکه فوتبال آسیا نیز مسیر حرفهای شدن را در پیش گرفته و کنفدراسیون قارهکهن هم قوانین جدی در مباحث مختلف از جمله مباحث مالی وضع کرده، ولی در فوتبال ما منفعت خیلیها در این است که همچنان «آماتور» بمانیم و «حرفهای» پولپاشی کنیم! فیرپلی مالی همان قوانین سختگیرانهای است کهایافسی نیز به تبعیت از یوفا، تأیید زیادی روی آن دارد و برای اجرای آن با هیچ باشگاهی شوخی ندارد. چند سال پیش حتی برای چند تیم آسیایی متمول مجوز حرفهای صادر نکرد تا حساب کار دست همه بیاید و در این بین البته باشگاههای ایرانی هم چند باری تاوان سختی بابت بیتوجهی به همین قوانین دادهاند. با این تفاوت که نه تنها عبرت نگرفته و برای جبران کاستیهای خود قدم برنداشتهاند، بلکه تا توانستهاند به ابهامات مالی و بستن قراردادهای نجومی بدون پشتوانه مالی مشخص دامن زدهاند تا کار به جایی برسد که رئیس دپارتمان صدور مجوز باشگاهی نسبت به شرایط موجود ابراز نگرانی کند.
مصطفی زارعی موضوعات مالی را مهمترین چالش باشگاههای ایرانی خوانده است: «کشورهای صاحب فوتبال در آسیا به معیارهای صدور مجوز باشگاهی بسنده نکرده و قوانین مالی سختگیرانه و متناسب با شرایط خود را بر باشگاهها اعمال کردهاند. ما نیز قوانین مشابهی داشتیم، اما امسال تصمیم گرفتیم موضوع شفافیت مالی را جدیتر دنبال کنیم. هدف ما این است که ظرف مدت پنج سال به استانداردهای مالی مطلوب برسیم. آییننامه فعلی براساس مشکلات بومی فوتبال ایران نوشته شده، البته بررسی دقیقی روی فیرپلی مالی ژاپن، قطر و یوفا انجام دادهایم. یکی از مسائل مهم پیشروی باشگاهها زیان انباشته است. حقوق و دستمزد بازیکنان به سطحی رسیده که با اعداد و ارقامی که میشنویم اگر کنترل نشود با یک فاجعه روبهرو خواهیم شد. دو فصل پیش میانگین حقوق بازیکن در ایران پس از عربستان، امارات و قطر در بالاترین سطح آسیا قرار داشت که این وضعیت باید مدیریت شود.»
تدوین آییننامه مالی و اعمال آن برای رسیدن به شفافیت مالی، طبیعتاً اتفاق خوبی است، اما اگر شما آییننامه مالی در فوتبال ایران دیدهاید، ما هم دیدهایم! اینکه زارعی بر چه اساسی حرف از اجرای قوانین سختگیرانه مالی در لیگبرتر زده و مدعی پیگیری جدی شفافیت مالی شده، خودش بر ابهامات دامن میزند، چراکه شواهد و قرائن و همچنین ارقام منتشر شده از قراردادهای این فصل خلاف این ادعا را ثابت میکند و هر عقل سلیمی میفهمد تیمهای مطرح فوتبال به شکل افسارگسیخته و بدون کوچکترین نظارتی، میلیاردمیلیارد خرج میکنند و برای خارجیهای بیکیفیت هم چند میلیون دلار هزینه میدهند.ای کاش رئیس دپارتمان صدور مجوز باشگاهی بیاید و نتایج بررسی فیرپلی ژاپن، قطر و یوفا را به اطلاع عموم برساند تا معلوم شود آنها چطور و با چه ضوابطی پول خرج میکنند و مدیران باشگاههای ما چطور بودجه مملکت را به باد فنا میدهند. ببینید آش چقدر شور شده و ولخرجیهای آقایان در این فصل چقدر اوضاع را وخیم کرده که مقام مسئول صدور مجوز حرفهای هم نسبت به آن هشدار داده و از رقم خوردن یک فاجعه خبر میدهد. البته این تلنگرها فقط در حد هشدار و مصاحبه باقی خواهد ماند و اصلاً قرار نیست کسی به آن توجه کند. هرچه دستمزدها و رقم قراردادها نجومیتر شود، درآمد خیلیها نیز افزایش خواهد یافت. فوتبال هرچه بیدروپیکرتر باشد مدیریتش نیز آسانتر میشود و اعتراض، گلایه و انتقاد هم اهمیتی برای مسئولان و مدیران ندارد.